Giriş
Her yıl yaklaşık 500 milyar tek kullanımlık bardak çöpe gidiyor. ABD'li bir kahve zinciri ise, plastik ve kağıt bardakların yerine düşük teknolojili bir alternatifi kullanıma sundu. Bu sayede tek kullanımlık bardaklar doğaya bile atılsa çevre kirliliğine yol açmayacak. Peki bu nasıl olacak? Uzmanlar, konu ile ilgili Posta.com.tr okuyucularına önemli açıklamalarda bulundu.
Serpil Dokurel - Posta.com.tr ABD’nin Kaliforniya eyaletinde bir kahve dükkanı, kağıt ve plastik bardaklar yerine doğa dostu seramik bardak kullanım alternatifini sundu. Kağıt ya da plastik olan bardaklar tek kukllanımlık olmasının yanı sırada doğada kaybolma süresi daha uzun olması ve içeriğindeki malzemelerden dolayı doğaya bir takım zararlar vermesinden dolayı, buna alternatif olarak daha doğa üstü seramik bardak kullanımını önerdi.
Maliyet olarak daha pahalı olması, bu durum karşısında işletmeler için soru işaretleri barındırıyor. Ancak buna da çözüm olarak kampanyalar düzenleyerek hem tüketiciye hem de üreticiye maliyet dengesi oluşturuyor. ‘Doğada çözünen seramik kapların fiyatı 2 dolar civarında. Her siparişten 50 cent indirim kazanarak, 4 siparişte maliyetini karşılıyor.’ Diyen Amerikalı girişimciler plastik bardaklarla mücadele konusunda kararlı görünüyorlar.
Tek kullanımlık plastikler özellikle de sulu ortamda uzun süre bozulmadan kalarak, mikroplastik oluşumunu artırıyor. Tüketici bunu 1 kez kullanırken, doğada 500 yıl boyunca yok olmayıp, çevre kirliliğini artırıyor. İçeriğinde polietilen ya da polipropilen bulunan bu plastikler denizlerdeki kirliliğinin büyük çoğunluğunu oluşturuyor.
KULLANIM SÜRESİ ARTTIKÇA ZARARI DA ARTIYOR
Gastroenteroloji Uzmanı Prof. Dr. Vedat Göral'da "Dayanıklılık sağlamak için iç yüzeyinin polietilen plastik ile kaplanan karton bardaklar sıcak suya maruz kalınca, içindeki plastik ve kimyasal maddelerin, sıcak içeceğimize geçmesine neden oluyor. Sıcaklık ve kullanım süresi arttıkça, zararlı etkisi de daha fazla artıyor" ifadelerini kullanarak şöyle devam etti:
"İngiltere ve AB ülkeleri, kendi ülkelerindeki karton bardakların sağlıklı olduğunu, diğer bazı ülkelerde üretilen bazı karton bardakların, plastik ve kimyasal açısından sağlıksız olduğunu, her karton bardağın güvenli olmadığını söylüyor. Araştırmacılar, her karton bardağın 15 dakika sonra yaklaşık 25.000 küçük plastik parçacığı, sıcak suya saldığını buldu. Bu nedenle, günde 3 fincan çay veya kahve içen bir kişinin, insan gözünün göremediği 75.000 küçük plastik parçacığını yutabileceğini söylüyorlar. Soğuk içeceklerde de, soğuğun etkisi ile karton bardağın yapısını da bozuyor."
Prof. Dr. Vedat Göral, "Karton bardağın 15 dakika boyunca sıcak sıvıya maruz kalması küçük plastik parçacıkların, zararlı iyonların ve ağır metallerin sıvıya geçmesine neden oluyor. Bu da, vücutta birikerek, ileriki yıllarda sağlık sorunlarına neden olabiliyor" diye konuştu.
Kağıt bardaklar toplatılıp yakılarak yok edilmeye çalışılsa da bu kez mikroplastiklerin havaya karışmasına yol açarak hava kirliliğini artırmaya sebep oluyor. Plastik bardaklara kıyasla daha masum görünen kağıt bardaklarda, yapılan araştırmalarda kağıt bardakların da plastikler kadar zehirli ve kirletici olabileceğini ortaya koyuyor. Bunun nedeni ise sadece kağıttan yapılmamış olması… Aksi halde sıcak içecekleri sızdırarak kullanıma uygun olmayacaklardı.
Peki bu sorunların çözümü seramik bardaklar mıdır? Beslenme ve diyet uzmanı Gülçin Işık anlatıyor;
Beslenme ve Diyet Uzmanı Gülçin Işık' Seramik kullanım neredeyse her mutfakta var. Tabak, çanak, bardak olarak sıkça sofralarımızda yerini alıyor. Burada kullanılan çamur tipi, ürünün formu, yüzey dokusu, sıcaklık derece maruziyeti, oksik ilavesi gibi parametreler değerlendirilmesi gerekir. Pek çok değişkenin görüldüğü bu seramik ürünlerde sağlığa zararı konusu da tartışılmalıdır. Ya da bu saydığımız değerlendirmelerin sağlığa uygunluğu dikkate alınmalıdır.' dedi
Işık 'Seramik ürünlerde doğrudan gıdaya temas söz konusu olduğundan içeceklerin pürüzlü noktalara nüfus edip beklemesi, tekrar tekrar kullanılması halinde bakteri üremesi artırabilir. Ancak tek kullanımlık olacaksa böyle bi sorun yaşanmayacaktır.' açıklaması yaptı
Yine seramik ürünlerde uygulanan testlerde kurşun ve kadmiyum gibi elementlerin bulunması, bunların da insan sağlığına olumsuz etki bırakması farklı bir tehdit unsuru olabilir diyen Gülçin Işık, 'Bu zararlı kimyasalları barındıran seramik ürünler gıdalara çok rahat geçiş yaparlar.
Eğer ki bu değerlendirmelere dikkat edilirse kağıt ya da plastiğe kıyasla daha çevre dostu olduğunu söyleyebiliriz. Bunların üretiminde enerji üretimi azalırken bir taraftan tasarruf sağlanırken, diğer taraftan da doğayla özdeş ürünlerin kullanımı gelecek için önemli bir adım olabilir.' dedi
Her yıl 500 milyar tanesini çöpe atıyoruz Uzmanlar açıkladı: Yeni yöntem ‘Doğa dostu’
Diyetisyen Gülçin Işık, 'İçerisinde çamur kullanılması doğayla özdeş özelliğini yansıtırken, bir diğer sorunumuz ise seramiğin üretim aşaması diyebiliriz. Çünkü üretilirken hazırlık süreçleri, hammaddelerin madencilikle elde edilmesi, pişirme süreleri, içerisindeki malzemelerin uzak yerlerden temin edilmesi gibi durumlar da aşalamaları zorlaştırarak iyi değerlendirilmesi gerektiğini gösterir.' vurgusu yaptı
Yani bakacak olursak ürünün içeriğini temiz olması gerekir, üretim aşamalarının iyi değerlendirilmesi gerekir. Ancak diğer taraftan da plastiğe nazaran doğada bulunma süresi, kaybolma süresi daha hızlı olması açısından oldukça çevre dostudur diyebiliriz. Bu konudaki çalışmaların devamının olması gerekmektedir.
