Giriş
Özel Ortadoğu Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Endokrin Uzmanı Doç.Dr.Ediz Yeşilkaya konu hakkında önemli bilgiler verdi. Dünyada ve ülkemizde erken ergenlik, her yıl hızla artmaktadır. Bu çocukların büyük çoğunluğunda bir neden saptanmamaktadır. Ancak bazı gıda katkı maddeleri, böcek öldürücü ilaçlar (pestisitler), kozmetik ürünler, oyuncaklar ve plastiklerin içindeki bazı kimyasallar ile radyasyon erken ergenliği neden olabilmektedir.
Dr.Ediz Yeşilkaya ''Normalde ergenlik, kızlarda 8-13 yaşları ve erkeklerde ise 9-14 yaşları arasında başlamaktadır. Erken ergenlik ise kızlarda 8 ve erkeklerde ise 9 yaşından önce ergenliğin başlamasıdır. Özellikle kız çocuklarında, erken ergenlik daha sık görülmektedir. 'diye belirtti ve sözlerine şunları ekledi; 'Meme büyümesi, koltuk altı ve kasık kıllanması, sivilce, saçların yağlanması, ter kokusu, hızlı boy uzaması gibi bulgular ergenliğin başlıca bulgularıdır. Bu bulguların erken yaşlarda görülmesi halinde en kısa zamanda çocuk endokrinoloji uzmanına danışılmalıdır. 'dedi.
Neden en kısa zamanda?
Çünkü; erken ergenlik, ergenliğin masum bir şekilde erken başlaması değildir ve altta yatan bir hastalıktan dolayı erken ergenlik ortaya çıkmış olabilir. Yani hastalığın ilk göstergesi erken ergenlik olabilir. Bu nedenle erken zamanda hastalığın saptanması ve tedavide geç kalınmaması önemlidir. Yoksa ciddi sağlık problemleri ortaya çıkabilir. Çünkü ; erken ergenlik zamanında tedavi edilmezse erken adet görmesine, boyunun kısa kalması, obezite, davranış ve psikolojik problemler gibi bir çok olumsuz durumun oluşmasına neden olabilir.
Erken adet görme:
Tedavi edilmeyen erken ergenliği olan kızlarda, adet kanamalarının başlaması çok küçük yaşlarda olmaktadır. Bu durum masum bir adet görme şeklinde düşünülmemelidir. Çünkü yapılan çalışmalarda adet başlama yaşının, meme kanseri gelişmesi için risk faktörü olduğunu ortaya konmuştur.
Meme kanseri gelişme riskini %10 azaltıyor
Adet başlama yaşındaki 2 yıllık bir gecikme, meme kanseri gelişme riskini %10 azalttığı ve adetin 1 yıl erken başlamasının da meme kanseri gelişme riskini %5 arttırdığı saptanmıştır. Bu durum da erken adet görmek gelecekteki meme kanseri oluşmasında etkili olabileceğini göstermektedir. Ayrıca küçük yaşta adet görmeye başlayan kızların, ileriki yaşlarda rahim (endometriyal) kanseri gelişme riskinde artış olduğunu göstermektedir. Adet başlama yaşı 2 yıl geciktiğinde, rahim kanseri gelişme riskinin %4 azaldığı gösterilmiştir. Bu nedenlerden dolayı da erken ergenliği olan kızların zamanında tedavi edilmesi önemlidir.
Boy Kısalığı:
Erken ergenlik tedavi edilmezse, hızlı kemik olgunlaşması nedeniyle yetişkin boyunun kısa kalması söz konusudur. Özellikle tedavi edilmemiş hastalarda kızların erişkin boyu 150-154 cm ve erkeklerin ise 151-156 cm civarında kalmaktadır. Erken tedaviye başlanan çocuklarda (6 yaşından önce) ise erişkin boyunu uzatmada etkisi tartışılmaz derecede yararlıdır. Hatta tedavi ile 8-10 cm’den fazla boy uzaması olmaktadır.
Kilo fazlalığı ve ilişkili problemler:
Kilo fazlalığı olan kızlarda, ergenlik yaşıtlarına göre daha erken başlamaktadır. Diğer taraftan küçük yaşlarda adet gören kızların, erişkin olunca kilo fazlalığı, metabolik sendrom, diyabet, koroner kalp hastalığı, beyin damar hastalıkları ve hipertansiyon olma riskinin arttığı görülmüştür.
Koroner kalp hastalığı riski yüksek
Davranışsal ve psikolojik problemler:
Ergenlik sadece fiziksel değil duygusal değişim de içeren dinamik bir süreçtir. Ergenlik, duygusal anlamda hayatın en hassas dönemidir. Erken ergenliğe giren çocuklarda ise depresyon, yeme bozuklukları, davranış bozuklukları gibi birçok psikiyatrik bozukluğun riski artmaktadır. Ayrıca erken ergenliğe olan çocukların, yaşıtlarına göre kaygılı ve olumsuz beden algısına sahip oldukları saptanmıştır.
Bu çocuklar, hem ailesiyle hem de yaşıtlarıyla ilgili daha fazla psikolojik zorluk yaşadıklarını görülmektedir. Kendini beğenmeme, dış görünüşüne bağlı olarak özgüveninin azalması, farklılıkları nedeniyle yaşıtları tarafından sevilmeyeceğine dair korku ve endişe, karşı cinsiyetle arkadaşlıkta sorunlar, riskli cinsel eylemlerde bulunma ve cinsellik konularında kaygılanma gibi belirtiler sık görülmektedir. Ayrıca sigara ve alkol kullanma gibi kötü alışkanlıklara sahip olma olasılıkları daha yüksektir. Ayrıca sadece çocuklar değil ebeveynler de psikolojik olarak olumsuz etkilenmekte ve çocukları hakkında çok daha fazla endişe duymaktadırlar.
Çocuk Sağlığı ve Endokrin Uzmanı Doç.Dr.Ediz Yeşilkaya son olarak sözlerine şunları ilave etti;
Erken Tedavi Neden önemlidir?
Erken ergenliği olan çocuklara, erken tanı konulup tedaviye başlandığında başarı oranı yüksektir. Tedavi amacıyla ergenlik hormonlarının salgılanmasını baskılayan ilaçlar kullanılmaktadır. Bu tedavi, aylık veya 3 aylık enjeksiyonlar şeklinde uygulanmaktadır. Tedavi esnasında genellikle önemli bir yan etki oluşmamaktadır. Sonuç olarak, erken ergenlik önemli bir durumdur ve tedavi edilmezse birçok probleme neden olabilir. Diğer taraftan erken ergenlik, ne kadar erken müdahale edilirse, tedavi başarısı o derece yüksektir. Bu nedenle erken ergenlik şüphesi olan çocuklar en kısa zamanda uzman doktorlar tarafından değerlendirilmelidir.
