Giriş
Uzman isim benzerliğe dikkat çekti! 3. Dünya Savaşı için korkutan alamet
Rusya’nın Ukrayna’yı işgali ve Orta Doğu’da gerilim savaşın daha geniş alana yayılması ihtimalini göz önüne getirdi. Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, geçtiğimiz günlerde bu riske dikkat çekti. Uluslararası İlişkiler Uzmanı Dr. Cihan Günyel, Avrupa’da yükselen ‘aşırı sağ’ hareketin olası bir 3. dünya savaşına neden olabileceğini ifade etti.
ÖMER FARUK EKİNCİ / POSTA.COM.TR | Geçtiğimiz gün katıldığı bir televizyon programında açıklamalarda bulunan Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Orta Doğu’daki gerilimin git gide yükselmesine dikkat çekerek, “3. Dünya savaşı riski var. Dünya, 3. Dünya Savaşı riskini ciddiye almalı. Biz bunu ciddiye alıyoruz” ifadelerini kullandı.
3. DÜNYA SAVAŞI İHTİMALİNE MSB’DEN AÇIKLAMA
Bakan Fidan’ın bu açıklamasının ardından MSB de "3. Dünya Savaşı" ihtimalinin göz ardı edilmemesine dair gelen sorulara şunları söyledi:
Birinci ve ikinci dünya savaşlarında olduğu gibi topyekûn bir risk var mı derseniz tabii ki bir ihtimal. Biz MSB olarak savunma ve güvenliğimize yönelik değerlendirmelerimizi yapıyor ve güncellenmesi gereken bütün planlarımızı yeni değerlendirmeler ışığında yapıyoruz. En hazırlıklı ülkelerden biri olduğumuzu da rahatlıkla söyleyebiliriz. TSK zaten dinamik bir ordu. Birçok coğrafyada sürekli faaliyetler icra eden bir ordu. Kendi planlarını, kendi lojistiğini test etmiş onaylatmış bir ordu. Dünyanın birçok noktasında barışı destekleme faaliyetleri de yapıyor. Üçüncü dünya savaşı gibi karanlık bir tabloyu başta ülkemiz olmak üzere kimse istemez, ama Ordumuzun da her türlü senaryoya hazır olduğunu belirtmek gerekir.
TRUMP: 3. DÜNYA SAVAŞINA ÇOK AMA ÇOK YAKINIZ
Bunun dışında ABD'de seçim öncesi canlı yayınlanan Joe Biden ve Donald Trump tartışmasında da 3. Dünya Savaşı sözleri oldukça gündem oldu.
Trump, Biden çok kötü bir başkan olduğu için tekrar aday olduğunu savunarak şöyle devam etti:
“Burada olmamın tek nedeni, onun çok kötü bir başkan olması. Ben Amerika'yı yeniden muhteşem yapacağım. Şu anda onun yüzünden başarısız bir milletiz. Politikaları o kadar kötü ki askeri politikaları çılgınca. Bunlar onun asla bitmeyecek savaşları. Bizi 3. Dünya Savaşı'na sürükleyecek ve biz 3. Dünya Savaşı'na herkesin hayal edebileceğinden daha yakınız. 3. Dünya Savaşı'na çok ama çok yakınız ve (Biden) bizi oraya götürüyor.”
“AVRUPA GÜVENLİK MİMARİSİ BÜYÜK BİR YARA ALDI”
Konu ile ilgili Posta.com.tr’ye konuşan Uluslararası İlişkiler Uzmanı Dr. Cihan Günyel, Türkiye’nin 7 Ekim sonrası sürekli itidal çağrısı yaptığını ve Orta Doğu’da gerilimin tırmanmaması için gerekli adımları attığına dikkat çekti.
Bakan Fidan’ın açıklamalarının Ukrayna’da devam eden savaşı da kapsadığının altını çizen Günyel, “Kısa bir süre geriye gidecek olursak Covid-19 ve Pandemi süreci dünyada ekonomilerin daralmasına yol açmış, sürecin olumsuz yansımaları devam ederken, Şubat 2022 yılında Rusya’nın Ukrayna’ya askeri harekâtı sonrası ABD öncülüğünde Batı, Rusya’ya karşı Ukrayna’nın yanında yer almıştır. Ukrayna savaşı NATO bağlamında Batı ve Rusya arasında uluslararası sistemde düşman kimlikler temelinde gelişen bir süreci başlatmıştır. Batılı NATO üyesi devletler Ukrayna’yı askeri teçhizat ve ekipman anlamında desteklemekte, askeri varlığı ile sahada olmasa da de facto sahada Ukrayna’nın yanında yer almaktadır” dedi.
Ukrayna’daki savaşın NATO’nun Avrupa kanadında büyük bir endişeye neden olduğunu söyleyen Günyel, 2. Dünya Savaşı sonrası Avrupa’da ilk kez bu çapta bir askeri çatışma sürecinin yaşandığını belirterek, “Avrupa güvenlik mimarisi büyük bir yara almıştır. NATO’nun Doğu Avrupalı üyeleri Rusya’yı tehdit algılamasında alarm seviyesine geçmiştir. Soğuk Savaş Dönemi’nde SSCB üyesi olarak Doğu Blokunda yer alan bu ülkeler bu dönemi Rus işgali olarak tanımlamaktadırlar” ifadelerini kullandı.
BATI BLOĞUNUN KARŞISINDA HANGİ ÜLKELER OLACAK?
Olası bir 3. Dünya Savaşı durumunda tarafların birisinin ABD önderliğinde Batı Bloğunun olacağının kesin gibi gözüktüğünü söyleyen Günyel, bu birliğin; siyasi, kültürel, ekonomik ortaklıklarının hali hazırda sürdüğüne dikkat çekerek, “Buna ilaveten ABD güvenlik şemsiyesi altında Batılı olarak kabul edilen ve ittifakın uzak üyeleri olarak algılanan Japonya, Avustralya, Yeni Zelanda, Güney Kore de bulunmaktadır” dedi.
Batı bloğunun karşısındaki ittifakın ise henüz tam olarak belli olmadığını söyleyen Günyel, “Akla gelenler Rusya, Çin, İran ve Kuzey Kore’dir fakat bu ittifakın liderinin kim olacağı zorlu bir cevap içermektedir. Çin’in Batıyla olan ticari ve siyasi ilişkileri Rusya’dan farklılık göstermektedir. Çin Batıyla karşılıklı bağımlılık esasında bir gerçekliğe sahiptir” ifadelerini kullandı.
TÜRKİYE HANGİ TARAFTA YER ALIR?
Olası bir savaş durumunda Türkiye’nin NATO üyesi olarak Batı ittifakının bir üyesi konumunda bulunduğunu söyleyen Günyel, NATO ittifakının 5. Maddesine dikkat çekti.
5. Madde:
"Taraflar, Kuzey Amerika'da veya Avrupa'da içlerinden bir veya daha çoğuna yöneltilecek silahlı bir saldırının hepsine yöneltilmiş bir saldırı olarak değerlendirileceği ve eğer böyle bir saldın olursa BM Yasası'nın 51. Maddesinde tanınan bireysel ya da toplu öz savunma hakkını kullanarak, Kuzey Atlantik bölgesinde güvenliği sağlamak ve korumak için bireysel olarak ve diğerleri ile birlikte, silahlı kuvvet kullanımı da dahil olmak üzere gerekli görülen eylemlerde bulunarak saldırıya uğrayan Taraf ya da Taraflara yardımcı olacakları konusunda anlaşmışlardır. Böylesi herhangi bir saldırı ve bunun sonucu olarak alınan bütün önlemler derhal Güvenlik Konseyi'ne bildirilecektir. Güvenlik Konseyi, uluslararası barış ve güvenliği sağlamak ve korumak için gerekli önlemleri aldığı zaman, bu önlemlere son verilecektir."
Günyel şu ifadeleri kullandı:
Eğer ki bir NATO üyesi olmayan bir devlet, NATO üyesi bir devlete saldırı yapacak olursa Türkiye İttifakın yaklaşımı çerçevesinde hareket edecektir. Fakat örneğin bir NATO üyesi devlet herhangi bir devlete karşı savaş ilan etmesi yahut saldırıda bulunması durumunda bu madde geçerli olmayacak ve bu durum NATO’nun 5. Maddesi kapsamında değerlendirilmeyecektir. Bu durumda Türkiye, savaş ilan eden, savaş ilan edilen veyahut saldırı düzenleyen ve saldırıya maruz kalan devletlerle olan ilişkisi, bölgesel ve küresel sisteme olan etkisi bağlamında durumu ele alacaktır.
Türkiye’nin günümüzde bölgesel bir aktör olmaktan çıkıp küresel bir güç konumuna yükseldiğinin altını çizen Günyel, 300 yıllık bir dış politika deneyimi ve 1000 yıllık bir devlet geleneğine sahip bir devlet olduğumuzu belirtti.
AŞIRI SAĞ YÜKSELİŞİNE 2. DÜNYA SAVAŞI BENZETMESİ
Son olarak Avrupa’da yükselen ‘aşırı sağ’ hareketin olası bir savaşa etkisini değerlendiren Günyel, şöyle konuştu:
2. Dünya Savaşı öncesinde ABD’de büyük buhran yaşanmış ve tüm dünyaya yayılan bir ekonomik kriz süreci yaşanmıştır. Bu dönemde Avrupalı güçler, ekonominin 1. Dünya Savaşı’nda yaşanan çöküntü ile beraber yaşadığı süreç ağır bir krize neden olmuş, popülist söylemlere sahip faşist partiler iktidara gelmiştir. Günümüzde bazı farklılıklar gösterse de benzer bir süreci andıran ve Avrupa’da son parlamento seçimlerine yansıyan aşırı sağın yükselişi yaşanmıştır. Covid-19 süreci sonrası ekonomide yaşanan dalgalanmalar, İslamofobi ve Müslüman toplulukları terörize etme anlayışı yine Ukrayna savaşı sonrası Ukraynalıların Avrupa göçmen olarak savaştan kaçarak gitmesine ek olarak Ukrayna’dan alınan ucuz tarım ürünleri sonrası Avrupalı Çiftçilerin eylemleri, göçmen ve mülteci karşıtlığı Avrupa’da aşırı sağın popülist söylemler üzerinden güç kazandığını göstermektedir.
Avrupa’da aşırı sağın kökleri faşizm ve ırkçılığa dayanan bir anlayış çerçevesinde göçmen ve İslam karşıtlığı üzerinden kendisini var ettiğini söyleyen Günyel, günümüzde yaşanan gelişmelerin Avrupa’daki bu yükselişte payı olduğuna dikkat çekti.
