'Sıfır'dan zirveye

Astrofizikçi Dr. Umut Yıldız, 22 Ocak’ta sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda, Amerikan Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi’ndeki (NASA) görevinden ayrıldığını ve Türkiye’ye döneceğini duyurmuştu. 10 yıl NASA’da astrofizik ve derin uzay alanında çalışmalar yapan 44 yaşındaki Yıldız’ın bu açıklaması çok ses getirmişti. Nasıl olur da milyonların hayali olan NASA’dan ayrılmıştı? Yıldız, “Deneyimlerimi Türkiye’de değerlendirmek ve Türkiye’nin uzay atılımını hep beraber yaşamak için NASA’dan ayrılıyorum. Ülkemde uzay ve bilim konularında yapacak çok fazla iş var” cevabıyla merakları gidermişti. Peki, Umut Yıldız nasıl bir öğrenciydi? Lisede matematikten ‘sıfır’ alan bir öğrenciyken, Ankara Üniversitesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümü’nü nasıl kazandı? Yıldız’ın NASA’ya kadar uzanan bu başarısını, kendisinden dinledim.

BOZUK EŞYALARI TAMİR ETTİ

Ailesi Ordulu olan Yıldız’ın babası polis olduğu için çocukluğu Karabük, Zonguldak ve Çanakkale gibi farklı şehirlerde geçiyor. 7’nci sınıfa kadar başarılı bir öğrenci olan Yıldız, lisede matematik ve geometriden 0 ya da 1 almaya başlıyor. Ama bu başarısızlığı, Plüton’un ötesindeki gezegeni keşfetmek için matematik hesapları yapmasına engel olmuyor. Bilimle daha fazla ilgilenmeye başlayan Yıldız, odasını adeta bir tamirhaneye çeviriyor. Ortaokul ve lise yıllarında elektronik devre yapıp satan Yıldız, “Bozuk eşyaları tamir etmeyi çok seviyordum. Polis sirenleri yapardım. Benim zamanımda kuponla ansiklopedi verilirdi. Fen bilimleri ile ilgili tüm ansiklopedileri okumuştum. Astronom olmak istiyordum. Çanakkale’deki bütün kitapçılarda satılan fizik ve astronomi ile ilgili kitapları alıp, okumuştum. Teste ve ezbere dayalı eğitim sistemi, öğrenciyi güçlü olduğu alanda yetiştirmiyor maalesef” dedi.

LİSE SONDA YENİ BİR BAŞLANGIÇ

Hemen hemen bütün bilim insanlarının yaşam öykülerini okuyan Yıldız, hepsinin bir üniversite okuduğunu fark ediyor. O an üniversite okuması gerektiğini anlayan Yıldız, lise son sınıfta her şeye sıfırdan başlıyor. 4 işlemden başlayarak, 1 senede matematiği öğrendiğini belirten Yıldız, “Matematik notum 100 olmaya başladı. Türev ve integral problemlerini, birkaç saniyede yapıyordum. Teneffüsler dahil hep test çözdüm. Lise son senem, tamamen üniversite sınavına hazırlanmakla geçti” diye konuştu. Üniversite sınavına giren Yıldız, sadece 4 tercih yapıyor. 4 tercihine de astronomi yazan Yıldız, Ankara Üniversitesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümü’nü kazanıyor. Üniversite 3’üncü sınıfta dil öğrenmeye İngiltere’ye gidiyor. Ailesinin maddi imkânı olmadığı için bulaşıkçılık dahil her işi yapıyor. Yurtdışına gitmenin kendisi için büyük bir deneyim olduğunu söyleyen Yıldız, üniversite öğrencilerinin mutlaka Erasmus programı ile Avrupa’ya gitmelerini öneriyor.

TÜRKİYE’DE ÇALIŞMAYA DEVAM

Yıldız, Hollanda’da Groningen Üniversitesi’nde yüksek lisansını ve Leiden Üniversitesi Gözlemevi’nde de molekül astrofiziği alanında doktorasını tamamlıyor. Daha sonra NASA JPL’e (NASA’nın araştırma ve geliştirme laboratuvarı) post doktora için kabul alan Yıldız, burada araştırmalarına başlıyor. Böylece çocukluk hayali olan NASA’da çalışmak gerçek oluyor. Yıldız’ın çalışma konuları arasında derin uzay iletişimi, yıldız oluşumu ve büyük veri analizi ile bilgi madenciliği geliyor. 8 Ocak’ta verdiği istifa ile NASA’daki süresiz kontratını iptal eden Yıldız, şu an uzay ve uydu teknolojisinde çalışmalar yapan Plan-S şirketinde genel müdür yardımcısı olarak görev yapıyor. Henüz 2.5 yıllık bir şirket olan Plan-S, son 2 yılda uzaya 5 uydu gönderdi.

UZAYA KARŞI İLGİ ARTTI

Türkiye’de son yıllarda uzaya karşı ilginin arttığını söyleyen Yıldız, “Ülkemizde bilim ve uzay alanında araştırma merkezleri ile özel uzay şirketleri daha çok kurulmalı. Türkiye’de insanlar uzay alanında gelişim gördükten sonra çocukları da bu bölümlere yönelmeye başlayacak. Bundan sonra Alper Gezeravcı’nın uzaya gittiğini gören bugünün gençleri ‘ben de gidebilirim, ben de bu işleri yapabilirim’ diyecek. Bu ekosistemin Türkiye’de geliştirilmesi için elimden geleni yapmak istiyorum” dedi.