Medical Park Bahçelievler Hastanesi İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Engin Türkmen anlattı:

itamin takviyesi kullanmak isteyenler, öncelikle bir iç hastalıkları uzmanına başvurmalı. Doktor hastayı muayene eder ve hastanın şikayetlerine uygun kan testleri ister.

Bu kan testlerinde vitaminlerin dengesine, folik asite, B 12, C vitamini, D vitamini ve A vitamini düzeyine bakılır. Örneğin; saç dökülmesi halsizlik ve yorgunluk varsa demir, çinko ve H vitamini (biotin) düzeyi incelenir. Kısacası, hastanın şikayetine göre, vücudunda eksik olan vitamini kan tahlilleriyle tespit edilip, eksik olanı yerine koymak gerekir. Halk arasında yanlış bir alışkanlık var.

İnsanlar kendilerini halsiz ve yorgun hissettiği zaman, hemen gidip vitamin alıyor. Oysa vitaminler masum değil! Vitaminle beraber birtakım mineral kombinasyonları olan ilaçları almak zararlı olabiliyor. Bunlar vücuda girdiği zaman, önce emilip karaciğere gidiyor, karaciğer de bu vitaminleri alıp saflaştırıp vücuda sunuyor. Hedef organlarda vitaminler etkilerini gösteriyor.

Fil dozuna dikkat

Bırakın vitamin ihtiyacını, vitamin fazlası olan hastaya bile bazen vitamin veriliyor. Bu durumda hastada yüksek miktarda vitaminden ciddi zehirlenmeler olabiliyor. Zaten bu vitaminlerin içerisinde sadece bir tanesi yok, kombinasyon halinde hepsi var. Hatta bu yeni çıkan ürünlerin dozuna ‘fil dozu’ diyoruz; aşırı miktarda yüksek dozda vitamin katıyorlar. Bunlar yetmiyormuş gibi bir de mineraller katıyorlar; demir, magnezyum, kalsiyum, selenyum, bakır, çinko ilave ediyorlar.

İhtiyacınız yokken kullanırsanız aşırı miktardaki bu vitamin ve mineral kombinasyonları vücudunuza zarar verir. İnsanlar kafalarına göre gidip eczaneden çok yüksek dozlu vitaminler alıp kullanmamalı. Amerika’dan gelen ithal vitaminlerin oranları Türkiye’dekinin 3 katı, 4 katı. Parmağım kadar vitamin kapsülü içerisinde inanılmaz dozda vitaminler bulunuyor. Sporcular için hazırlanmış bu vitaminlerin bilinçsizce kullanılması sağlığı bozabilir.

Kilo aldırabilir

Vitamin takviyesinde en önemli nokta, eksik olan neyse onu vermektir. Hastaya eksik olan maddeyi verdiğiniz zaman ciddi fayda görüyor. Örneğin saç dökülmesi duruyor. Ancak hastanın halsizliği demir eksikliğine bağlıysa, siz hastaya istediği kadar vitamin verin geçmez; bu hastaya demir vermeniz lazım. Ya da kansızlığı olan hasta vitamin kullanırsa, hem hastalığı geçmez hem de kilo alır. Yapılan hatalardan en önemlisi bu. Dolayısıyla kişinin öncelikle bir dahiliye uzmanına görünmesi, vücutta hangisi eksikse ona göre vitamin vermek lazım.

Eksikliğin nedeni araştırılmalı

Ayrıca vitamin eksikliğinin nedeni de mutlaka araştırılmalı. Çünkü bu eksiklik ciddi bir hastalığın belirtisi de olabilir. Örneğin, 70 yaşında halsizlik ve yorgunlukla gelen bir yaşlı hastada kansızlık varsa hemen demir takviyesi yapıp göndermek doğru olmaz. Çünkü basit bir demir eksikliğinin altından bağırsak kanseri çıkabilir. Eğer kansızlığın ya da yorgunluğun nedeni araştırılmazsa, bu hasta erken evrede yakalanıp tedavi edilebilecekken tam tersine kaybedilebilir. En büyük yanlışlık budur!

Depolar dolunca vitamini kes

Biz hekimlerin işi biraz bilmece çözmeye benzer. Hasta gelir, yorgunum der ama siz ondan bağırsak kanseri çıkartırsınız. Ya da hastanın kemikleri ağrıyor diye hiç nedenini araştırmadan D vitamini verirseniz çok ciddi bir tıbbi hataya neden olabilirsiniz. Zira bu kemik ağrısı, bir kanserin belirtisi olabilir.

Kanser bütün vücudunu sarmış ve bu da kemik ağrısına neden olmuş olabilir. Eğer hasta bu durumdayken D vitamini alırsa böbrekleri bozulabilir, hatta komaya girebilir.

Bunları tespit etmeden, nedeni incelemeden, kafamıza göre gidip eczaneden bir vitamin kombinasyonu almak vücuttaki tüm iç organları bozabilir. Vitamin takviyeleri ölçülü, ihtiyaca yönelik, dozunda ve yeterli miktarda kullanılmalıdır. Ayrıca uzun süreli değil de aralarda ölçümleme yaparak, yeterli seviyeye gelmesini sağlayıp depoları doldurduğumuzdan emin olunca da bu vitamin takviyesi kesilmelidir.

Kaş yapayım derken göz çıkarmayın!

Aşırı vitamin kullanımının vücuda ciddi zararları olur. Dışarıdan gereksiz ilaç almak vücudumuza gereksiz maddeleri yüklemek gibidir. Vitamin zehirlenmelerine yol açabilir. Vitamin zehirlenmelerinin bazıları da öldürücüdür. Baz vitaminler böbrek taşı yapar, bazıları karaciğeri bozar, bazıları özellikle kemik sisteminde, beyinde hasar meydana getirir. Aşırı vitamin takviyesi, her şeyden önce karaciğeri yorar. D vitamininin aşırısı D vitamini zehirlenmelerine yol açar, kemikleri bozabilir ve böbrek taşlarına neden olabilir. Aşırı kalsiyum, vücudumuzda kasılmaları meydana getirir ve komaya kadar giden vakalar oluşabilir. Aşırı A vitamini kullanımı vitaminin hedef organı olan gözü bozar.

Hamilelikte folik asit menopozda D vitamini

HAMİLELER: Mutlaka folik asit kullanıp multivitamin kombinasyonu almaları gerekiyor. Çünkü iki kişilik bir ihtiyaç söz konusu. Çocuğun beyin gelişimi için veya doğuştan eksikliklerin olmaması için bu vitaminlerin alınması lazım. Annede eğer bir vitamin eksikliği varsa ve çocukta o vitamine ihtiyaç duyup bulamıyorsa, o zaman sıkıntı yaşanabilir. Annelerin vitamin depolarının dolu olması lazım.

SPORCULAR: Sporcuların metabolizmaları hızlı olduğu ve tüketimi çok fazla olduğu için aralıklarla ölçüm yapıp eksik olanın yanında var olan depoların dolması için vitamin kombinasyonları yapılmasını öneriyoruz.

STRESLİ ORTAMDA ÇALIŞANLAR: Stresliyken ya da sıkıntılı dönemlerde vitamin kullanılmamalı. Çünkü bu kişilerde yorgunluğun ya da stresin farklı sebepleri olabilir; sebebe yönelik tedavi yapılmalıdır.

DİYET YAPANLAR: Zayıflamak için rejim yapanlar, ihtiyacı olan yani depolanmayan vitaminleri çabuk tükettikleri için vitamin takviyesini öneriyoruz. Hatta kişiler ‘rejim yaptığımız halde neden vitamin alıyoruz’ diye şaşırabiliyorlar. Oysa bu doğru çünkü amaç eksik olan yeri doldurmaktır. Ama bunun mutlaka doktor kontrolünde yapılması gerekiyor; aksi takdirde kilo aldırabilir!

MENOPOZ DÖNEMİ: Menopoza girenler kadınlarda özellikle D vitamini, kalsiyum ve B 12 eksikliği görülüyor. Ölçüm yaparak eksik olanların takviyesini yapıyoruz.

KIŞ DÖNEMİ: Kış döneminde, grip gibi virüslere bağlı hastalıklardan korunmak için C vitamini takviyesi yapılabilir.

Hangi vitamin ne görev görür?

A vitamini: Gözler için.

B 1, B 5 vitamini: Cilt için.

B 6, B 12 vitamini: Sinir hücrelerinin tamiri ve unutkanlık için. Folik asit: Kan yapıcı.

D vitamini: Kemikleriniz için.

E vitamini: Kanama önleyici, ayrıca antioksidan özelliği olduğundan dolayı kanser önleyici bir etkisi vardır. Vücudumuzdaki toksinlerin atılımını sağlar.

K vitamini: Kanama için çok önemlidir. Vücudumuzda kanın pıhtılaşmasını sağlayan vitaminlerden bir tanesidir.

H vitamini-biotin: Saçlarınızın dökülmemesi ve kan yapımı için çok önemli bir vitamindir.

MİNERALLERİN DİLİ:

Demir: Kan yapıcıdır.

Kalsiyum: Kemikleri güçlendirir

Magnezyum, bakır: Vücudumuzdaki birçok biyokimyasal ve metabolik reaksiyonda önemli rol oynar.

Çinko: Saç dökülmesi için çok önemlidir

(09.12.2012 tarihli Posta Karnaval'dan alınmıştır.)