Giriş
Uyku; iç ve dış faktörlerden etkilenen, karmaşık, yüksek düzeyde organizasyon gösteren, zaman zaman beyinin uyanıklık evresi kadar aktif bir çalışma gösterdiği bir dönemdir. Uyku yaşamın olmazsa olmazıdır. Uyku çocukların gelişimi açısından da oldukça önemlidir. Klinik Psikolog Dilara Yüksekbaş çocuklarda uykunun önemini ve çocuğa uyku alışkanlığı nasıl kazandırılır, sorusuna cevap verdi.
Uyku, sağlığın ve yaşam kalitesinin en önemli faktörlerinden biri olarak kabul edilir. Özellikle erken çocukluk evresinde uyku beynin en temel aktivitesi olarak görülür. Uyku evresi, beynin ve vücudun yeniden yapılandığı ve düzenlendiği bir dönemdir. Kişinin sağlığını koruyabilmesi ve iyi şekilde yaşamını sürdürebilmesi için gereken yaşamsal bazı fizyolojik onarımlar yalnızca uyku sırasında yerine getirilebilir. n Uyku yaşamdaki becerilerimizi etkiler. Yetersiz ve düzensiz uyku deneyimi, çocukların dikkat performansı, öğrenme becerisi, muhakeme becerisi, stres yönetimi, psikolojik sağlamlık, açlık-tokluk farkındalığı alanlarında sorunlar yaşanmasına, bağışıklık sisteminin zayıflamasına neden olabilir.
Ayrıca yetersiz uyku, çocukların aile ve arkadaş ilişkilerini, okuldaki ve sosyal hayattaki gündelik davranışlarını olumsuz yönde etkileyebilir. n Uykunun kalitesini artırmanın çeşitli yolları var.
›› Uykuya ihtiyaç duyulan sürenin belirlenmesi ve oluşturulan rutinler ile uyku düzenine uyum sağlanması önemlidir. ›› Uyku kalitesinin korunması için yatış ve kalkış zamanları değişkenlik göstermemelidir.
›› Uykuya geçmeden önceki 2 saat içerisinde büyük porsiyonlu, ağır yemekler yememeli, ayrıca açken yatılmamalıdır. ›› Uykuya geçiş süresini uzatma ve uyku süresini kısaltma ihtimali nedeniyle uyku zamanına yaklaşırken yüksek enerji gerektiren aktivitelerden uzak durulmalıdır.
›› Yatakta teknolojik alet kullanımının durdurulması uyku süresinin kontrolü ve uykuya sağlıklı geçiş için gereklidir.
›› Sessiz, rahat, karanlık ve güvenli bir ortam yaratılması. Gerekirse loş bir gece lambası kullanılması uygun olur. Uyku ihtiyacı; yeni doğanların 16-18 saat, okul öncesi çocukların 11-12 saat ve okul çocuklarının en az 10 saat olarak önerilmektedir. Sabahları uyanmakta yaşanan zorluklar, gece uyku bölünmeleri, uykuya dalmakta zorluk gibi durumların önüne geçmek, çocukların yaşam kalitesi ve sağlığı açısından büyük önem taşımaktadır.
