Giriş
Migren ve baş ağrısından kurtulmanın yolları
İstanbul Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Nöroloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Derya Uludüz anlatıyor. // Özgür Gökmen Çelenk
AĞRINIZI AZALTACAK 8 BESLENME ÖNERİSİ
1 Uzun süre aç kalmayın
6 saatten uzun aç kaldığınızda baş ağrınız mutlaka tetiklenir. Beyin enerji üretmek için glukoza (şeker) ihtiyaç duyar. Ortamda glukoz olmadığında beyin adeta çığlık atar, beyin damarları daha fazla kan alabilmek için genişler. Bu durum da size ağrı olarak geri döner. Baş ağrısı yakınması olanlar için sık aralıklarla az az yemek en doğrusudur.
2 Etiketinde MGS varsa dikkat!
Beslenme planınızda yüksek miktarda unlu, şekerli gıda bulundurmayın. Ayrıca trans yağlardan uzak durun. İçeriğinde MSG (lezzet katıcı) bulunan yiyeceklerden kaçının. Özellikle et-tavuk bulyon, hamburger, cips gibi gıdalarda MSG bulunur.
3 Yasak listesi herkeste farklı
Bazı besinler migren ağrısı konusunda çok suçlanır, genellikle önlerine 15-20 maddelik bir yasak besinler listesi çıkarılır. Çikolata, şarap, kabuklu fıstık bunlar arasındadır. Fakat genelleme doğru değil, size ağrı getiren bir yiyecek bir başkasında sorun yaratmaz. Bu nedenle her yiyeceği suçlamadan önce tetikleme riski olanları diyetinizden teker teker eksiltin. Eski kaşar, çikolata, kabuklu fıstık, glutenli gıdalar, süt ve süt ürünleri, mayalı içecekler, hazır besinler ve konserve gıdalar sayabileceklerimizden.
4 B6 ve acı biber iyi gelir
Çalışmalardan elde edilen bulgular, bazı besinlerin ağrı ile savaştığını göstermiş. Örneğin B6 vitamini, vücudun ağrıya direncini artırarak kronik ağrıların azalmasına yardımcı oluyor. Bununla ilişkili olarak kan B6 seviyesi düşük olan kronik migren hastaları ağrıyı daha şiddetli yaşıyor. B6 vitamininin başlıca kaynakları hayvansal ürünler ve tam tahıllardır. Diğer bir örnek ise acı biberdir. Acı biberde yüksek miktarda bulunan kapsaisin maddesi belirli bir dozda alındığında sinirlerin ağrı iletme özelliğini bloke ederek ağrı hissini azaltıyor.
5 Serotonini artırın
Besinlerde doğal olarak bulunan triptofan, beyinde ağrı hassasiyeti, ruh hali ve uyku üzerinde etkisi olan serotonin maddesinin üretiminde kullanılır. Dolayısıyla triptofan içeriği yüksek besinler doğal ağrı kesiciler olarak bilinir. Badem, muz, kakao, tavuk, hindi, soya ve kırmızı et triptofan içeriği yüksek besinlerdir. Serotonin üretimini etkileyen diğer besin öğeleri de omega 3 yağ asidi, magnezyum, çinko ve folik asittir.
6 Atak geldiğinde zencefil çayı
Doğal ağrı kesici özelliği olan diğer bir besin zencefildir. Yüzyıllardır Hindistanlı doktorlar tarafından baş ağrısı gibi nörolojik hastalıklar için kullanılıyor. Yapılan bir çalışmada, migren atağı geldiğinde çeyrek çay kaşığı toz zencefili (0.5 gr) 1 bardak suyla karıştırıp içenlerde 30 dakika içinde ağrı ortadan kalkmış. Zencefili baharat olarak yemeklerinizde kullanırsanız migren ataklarının sayısında azalma fark edersiniz. Zencefilin migren ağrısının yanında kas ağrısı gibi diğer ağrı tipleri üzerinde de olumlu etkisi var. Diğer bir ağrı kesici özelliğe sahip besin ise zerdeçaldır. Hem yemeklerde baharat olarak kullanılabilir hem de kapsül olarak alınabilir.
7 Adet döneminde magnezyum
Çalışma mekanizması tam olarak bilinmemekle beraber magnezyumdan zengin bir diyet tercih edildiğinde migren atakları azalıyor. Özellikle adet döneminde baş ağrısının önüne geçmek için magnezyum oldukça etkilidir. Günlük 50-100 mg B6 vitaminiyle beraber alınan magnezyum bu dönemdeki ağrılara oldukça yardımcı oluyor. Eğer günlük diyetinizin magnezyum içeriği düşükse takviye almadan önce besinlerle artırmayı düşünün. Magnezyumdan zengin besinler tam tahıllar, baklagiller, yeşil sebzeler, çekirdek ve kuruyemişlerdir. En fazla kabak çekirdeği, badem ve ıspanakta bulunur.
8 Kalsiyum migreni önler
Kalsiyum migreni önlemede etkili minerallerden bir tanesidir. Süt ve süt ürünleri çok iyi birer kalsiyum kaynaklarıdırlar. Fakat bunlar migren için yaygın tetikleyici besinler arasındadır. Bu nedenle diğer kalsiyum kaynaklarını tercih etmek gerekir. Yeşil yapraklı sebzeler ve kuru baklagiller kalsiyumun diğer önemli kaynaklarıdır. Migren ağrısı yaşayan kişilerin bu besinlerden birini her öğün tüketmesi çok önemlidir. Kalsiyumun vücuda alımının yanında vücutta tutmak da çok önemlidir. Kalsiyumun emilimi D vitamini tarafından kontrol edilir. D vitamini eksikliğinde de baş ağrıları ciddi oranda tetiklenebilir. D vitamininin besin kaynakları çok sınırlıdır. Günlük 10 dakika kolların ve yüzün güneş görmesi günlük D vitamini miktarı almak için yeterli olacaktır.
KOVİD BAŞ AĞRISI NASILDIR?
COVID-19’da görülen baş ağrısı migren, gerilim tipi baş ağrılarından oldukça farklı. COVID-19’da ağrı bütün başı tutuyor, ağırlık yapıyor, gözlere kadar ilerliyor, genellikle 3 günden fazla sürüyor ve ağrı kesicilerle geçmiyor. Migren ağrısı ise genellikle tek taraflıdır, zonklayıcıdır, 72 saatten kısa sürer ve ağrı kesicilere yanıt verir.
Migrenliler koronaya kolay mı yakalanır?
Migrenli bir hastanın koronavirüs açısından risk grubunda olup olmadığı eşlik eden hastalıklarına bağlı. Örneğin migrenli bir hastada aynı zamanda kalp, tansiyon, KOAH gibi hastalıklar varsa korona virüse yakalanma riski artıyor. Fakat migren tek başına COVID-19 için risk oluşturmuyor.
Aşı tetikler mi?
COVID-19 aşısı migreni tetiklemez. Sadece aşıya bağlı geçici bir halsizlik ve baş ağrısı olabilir. Bu ağrı da migren değildir. Fakat şöyle bir durum var: Migren atağı geçiriyorsanız aşı olmak için atağınızın geçmesini bekleyin. Yoksa ağrınız şiddetlenebilir.
