Panik atak nasıl anlaşılır?

Panik bozukluk, çoğu kez bedensel belirtilerle ortaya çıkan, korku ve endişe yaratan bir rahatsızlıktır. Temel özelliği, aniden ortaya çıkan ve zaman zaman tekrarlayan, insanı dehşet içinde bırakan yoğun sıkıntı ve korku nöbetleridir. Herhangi bir uyarılma, fiziksel egzersiz, duygusal travma, kafein, alkol, madde kullanımı gibi durumlar ilk atağı tetikleyebilir.

Panik atak, aniden başlar, giderek şiddetlenir ve 10 dakika içinde şiddeti en yoğun düzeye çıkar; çoğu zaman 10-30 dakika (seyrek olarak da 1 saate kadar) devam ettikten sonra kendiliğinden geçer. Kişiler kalp krizi ve felç geçirmek, bayılmak, ölmek veya akıllarını kaybetmekten dolayı yoğun bir korku duyarlar. Panik atak kontrol edilemeyen kaygı duygusundan kaynaklı meydana gelir. Aslında kişinin kontrol edemediği şey; atak değil, kaygı duygusudur. Kaygı duygusu kişinin daha erken yaşantılarında edindiği ve kontrol etmekte güçlük çektiği bir duygu haline gelmektedir. İleriki yaşlarda ise panik ataklara sebep olabilmektedir.

Panik atağın bir sonraki evresi ise; atağın gerçekleşmesine dair bekleyiş ve kaygıdır. Kişi ya atak geçirirsem düşüncesiyle bir bekleyiş gerçekleştirmektedir. Panik atak yaşama kaygısı ve korkusu; kişinin hayatında büyük bir zaman dilimi kaplar. Bazen iş yaşamını ve aile yaşamını da olumsuz etkiler hale gelir. Bu yüzden panik atak yaşayan kişiler sadece atak anlarında değil, birçok zamanda kaygı içinde dehşete düşebilmektedirler.

Nüfusun %10’u hayatlarında en az bir kez panik atak geçirmektedir. Yaşam boyu yaygınlığı %1,5-3,5 olmakla birlikte kadınlarda 2-3 kat fazla görülmektedir. Araştırmalara göre panik bozukluk genelde ergenlik döneminin sonlarına doğru ya da 20’li yaşların ortasında başlar fakat başka herhangi bir yaş döneminde de ortaya çıkabilir. Panik atak depresyon, yaygın anksiyete bozukluğu, sosyal fobi, alkol bağımlılığı, madde bağımlılığı ile birlikte de görülebilir.

Panik atak belirtileri nelerdir?

Panik ataklar aşağıdaki belirtilerden dört veya daha fazlasının aynı anda olması ile karakterizedir:

• Çarpıntı, kalp atımlarının artması

• Terleme

• Titreme ya da sarsılma

• Nefes darlığı ya da boğuluyor gibi olma duyguları

• Göğüs ağrısı ya da göğüste sıkıntı hissi

• Bulantı ya da karın ağrısı

• Baş dönmesi, sersemlik hissi, bayılacakmış gibi olma

• Kendini ya da çevresindekileri değişmiş, tuhaf ve farklı hissetme

• Kontrolünü kaybetme korkusu

• Ölüm korkusu

• Uyuşma ya da karıncalanma

• Üşüme, ürperme ya da ateş basmaları

Panik atak için risk faktörleri

• 50 yaşın altında olma

• Kadın olma

• Ayrılmış veya boşanmış olma

• Çocuklukta cinsel taciz

• Ailede panik bozukluğu öyküsü

• Kentte yaşama

• Çocukluk veya ergenlik döneminde yaşanan kayıplar ve ayrılıklar

Panik atak nasıl tedavi edilir?

Panik atak, tedavisi mümkün olan bir rahatsızlıktır. Eğer panik atak krizleri yaşıyorsanız kesinlikle bir psikoloğa gitmelisiniz. Atakların boyutuna göre ilaç tedavisi uygulanabilmektedir. Ancak ilaç tedavisi etkili olmakla birlikte tedavi bittikten sonra şikayetler tekrarlayabilir. Bu nedenle ilaç tedavisi uygulansa dahi psikoterapi önerilmektedir.