Düşük gelir düzeyi obeziteyi artırıyor mu?

Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) 2019 verilerine göre, ülkemizde 15 yaş ve üzeri obeziteli bireylerin oranı yüzde 21,1’e yükseldi. Fizyolojik ve psikolojik birçok sağlık sorununu beraberinde getiren obezite, koronavirüs salgını sürecinde de ölüm riskini artırarak kritik konumunu korudu. Önlenmesi ve tedavisi giderek daha çok önem kazanan obezite hastalığı ile ilgili bilgiler veren Türkiye Obezite Araştırma Derneği (TOAD) Başkan Yardımcısı Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Dilek Yazıcı, obezitenin ortaya çıkmasında sosyoekonomik durumun önemine değindi.

Obezite, fazla enerjinin yağ dokusu olarak depolanması sonucu ortaya çıkıyor. Vücutta enerji alımını ve harcanmasını ise birçok genetik, epigenetik, fizyolojik, davranışsal, sosyokültürel, sosyoekonomik ve çevresel olmak üzere pek çok faktör etkiliyor. Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Dilek Yazıcı obezitenin artış nedenlerini açıkladı.

KOMPLEKS BİR HASTALIK: OBEZİTE

Günümüzde hareketsiz yaşam şeklinin yaygınlaşması ve beslenme alışkanlıklarının değişmesi ile birlikte obezitenin görülme sıklığında artış yaşanıyor. Bunların yanında bazı hormonal problemler, yeme bozuklukları, uykusuzluk gibi faktörler de obezitenin ortaya çıkmasında etkili oluyor. Obezitenin kompleks bir hastalık olduğunun altını çizen Prof. Dr. Yazıcı, önlenmesinde ve tedavisinde tüm bu faktörlerin ayrı ayrı gözden geçirilmesi gerektiğini belirtiyor.

SOSYOEKONOMİK DURUM OBEZİTENİN GELİŞİMİNİ ETKİLİYOR

Anne sütü almak, çocukluktan itibaren doğru beslenme alışkanlıkları kazanmak, hareketli yaşam şekline sahip olmak gibi faktörlerin obezitenin engellenmesi açısından önemli unsurlar olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Yazıcı, şu önerileri verdi:

“Kültürümüze de çok yakın olan Akdeniz tipi beslenme şekli, önerilen sağlıklı beslenme türlerinden biridir. Bu beslenmede sebze ve meyve tüketimine ağırlık verilir, doymuş yağ tüketimi kısıtlanır, yani oda sıcaklığında katı halde bulunan margarin, tereyağı yerine sıvı yağlar tercih edilir. Ayrıca yine yağdan zengin olabilecek kırmızı et tüketimi kısıtlanıp tavuk, balık gibi beyaz et tüketimi teşvik edilmektedir.”

Hazır gıdaların aşırı yağlı ve kaloriden zengin olması ve katkı maddeleri içermesi sebebiyle obezite riskini artırdığının ve bu nedenle de özellikle çocukların beslenmesinden uzak tutulması gerektiğinin altını çizen Prof. Dr. Yazıcı, obezitenin gelişmesindeki sosyoekonomik etkenlere de dikkat çekti:

“Genel olarak karbonhidrat ağırlıklı yiyeceklerin daha hesaplı olması nedeniyle, gelişmekte olan ülkelerde ekonomik güçlük yaşayan kişilerin bu şekilde beslenme zorunluluğuna bağlı olarak obezite risklerinin arttığı görülmektedir.”

Bu haber ilginizi çekebilir: Karbonhidratlar ne zaman yenmeli? Kilo aldırmayan karbonhidratlar

YEDİĞİNİZ GIDALARIN İÇERİKLERİNE DİKKAT EDİN!

Toplumlarda obezite görülme sıklığını düşürmenin önemli bir adımının da sağlık okur-yazarlığını artırmak olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Yazıcı, “Kişilerin tükettikleri gıdaların içeriğini bilmeleri, ne tükettiklerinin farkında olmaları açısından önem teşkil etmektedir. Paketli gıdaların etiketlerinde yer alan gıda bileşenleri ve kalori miktarını takip edebilmek fazla kalori alımının engellenebilmesi açısından büyük önem taşımaktadır” mesajını verdi.

GENETİK NEDENLER DE OBEZİTEYİ ETKİLİYOR

Genetik etkenler hakkında da önemli bilgiler veren Prof. Dr. Yazıcı, 300’den fazla genin obeziteyle ilişkili olduğunu vurguladı. Prof. Dr. Yazıcı, çevresel toksinler, gıda yetersizliği ve yüksek yağlı beslenmenin obezite ile ilişkili genlerde bazı değişikliklere neden olarak besin alımını ve yağ dokusunu artırdığını da sözlerine ekledi.

BAZI HASTALIKLAR DA OBEZİTEYİ TETİKLEYEBİLİYOR

Prof. Dr. Dilek Yazıcı, hormonlardaki dengesizliğin ve stresin kilo artışına sebep olabileceğini vurguladı. “Bulimia, tıkınırcasına yeme bozukluğu ve gece yeme bozukluğu gibi yeme bozukluğu durumları da obeziteye neden olabilir” şeklinde konuşan Prof. Dr. Yazıcı, uykusuzluğun da obezite riski açısından dikkate alınması gerektiğinin altını çizdi.

UZUN ÇALIŞMA SAAATLERİ VE YETERSİZ EGZERSİZ ALANLARININ OBEZİTEYE ETKİSİ

Prof. Dr. Dilek Yazıcı, “Kişinin hareketliliğinin az olması ve egzersiz yapmaması da obezite gelişmesinde önemli risk faktörleridir. Çalışma saatlerinin uzun olması, trafikte uzun sürelerin geçirilmesi, kişinin aktivitesini azaltmanın yanında ayrıca egzersiz yapacak bir vakit de bırakmamaktadır. Bununla birlikte teknolojik cihazların çok yoğun kullanımı hareketi azaltan başka bir faktördür. Ayrıca açık alanlarda egzersiz yapılabilecek, park, yürüyüş yolu gibi mekanların kısıtlı olması egzersiz yapma alışkanlıklarını etkilemektedir” sözleriyle de obezite gelişiminde azalmış fiziksel aktivitenin rolünü vurguladı.