Giriş
Sağlıklı yaşam için 3 uzman önerisi
Pandemi sürecinde yaşadığımız olumsuz duyguların sağlığımızı da etkilediğini söyleyen Uzman Doktor Mehmet Ali Elmacıoğlu, güçlü bir bağışıklık sistemine sahip olmak ve sağlıklı yaşam için 3 farklı öneride bulundu.
Kaygı, stres ve gerginlik. Pandemi sürecinde bu duygularla daha fazla karşı karşıya kaldık. Hangi gıdalar, aromaterapötik ürünler, vitamin-mineraller, yaşam alışkanlıkları bize destek olabilir bunlara bir göz atalım. Rahat bir zihin, sağlıklı bağışıklık sistemi ve hastalıklardan korunmak için gereklidir. Küçük ipuçları bu konuda bize destek olacaktır.
1- C vitamini, çinko ve D vitamini
Bağışıklık sistemindeki antioksidan etkilerinin yanı sıra, oksidatif stres adını verdiğimiz zararlı uyarıları sınırlamakta, bağışıklık sistemini düzenlemekte ve virüslerin çoğalmasını önlemektedir.
C vitamini akciğer hastalıklarından koruyor
C vitamininden zengin bir beslenme türünün özellikle akciğer problemlerine karşı koruyucu etki gösterdiği ve astım benzeri şikayetlerin iyileşmesine katkı sunduğu kabul edilmektedir. Sebze ve meyveden fakir beslenen kişilerde astım, üst solunum yolu hastalıklarının ve alerji şikayetlerinin daha fazla görüldüğü yapılan çalışmalarda gösterilmiştir.
Vücudumuzda bulunan C vitamini depoları duygusal veya fiziksel stres ile çok hızlı bir şekilde boşalır. Özellikle hava kirliliği, sigara içilmesi, kronik hastalıklarda hem C vitamini ihtiyacı artar hem de C vitamini depoları hızlı bir şekilde boşalır. Toplumda hiç de azımsanmayacak oranda görülen bu eksiklikten kaçınmak için C vitamini içeriği yüksek gıdalar ve dışarıdan C vitamini takviyesi almak yerinde olacaktır.
Portakal, limon, greyfurt, kavun, karpuz, kivi, ananas, kuşburnu ve yaban mersini gibi meyveler, yeşil/kırmızıbiber, maydanoz, brüksel lahanası, brokoli, ıspanak, karnabahar, şalgam ve tatlı patates gibi sebzeler C vitamini içerikleri yüksek olan gıdalardır.
C vitaminin serum yolu ile damardan uygulanmasının koruyucu ve tedavi edici etkileri bulunmaktadır. Özellikle bağışıklık sisteminde virüsleri ve enfeksiyonları yok eden savaşçı hücrelerin aktivitesini güçlendirir. Pandemi döneminde stres yoğunluğunun fazla olması ve fiziksel egzersizlerin azalması ile vücudumuzdaki C vitamini depolarının hızla boşalması kaçınılmazdır. C vitamini ihtiyacının arttığı bu süreçte sağlıklı beslenme ve takviye olarak dışarıdan destek alarak korunabiliriz.
Çinko hastalık sürecini kısaltıyor
Vücudumuz tarafından üretilmeyen, dışarıdan almamız gereken minerallere “eser element” adını veriyoruz. Özellikle çinko; viral hastalıklar, soğuk algınlığı ve üst solunum yolu enfeksiyonu gibi durumlara karşı koruyarak, hastalık sürecini kısaltmaktadır. Genel toplumda 70 yaş ve üzerinde yoğun olmak üzere çinko eksikliği yaygın olarak görülmektedir.
Vücudumuzda çinko aktivitesini artıran sinerjik olarak çalışan C vitamini ve magnezyum da önemli 2 faktör olarak karşımıza çıkmaktadır. Hayvansal proteinlerin çinko içeriği yüksektir. Kırmızı etler, yumurta, peynir, kabuklu deniz ürünleri, tam tahıllar, yulaf, mercimek, fasulye gibi bakliyat grubu, badem, kabak çekirdeği, susam gibi ürünler çinko açısından zengindir.
D vitamini bağışıklık sistemini düzenliyor
D vitamini bağışıklık sistemini düzenleyen güçlü bir yardımcı faktördür. Bir hormon etkisi ile sadece kemik mineral yoğunluğuna değil özellikle kanda yeterli seviyede bulunması viral enfeksiyonlara ve üst solunum yolu enfeksiyonlarına karşı da koruyucu bir etki gösterir. D vitaminin dönüşümü ve aktif hale gelmesi için bağırsakta bulunan sağlıklı bakterilerin aktif olarak çalışması gerekir. Sağlıklı bağırsak florası birçok vitamin, mineral, eser elementin emilimi için önemlidir. Ancak en önemli fonksiyonu bağışıklık yanıtlarını düzenlemesidir.
Özellikle Akciğer ve solunum yolu bağışıklığı ile sağlıklı bağırsak florasının ilişkisi son yıllarda oldukça üzerinde durulan bir konudur. Bu nedenle sağlıklı beslenmek, gıda duyarlılıklarının farkında olmak, destekleyici ilaçlar ile tedavi olmak ve en önemlisi bağırsak flora bozukluğunun tespitini yaparak tedaviye başlamak gereklidir.
Yeterli bir D vitamini seviyesine sahip olmak için yaz aylarında güneş ışığı almak gerekir. Besinler yoluyla D vitamini en fazla yağlı balıklarda (somon, sardalya, morina balığı), yumurta sarısı, et gibi ürünlerde bulunur. Ancak yeterli düzeye ulaşmak için kaliteli D vitamini takviyeleri kullanıp, sağlıklı bir bağırsak florasına sahip olmak gereklidir.
2- Bitkiler ve tıbbi aromatik yağlar
Bazı bitkilerden ve bu bitkilerin aromatik yağlarından faydalanmak hem stres hem de bağışıklık sistemi üzerine olumlu etkiler göstermektedir.
Fesleğen, mango ve limon otu aromatik yağı; iltihap giderici, ağrı kesici etki göstermesinin yanı sıra uyku, rahatlık duygusu ve kaslarda gevşetici etki gösterir.
Lavanta, zencefil gibi doğal ürünler ve bunların aromatik yağları kaygı durumunu azaltarak sakinleştirici özelliktedirler.
Yine limon, greyfurt ve portakal gibi meyvelerin kokuları “limonen” içerikleri nedeniyle duygu-durum üzerine olumlu etki gösterir. Mandalina, karabiber ve çam kokuları da hafızayı güçlendiricidir. Ayrıca karabiber, fesleğen, tarçın, karanfil gibi keskin kokuların da beyin kan akımını artırdığı bilinmektedir. Özellikle bergamot ve nane gibi ürünler konsantrasyon ve dikkat toplama üzerine olumlu etki göstermektedir.
Duygusal enerjimiz güçlü olursa bağışıklık sistemimiz de kuvvetli olur
Duygusal enerjimizin güçlü ve olumlu düşüncelerimizin aktif olduğu durumlarda bedensel enerjimiz yüksek ve bağışıklık sistemimiz de kuvvetli bir şekilde çalışır. Daha mutlu, enerjik, dingin ve huzurlu oluruz. Enerji tıbbında “çakra” adı verilen ve esasında anatomik yerleşim olarak vücudumuzun hormonal salgı bezlerinin bulunduğu bu alanların bizlerde oluşturduğu duygular ve bedensel yanıtlar önemlidir.
Sağlıklı çalışan bağışıklık sistemi hormonların etkilerine bağlıdır. Bu çakraların duygusal, organsal etkileri ve bazı aromatik yağlardan etkileşimleri söz konusudur.
Kaşların arasında yer alan ve hipofiz salgı bezine karşılık gelen “üçüncü göz çakrası” alarak ifade edilir. Gözler, kulak, burun yapıları, sinüsler ve merkezi sinir sisteminin yönetim alanı olarak karşımıza çıkar. Nane ve yasemin tıbbi aromatik yağı ise bu bölgeye yönelik olumlu etkiler oluşturabilir.
Son olarak bahsetmek istediğim bölge ise duygusal enerjinin ve sindirim iç organlarının (mide, karaciğer, safra kesesi, dalak, pankreas, bağırsakların önemli bir bölümü) sağlıklı çalışmasını sağlayan Plexus Solaris adı verilen oldukça geniş bir sinir ağının adıdır ve otonom sinir sisteminin en önemli parçasıdır. Mide çukuru olarak ifade edilen karın boşluğunun ortasında yer alır. Solar Plexus çakrası olarak bilinen bu alanın lavanta, biberiye ve bergamot gibi tıbbi aromatik yağlardan etkilendiği bilinmektedir.
3- Düzenli egzersiz
Düzenli egzersiz yapmak kronik hastalık riskinizi azaltır, kasları güçlü ve sizi dinamik tutar. Sağlıklı ve güçlü kaslar bağışıklık sistemini kuvvetlendiren uyarılar göndermesinin yanında endorfin adı verilen mutluluk hormonu salgılanmasını da artırır. Bu sayede öz benlik saygısı, ruh hali, uyku kalitesi ve enerji seviyelerini artırarak stres ve depresyon riskinizi azaltabilir.
Yetişkin bireyler günlük aktif kalmaya çalışmalı-en azından sabahları mutlaka germe çekme ve esneme egzersizleri ile- ve çeşitli egzersiz programları kullanarak haftada 3-4 gün 45 dakikalık fiziksel aktiviteyi hedeflemelidir. Bunun için sevdiğiniz egzersizleri seçin. Açık havada yürüyüş veya çevrimiçi egzersiz sınıflarına katılmayı düşünebilirsiniz.
Evde yapacağınız egzersizleri belirlerken fiziksel durumunuza uygun olan ve sizi aşırı zorlamayacak hareketleri seçmelisiniz. Kendi başınıza yapabileceğiniz en kolay egzersiz türü nefes egzersizidir. Doğru nefes almayı ve diyafram nefesi kullanımını da önemlidir, bu tekniği öğrenmeye çalışın.
Fazla kilolularda ve yüksek kalorili beslenen, şeker tüketen, yağlı besinleri tercih eden bireylerde düşük seviyeli inflamasyonun kronik ağrı gelişimine neden olduğu ifade edilmiştir. Egzersiz ve fazla kilolardan arınmak hem fiziksel anlamda bizi güçlü kılacak hem de zihinsel olarak daha rahat hissettirecektir.
