Giriş
Havalar nasıl olursa olsun, bağırsaklarınız iyi olsun!
Bağırsak sağlığının korunması birçok hastalığın önüne geçilmesine yardımcı oluyor. Uzmanların bir bölümü 'kişinin bağırsağı sağlıksızsa, beden hastalanmaya mahkumdur' diyor. Kalın bağırsak sağlığının genel sağlık üzerinde önemli bir etkisi var. Kalın bağırsaktaki mikrobiyatanın korunması için bağırsak florasını destekleyecek şekilde beslenilmesi gerekiyor. İşte bağırsak sağlığını iyileştiren ve dolayısıyla bağışıklığı destekleyen besinler ve bağırsak sağlığının bozulmasına neden olan en önemli yanlışlar!
Selen Serdaroğlu
Kalın bağırsak sağlığının genel sağlık üzerinde önemli etkisi olduğuna değinen uzmanlar, birçok hastalığın bağırsak florasından kaynaklandığını, kalın bağırsaktaki mikrobiyotanın sağlıklı olması durumunda birçok hastalığın üstesinden gelinebileceğine vurgu yaptı. Biz de bunun üzerine bağırsak sağlığı konusunu tekrar ele aldık ve yapılan son araştırmalara değindik.
Uzmanlar, birçok hastalığın bağırsak florasından kaynaklandığına dikkat çekti. Yapılan araştırmalar sonucunda çoğu hastalığın çözümünün kalın bağırsaklardaki iyi bakterileri beslemek olduğunun altı çiziliyor ve 'kişinin bağırsağı sağlıksızsa bütün beden hastalanmaya mahkumdur' deniyor.
Bağırsaklarda mikrobiyota adı verilen trilyonlarca bakteriden oluşan bir yapı var. Bu yapı içerisinde yararlı ve zararlı mikroorganizmalar birlikte bulunuyor. Beslenmede yapılacak değişiklikler ve eksikliklerin özel takviyelerle desteklenmesi, otoimmün hastalıklarının tedavisinde başarı sağlıyor.
KALIN BAĞIRSAKTAKİ SİNİR SİSTEMİ
Kalın bağırsakta bulunan sinir sistemi, bağışıklık sistemi ve sindirim sistemi gibi çeşitli vücut fonksiyonlarının işleyişinde hayati bir rol oynayan milyonlarca bakteri ve mikroorganizmayı kapsıyor. Washington Üniversitesi'nden Gastroenteroloji Uzmanı Dr. Chris Damman, "Yediklerimiz bağırsak mikrobiyomunuzu önemli ölçüde etkiler" diyor.
Yediğiniz yiyeceklerin bağırsaklarınızda ne tür bakterilerin yaşadığını belirlediği anlamına geliyor ve bu da genel sağlığınız üzerinde etkili olabiliyor. Dr. Damman'a göre bazı besinler bağırsak bakterileri için elverişsiz koşullar oluşturuyor ve bu durum bağırsak sistemine zarar verebiliyor ve hatta ciddi hastalıklara neden olabiliyor. Bu yiyecekler kolon kanseri, diyabet, obezite, kalp hastalıkları risklerini artırıyor.
"Rafine unlu mamuller, beyaz ekmek ve fırından, pastaneden satın alınan hamur işleri bağırsak bakterilerinin sağlıklı kolon hücreleri oluşturarak vücudu diyabet ve obeziteden koruyan moleküller ürettiği liflerden yoksundur"
Araştırmalara göre, bağırsak bakterilerinin sağlıklı gelişimi için yeterli lif alımı (günde 25-30 gram) şart. Aynı zamanda önemli. Yetersiz lif alımı enflamatuar bağırsak hastalığı, obezite, tip 2 diyabet ve metabolik sendrom dahil olmak üzere bağırsak hastalıkları risklerini artırabiliyor. Dr. Chris Damman mümkünse tam tahıllı unlu mamuller yemenizi öneriyor.
İŞLENMİŞ ETLER, BAĞIRSAK FLORASINI BOZUYOR
Washington Üniversitesi Tıp Fakültesi'nde 2021 yılında yapılan bir araştırma, belirli bakterilerin varlığının kolon kanseri riskinin artmasıyla ilişkili olduğunu buldu. Araştırma, BMC Cancer 2021 bilimsel incelemesiyle de doğrulandı. Sosis, sucuk, salam ve domuz yağı gibi işlenmiş etler, üretimlerinde kullanılan içerikler ve katkı maddeleri pişirme işlemi sırasında kanserojen maddelere dönüşebileceğinden kolon kanseri riskini artırabilir. Dr. Chris Damman da "Otla beslenen hayvanlardan elde edilen et daha yüksek kaliteli yağlar içerir" diyor.
HAZIR İÇECEKLERDEN UZAK DURUN
Ayrıca hazır meyve suları ve kutu içecekler özellikle yüksek fruktozlu mısır şurubu, sakarin veya sukraloz içeriyorsa, genellikle bağırsak sistemine zararlıdır. Dr. Damman, "Bu içecekler, kolonda ishale neden olabilen, obezite ve diyabet için risk faktörü olabilen zararlı bakterilerin çoğalmasına katkıda bulunuyor " uyarısında bulundu.
İÇECEKLERİNİZE ŞEKER KATMAYIN
Clinical Gastroenterology and Hepatology'nin en son 2022 bilimsel incelemesine göre , aşırı şeker alımı ve hiperglisemi (yüksek kan şekeri) , bağırsak sisteminde yaşayan bakterilerin hassas dengesini bozabilir ve bu da çok olumsuz sonuçlara yol açabilir. Dr. Damman bu nedenle sade suya alışmanızı ve çaya, kahveye şeker eklememenizi tavsiye ediyor.
BAĞIRSAK SAĞLIĞI BAĞIŞIKLIĞI ETKİLİYOR
Bağırsak sağlığı üzerine doktora yapan Diyetisyen Dr. Megan Rossi'ye göre bağırsak sağlığımız hastalıklara karşı bağışıklığımızı geliştirmemizde hayati önem arz ediyor. Dr. Rossi, yapılan son araştırmalara göre sindirim sorunları yaşamanın, grip gibi sık görülen hastalıklara yakalanma riskini daha da artırdığını aktarıyor.
Bağırsaklarımız trilyonlarca mikroba ev sahipliği yapıyor. Bu yararlı miktroplar, gıdaları sindirmemize yardımcı oluyor ve her bir farklı mikrop grubu farklı gıdalarla gelişiyor. Dolayısıyla farklı gıdalar tüketmek bağırsak sağlınızı geliştiriyor. Dr. Rossi mikroplarımızın vücudumuzun içindeki evcil hayvanlar olarak ifade edilebileceğini söylüyor ve ekliyor; "Onları beslemeli ve onlara iyi bakmalısınız". Eğer sürekli aynı şeyleri yerseniz, bağırsak mikroplarınızın kalitesi düşüyor.
Biz bağırsağımıza ne kadar iyi bakarsak o da bize başta otoimmün hastalıklar dediğimiz sedef hastalığı, ala hastalığı ve irritabl bağırsak sendromu gibi hastalıklar olmak üzere pek çok hastalıkta bize destek sağlıyor.
BAĞIRSAK SAĞLIĞINI NASIL KORUYABİLİRİZ?
Bağırsaklarımızda milyonlarca sinir hücresi var. Sindirim sisteminde yaşayan mikroplar, sağlığımızı çok yakından etkiliyor. Otizm, Parkinson hastalığı, depresyon gibi farklı alanlarda beyin kadar bağırsakların da belirleyici bir rolü var. Örneğin; sindirim sisteminde sıkıntı yaşayan hastaların ruhsal sorunlar da yaşadığını gösteren veriler bulunuyor. Bu sebeplerden dolayı bağırsaklar aktif ve belirleyici 'ikinci beyin' olarak anılıyor.
- Sağlıklı bir bağırsağın temeli sağlıklı beslenmeden geçiyor. Bu anlamda prebiyotik, probiyotik ve fermente gıdalar tüketmek gerekiyor.
- Şeker ve tatlandırıcı tüketimini azaltmak ikinci en önemli adım.
- Kimi uzmanlarca ikinci beyin olarak adlandırılan bağırsağın sağlığını yönetmek için stres yönetimi de şart.
- Gereksiz antibiyotik kullanımı bağırsak sağlığını bozduğundan, ilaçların doktor önerisiyle ve doğru zamanda alınması gerekiyor.
- Düzenli egzersiz ve yeterli uyku da bağırsak sağlığını koruyan alışkanlıklardan.
Kabızlık, bağırsak sağlığını bozan önemli sorunlardan. Bu nedenle kabızlık sorununun önemsenmesi gerekiyor. Araştırmalara göre günde üç kereden haftada üç kereye kadar olan periyod normal kabul ediliyor Ancak normalde her gün tuvalete çıkan biriyseniz ve bu periyod bozulduysa, bu da bir sorun.
- Yetersiz su tüketimi, fast-food türü beslenme, tek tip beslenmeye dayalı diyetler, yüksek tuz tüketimi vücudun genel sağlığını bozan alışkanlıklar.
DİYETİME NELER EKLEMELİYİM?
Sağlıklı beslenmek istiyorsunuz, sigara ve alkolden uzak durdunuz, stres öğelerini azaltmaya gayret ediyorsunuz ancak diyetinize ne ekleyeceğiniz konusunda kafanız mı karıştı? Gastroentoloji Uzmanı Prof. Dr. Vedat Göral'ın açıklamalarına göre bağırsak dostu besinler şu şekilde...
Probiyotik ve prebiyotik konusunda zengin ev yoğurdu ve kefir, katkısız lahana turşusu, kepekli ekmek (mümkünse tahıllı), badem (çiğ), Hindistan cevizi (sindirimi kolaylaştırır), tarçın (sahtesine dikkat!), kaliteli zeytinyağı (mümkünse soğuk sıkım), bezelye (konserve değil), Brüksel lahanası (haşlanmış), rokfor peyniri (porsiyona dikkat), zencefil, doğal sarımsak, omega-3'ten zengin somon balığı...
Ayrıca bağırsakta lif oluşturarak normal bağırsak hareketlerini kolaylaştıran elma, muz ve ıspanak da öğünlerinize hızlıca katmanız gereken besinler arasında.
