‘Mesaj boynu sendromu’ ile başlıyor! Tedavi edilmezse skolyozu tetikliyor: Çocuklardaki bu belirtilere dikkat

Hilal Gülden Boğazkesen - Posta.com.tr / Çocuklar, boş vakitlerini genelde telefonda ya da tablette zaman geçirerek değerlendirmek istiyorlar. Video izleyerek ya da oyun oynayarak geçen bu sürenin ardında ise pek çok kişi tarafından ciddiye alınmayan bir tehlike yatıyor. Boyun ağrısıyla başlayan bu durum, tedavi edilmezse daha farklı problemlere yol açabiliyor. Çocuk gelişiminde doğru beceri ve alışkanlıkların edinilmesi, büyük bir önem taşıyor. Bunların arasında yürüme, ayak basış ve el kullanma, ayakta normal duruş, omurganın normal eğriliklerinin oturma, yürüme ve ayakta durmak gibi önemli beceri yer alıyor. Çocukken daha öğrenilemeyen bu beceriler, ileride duruş bozukluklarına ve bunlara bağlı kronik bel, boyun problemlerine yol açabiliyor. Uzun süre telefon, tablet gibi cihazlarla kambur şekilde ya da ortopedik olmayan pozisyonlarda durmak da olumsuz etkiliyor. Ortopedi ve Travmatoloji, Çocuk Ortopedisi Uzmanı Doç. Dr. Ozan Ali Erdal, çocukların uzun saatler boyunca telefon ya da tablette vakit geçirmelerinin bazı olumsuz sonuçları olduğunu belirtiyor. Başta duruş alışkanlığının bozulması ile birlikte dik duruş becerisinin kazanılamaması, omurga gelişimi üzerine olumsuz etkiliyor. Doç. Dr. Ozan Ali Erdal, uzun süre telefon, tablet gibi cihazlarla kambur şekilde ya da ortopedik olmayan pozisyonlarda durmanın; omurga eğriliklerine, duruş bozukluklarına, obeziteye, hormon dengesizliklerine ve sosyal becerilerin gelişmemesine neden olabileceğine dikkat çekiyor. Uzman isim, konuyla ilgili şu sözlere yer veriyor:“Omurga gelişimi de bu becerilerle çok ilişkilidir. Özellikle ergenlik çağında normal bir omurga anatomik gelişimi için kasların normal bir şekilde ve simetrik çalışıyor olması önemlidir. Bunun aksi yönünde oluşan her türlü alışkanlık omurgadan eğriliklere yol açabilir. Halihazırda okul eğitimi, sınav dönemleri gibi etkenlerle buna olumsuz olabilecek durumların etkilerini azaltmaya çalışırken artık bir de elektronik aletlerin ergonomik olmayan pozisyonlarda uzun süre kullanımıyla da mücadele etmemiz gerekmekte. Uzun süre boş vakitlerin elektronik aletlerle geçirilmesi, çocukların aktivite düzeylerini düşürmekte ve bu da omurga sağlığını olumsuz etkilemesinin yanında çocuğun genel sağlığı üzerine de olumsuz etkileri olur. Obezite, hormon dengesizlikleri, sosyal becerilerin gelişmemesi, duruş bozuklukları gibi durumları maalesef daha sık görmekteyiz.” Doç. Dr. Ozan Ali Erdal, çocukların boş vakitlerinde telefon ya da tablette zaman geçirme eğilimleri olduğunu ama ebeveyn kontrolünde olmasının çok önemli olduğunun altını çiziyor. Elektronik ortamda maruz kaldıkları içeriklerin kontrolünün yanında ergonomik bir kullanım alışkanlığı kazandırmak da önem taşıyor. Çocukların tıpkı ders çalışmaları sırasında da olduğu gibi her durumda dik duruş veya oturuş pozisyonunu olabildiğinde korumak, eğri oturma durumunun olabildiğinde kısa tutmak çocuklara kazandırılması gereken alışkanlıklar arasında yer alıyor. Doç. Dr. Ozan Ali Erdal, çocukların elektronik cihazlarla geçirilen sürelerin sınırlandırılması ve düzenli aralıklarla ayakta durma veya yürüme alışkanlıklarının kazandırılması gerektiğini önemle vurguluyor. Uzman isim, konuyu şu sözlerle detaylandırıyor:“Bu yönde tavsiyelerimden biri de bahsettiğiniz oturarak, tablete/telefona eğilmiş olarak geçirilen sürelerin sınırlandırılması ve bu sürelerin sonunda çocuğun kalkıp en azından birkaç dakika ayakta durması, yürümesi olabilir. Bu benim, sıklıkla yetişkin duruş bozuklukları, bel veya boyun ağrılarında da verdiğim tavsiyelerden biri. Artık dünyada pek çok ofiste ayakta durularak çalışılan ofis masaları olduğu gibi pek çok profesyonel 20-30 dakikalık oturma süreleri ardından 5 dakikalık ayakta durma, yürüme aralıkları vermeye oldukça dikkat eder. Biz cerrahlar bile artık ameliyatlarda daha dik durmamızı sağlayacak pozisyonlar alarak gerekirse özel tabureler kullanarak operasyonlarımızı gerçekleştirmeye dikkat ediyoruz. Ama tabii çocukların yaratıcı uğraşlar ve eğitim amacı dışında elektronik ortamda herhangi bir şekilde boş vakit geçirmelerini doğru bulmuyorum. Bu tavsiyelerim, hep verimli geçirilen elektronik ortamda geçirilen zamanlarda çocuğumuzun sağlığını nasıl koruyacağıma yöneliktir. Tabii bu şahsi kanaatim olduğunu ifade etmek isterim. “ Uzman isim, duruş bozuklukları tedavi edilebilir olduğunu ancak temel yaklaşımın tedavi değil; bunların önlenmesi yönünde olması gerektiğinin altını çiziyor.Doç. Dr. Erdal, “Duruş bozukluğu olan özellikle ergenlik çağına yakın bir çocuğun değerlendirilmesi ve var olan bir problemin ergenliğin hızlı uzama zamanından önce tespit edilmesi gerekiyor. Şüphelenilmeyen veya tespit edilmeyen bir duruş bozukluğunda altta yatan klinik önemi olan bir sorun olması halinde tedavide geç kalınması daha büyük tedaviler gerektirebiliyor. Bu nedenle herhangi bir sorun görülmese bile her ergenlik çağı başlangıcındaki çocuğun genel kas iskelet sağlığı açısından tarama amacıyla bir değerlendirilmesini öneriliyor. Özellikle ergenlik çağının skolyozu; ileride sorun yaratacak düz tabanlık, bacaklarda bazı eğrilikler ve bacaklar arasındaki uzunluk farkları gözden kaçabiliyor ve bunların erken tespiti ile erkenden tedavide hızla yol alınabiliyor.” sözlerine yer verdi. Kambur duruş, boynun aşağısında bir kabarıklıkla seyreden ve başın öne doğru kaydığı boynun bükü duruşu, ayakta dururken bir omuzun genel olarak aşağıda durması; duruş bozukluğunun en temel belirtileri arasında bulunuyor. Bunların yanı sıra mayo gibi kıyafetler giyildiğinde leğen kemiğinin ya da kalçadaki gamzelerin yaklaşık eşit seviyede olmaması da bu sağlık sorunun semptomları oluyor. Çocuğun boyun, sırt veya belinde aynı tarafta bir gerginlik, hafif ağrı hissetmesi gibi durumlarda bir ortopediste özellikle de bir çocuk ortopedisi uzmanı ya da omurga uzmanına çocuğun gösterilmesi büyük önem taşıyor. Duruş bozukluğu, özellikle omurgadaki S şeklindeki eğrilik olan skolyoz ile kamburluk olarak ifade edilen kifoza neden olabiliyor. Bunlar, kas dengesizlikleri sonucunda oluşabileceği gibi zamanla yapısal sorunların neticesinde de gelişebiliyor. Doç. Dr. Ozan Ali Erdal, her çocuk için bu riskin söz konusu olmadığını ancak yapısal bir anormallik gelişmese bile genel kas dengesinin bozulması çok fazla sayıda çocukta görülebileceğini söylüyor. Özellikle ailede skolyoz hikayesi olan çocuklarda bu riskler çok daha fazla oluyor. Duruş bozukluğu, bu çocuklarda daha çok önemsenmesi gerekiyor. Doç. Dr. Ozan Ali Erdal, hareketsizlik oranının ‘mesaj boynu sendromu’ olarak bilinen sağlık sorununu artırdığını ve bu durumun artık bir ad takma ihtiyacı doğurduğunu belirtiyor. Bu sendrom, çocukların boyunlarını öne doğru hafifçe bükerek cihaz kullanmasıyla ortaya çıkıyor. Esas belirleyici özelliği, kafanın öne doğru kayması ve boynun alt kısmında belirginleşen bir kemik çıkıntısı olarak biliniyor. Uzmanlar; bu durumun ileride kronik boyun ağrılarına, boyunda düzleşmeye ve genel kas gerginliğine yol açabileceğini uyarıyor. ‘Mesaj boynu sendromu’ olarak isimlendirilen sağlık sorunu, tipik olarak çocuk boynunu öne doğru hafifçe bükü tutuyor ancak esas belirleyici özelliği kafanın öne doğru bükülmesinden ziyade öne doğru kaymış olması ve boynun alt kısmında bir hörgüç denilen kemiklerin daha da belirgin olmasından kaynaklı bir kabartının gelişmesi olarak biliniyor. Bu klasik duruş bozukluğu, hareketsizlik ve sürekli öne eğik duruş nedeniyle şiddetleniyor. Bu durum; ileride kronik boyun ağrılarına, boyunda düzleşme ve genel kas gerginliğinin eşlik ettiği kronik rahatsızlıklara yol açabiliyor. Ergenlik çağında görülen nedeni belli olmayan skolyozun kız çocuklarında daha fazla görüldüğü biliniyor. Ayrıca ailesinde benzer bir durum yaşamış olan çocuklarda da daha sık görülüyor.Doç. Dr. Ozan Ali Erdal, duruş pozisyonlarının süresi, sıklığı arttıkça omurganın da normal gelişiminin önüne geçen etkenlerin arttığını bir kez daha vurguluyor. Uzman isim, “Bu durum da skolyoz gibi tüm omurga sağlığı ile ilgili rahatsızlıkların sıklığını artırıyor. Yukarıda yer alan duruş ile ilgili tavsiyelerle birlikte her çocuğun gün içerisinde ortalama 45 dakika aktivite içerisinde olması gerekiyor. Bunlarında aksine bir hayat tarzı, her zaman çocuklarımız üzerine olumsuz sonuçlara yol açabiliyor.” dedi.