Ender Saraç: Kurbağa gibi görünmek istemiyorsanız sözlerime kulak verin

◊ Her bayram öncesi sizinle olmak şahane. Baklavalar açıldı, etler kesilmek üzere... Kavurmaların yolunu gözlüyoruz. Sağlığımızı da sanki biraz geri plana atıyoruz.

Bu süreçte beslenmeyi de sağlığı da unutuyoruz. Yanlış alışkanlıklarımızı değiştirmemiz gerekiyor. Elbette arada kendimizi ödüllendirmeliyiz. “Ekmekte zehir var, meyvede şeker var” demenin alemi yok. Bunu koy verin gitsin anlamında söylemiyorum. Zararlı uç şeylerden korunduktan sonra kendimize bazı ödüller vermeliyiz.

◊ Peki ne yapmalıyız?

Kaliteli ve ekşi mayadan yapılmış tam tahıllı ekmekler günde bir veya bir buçuk dilim yenebilir. Bu sizi ne öldürür ne de şeker hastası yapar. Tutup da bir beyaz ekmek yerseniz olmaz. Sonra bayramda, özel günlerde, doğum günlerinde bir dilim pasta, keşkül, kazandibi, veya Diyarbakır’ın kadayıfı, Antep’in baklavası yenebilir.

Tatlı yememenin stresi daha da kötüdür. “Sakın karpuz yemeyin şeker var, üzümü ağzınıza koymayın” diyorlar ama üzüm çekirdeğindeki çok güçlü antioksidanları unutuyorlar. Karpuz prostat kanserini önlüyor, kalp damarını koruyor ve de cilt için inanılmaz faydalı. Bu, günde sekiz dilim karpuz yiyebileceğiniz anlamına gelmiyor.

Herkes yeme içme konusunda farklı şeyler söylüyor. İnsan ne yapacağını şaşırıyor. Kendinizi seviyorsanız, en doğrusunu yapacaksınız. Artık çok katı kurallar ve ağır psikolojik baskı; beyaz un, şeker, kızartma, fast food kadar zararlı. Göbek ve bel çevresi erkekte 94 cm, kadında 88 cm’yi geçmiyorsa eğer çok tehlikeli bir durum yok. Kollar bacaklar inceliyor, popo iyice düzleşiyor ama karın olduğu gibi duruyorsa, yani bildiğin kurbağaya dönüşmeye başladıysanız tehlike var. Kurbağa gibi görünmek istemiyorsanız sözlerime kulak verin. Ama tersi bir durum söz konusuysa hızlı yaşlanıyorsunuz demektir. Kalça, kollar ve bacaklar dolu, karın ve bel daha inceyse bir sıkıntı yok.

KAVURMA VE PİLAVIN ÜZERİNE BİR DE TATLI YEMEK İNTİHARDIR

◊ Kurban etini hazırlamanın püf noktaları neler?

Taze et ağırdır hele bu yaz sıcaklarında daha da ağırlaşır. Eti önce güzelce bir dövün. Pişirirken çok yakmayın, orta kısık ateşte yavaş yavaş pişirin. Kimyon, etin gazını alır. Yerken üzerine muhakkak serpin. Bu arada kekik zahter, kırmızı pul biber, zencefil, biberiye etin hazmını kolaylaştırır. Ete acı koymak iyidir. Etin yanında şekerli asitli içecek yerine şalgam suyu veya rezene çayı tüketin. Ayran gaz yapar ve şişirir. Ekmek, makarna, pilav ve pide etin yanında yenirse kilo yapar. Etin yanına pilav yerine siyez bulgurundan yapılmış pilavı ya da bol biberli, soğanlı bulgur pilavı daha uygun olur. Bol limonlu, rokalı, tereli kocaman bir salata da iyi gider. Kavurma ve pilavın üzerine bir de tatlı yediyseniz bu bir tür intihar olur. Tatlıyı kavurmadan en az iki saat sonra yiyin. Etliyi sütlüye karıştırmayın.

◊ Bayramda tatlı yemeyecek miyiz?

Yiyeceğiz elbet. Bir çikolatalı puding veya iki kare baklava yiyebilirsiniz. Sabah kahvaltısında hamur yenmediği ve spor yapıldığı sürece neden yenmesin.

◊ Et yedikten sonra neler yapmalıyız?

Et yedikten bir müddet sonra vişne kompostosu yemek mideye iyi gelir. Arada sade Türk kahvesi için. Bu da etin daha hızlı sindirilmesini sağlar. Rezeneyi de unutmayın. Et yediğiniz günler tuza dikkat edin. Hem ödem yapar hem de eti sertleştirir. Ayrıca kavurma yiyeceğiniz günler kahvaltıyı hafif yapın. Ama aşırı kısıtlamalara karşıyım.

◊ Aşırı kısıtlamalar deyince aklıma Canan Karatay Hoca geldi.

Hayır ben kimseyi kastetmiyorum ama bir rahat bırakalım insanları. Kilo almıyorlarsa haftada bir iki kez kaçamak yapabilirler.

◊ Sizce obezitede gidişat nasıl?

Facia. Obezitede Avrupa birinciliğine doğru gidiyoruz. Yakında dünya birinciliğine aday olacağız. Hatta bizim gibi orta ve gelişmekte olan ülkeler biraz daha risk durumunda. İnanılmaz bir obezite var ve hastalıklar arttı. Bayramda beslenme dışında çok büyük bir tehlike daha var ve insanlar bunun farkında bile değil.

BU BAYRAMDA SOSYAL MEDYA VE ŞİKÂYET ORUCU TUTUN

◊ Nedir o farkında olmadığımız tehlike?

Sahte sanal dünya. Her bayramda bakımlı, süper şık insanlar, photoshop’lar yapılmış, filtreler, ışıklar ayarlanmış, gülen yüzler, tatilden şahane aşk ve yemek kareleri paylaşılmış olacak. Ama inanın ki sosyal medyada sürekli mutluluk pozu verenler hiç de göstermeye çalıştıkları gibi değiller. Gösteriş yapanlar aslında ruhsal açıdan çöküntüdeler. Onların biraz maneviyatlarını geliştirmeleri gerekiyor. Bu bayramda sosyal medya ve şikâyet orucu tutmanızı öneriyorum. Bakın nasıl değişiyor her şey. Bu psikolojiyi de düzeltir, strese bağlı aşırı yemeyi de. Sosyal medya orucuna gelecek olursak biraz da ruhunuzu dinlendirin. Tıpkı mideyi dinlendirdiğimiz gibi. İnsanlar güzel bir yere gidiyor ve manzarayı seyretmek yerine, Instagram’a nasıl iyi fotoğraf koyacaklarının derdine düşüyor. Bayram ziyaretlerinde herkes elinde telefonla uğraşırken, kimse birbirine hal hatır sormuyor.

◊ Bayram deyince akla mangal da geliyor.

Şimdi her yerden dumanlar yükselecek. Eti asla yakmamak lazım, mangal yaparken de bu neredeyse imkansız oluyor. Sağlığa zararlı olduğu için Avrupa’da birçok ülkede mangal yasaklandı. Kömür dumanı yani karbonmononksit 15 cm’den fazla ete yaklaşınca direkt kanserojen bir etki yaratıyor. Bu kurban bayramında zaaflarımızı, kötü alışkanlıklarımızı, negatif yönlerimizi törpülediğimiz diğer insanlara yararlı olabileceğimiz mutlu, huzurlu bereketli bir bayram olsun.

VEGANLIK CİDDİ SORUNLAR DOĞURUR

◊ Bayram deyince akla ilk veganlar geliyor.

22 yıl boyunca vejetaryen olarak yaşadım ve bu süreçte asla ceset yemedim. Sonra yemeye başladım ama hâlâ kanatlı yemiyorum. Veganlığın çok doğru yönleri var ama bilinçli uygulanmazsa ciddi sorunlar doğurur. B12, demir eksikliği gibi bir takım sıkıntılara yol açabilir. Burada kimse kimseyi eleştiremez. Kimse kimseye akıl veremez. Bu bir seçimdir. Herkes birbirine saygı duymalı. Vejeteryanları bir dönüm beslemeye yeterken, büyükbaş hayvanlar 20 dönümden besleniyor. Herkes küresel iklim değişikliği için bazı jipleri suçluyor ama bunun en büyük nedeni özellikle büyükbaş hayvanların çıkardığı gazlar. Çoğu kimse bunu bilmiyor ama küresel iklim değişikliğinin en büyük nedeni et yememiz, çünkü insanlara yetiştirmek için o kadar çok büyükbaş hayvan yetiştiriliyor ki... Fazla et yememiz de ekolojik dengeyi bozuyor.

ÖNEMLİ OLAN SAĞLIKLI ÖLMEK

◊ Peki Türk milleti olarak beslenme konusunda ne kadar bilinçliyiz?

Çok bilinçli değiliz. Bunu anlamak için insanların göbeklerine bakmanız yeterli. Önemli olan sağlıklı ölmek. Artık insanlar bir ya da iki çocuk yapıyor. Siz yaşlandığınızda çocuk size hemşire parası mı ödesin, hastaneye mi götürsün, kemoterapi paranı mı karşılasın, kendi çoluğu çocuğuyla mı ilgilensin! O zaman sonunuz huzur evi olur.

Ailenizle beraber yaşlanmak istiyorsanız sigara içmemeye, fazla alkol tüketmemeye, tembelliği bırakıp egzersiz yapmaya dikkat etmelisiniz. Obez olmaya ve gerek olmadıkça avuç avuç ilaçlar kullanmamaya dikkat edeceksiniz. Kimsenin buna hakkı yok. Sen keyif süreceksin diye çocuklarının hatta torunlarının hayatına şerh koyamazsın. Bayramı da kendinize travmaya dönüştürmeyin. Bayramlar bir keyiftir, eğer siz bayramdan kilo alıp çıkıyorsanız, şişiyorsanız, gaz, kabızlık, midede ekşime oluyor, pantolonlar dar geliyorsa o zaman bedeninize eziyet ettiniz demektir. Biraz keyif alacağım derken o bir haftada en az iki aylık yaşlanmayın. Ne yaparsanız yapın obez ve tembel olmayın.

ALEV GÜRSOY CİMİN

alev.gursoy@posta.com.tr