Giriş
İlber Ortaylı: Amerikalılar çay bilmez! Amerikalı kimyagerin önerisi tartışma yarattı: Çaya tuz atılır mı?
Amerikalı kimyagerin ‘çay demlerken tuz atın’ önerisi tartışmalara yol açtı. İngiltere ve ABD diplomatik temsilcilikleri arasında esprili bir atışmaya neden olan öneriye son sözü Türkiye söyledi: “Çay en saf haliyle, bir şey eklenmeden içilmeli.”
ABD’de Bryn Mawr Üniversitesi’nde görev yapan kimya profesörü Michelle Francl, Çayın Kimyası isimli kitabı için yaptığı basın tanıtımında kitabında da yer verdiği, çayı tuz atarak demleme fikrini dile getirince, sosyal medyada tartışma başladı. Tartışmaya iki ülkenin diplomatik temsilcilikleri de dahil oldu.
RESMİ POLİTİKAMIZ DEĞİL
ABD’nin Londra Büyükelçiliği mesajında “İngiltere’nin güzel halkının yüreği ferah olsun; İngiltere’nin resmi içeceği olan çaya tuz atmak gibi akla hayale sığmayacak bir düşünce resmi ABD politikası değildir. Hiçbir zaman da olmayacaktır. ABD Büyükelçiliği çayı doğru şekilde yapmaya devam edecek. Mikrodalgada ısıtarak” ifadeleri kullanıldı. Çayın mikrodalgada ısıtılarak demlenmesi, ABD’de yaygın bir alışkanlık. ABD elçiliğine, İngiltere Kabine Ofisi’nden yanıt geldi. Mesajda “Çay sadece kettle kullanılarak yapılabilir” denildi.
‘BİRAZ DEMİŞTİM’
Öte yandan “tuzlu çay” fikrini ortaya atan Francl, konuyla ilgili haberlerin ardından e-posta adresine binlerce ileti geldiğini söyledi. Önerisinin bu kadar tartışma yaratacağını beklemediğini söyleyen Francl, kitabında da yer verdiği üzere çayın tuzla demlenmesi fikrinin 8’inci yüzyıl Çin’ine kadar uzandığını belirterek, yalnızca çayın acılığını almak ve daha dengeli bir dem oluşturmak için çok az miktarda tuz kullanımını kasttettiğini açıkladı. Francl, biraz limon suyu sıkılmasının da yüzeydeki tortuyu alacağını belirtti.
AMERİKALILAR ÇAY BİLMEZ
- Prof. Dr. İlber Ortaylı: “Amerika’dan çayın nasıl içileceğini öğrenecek değiliz. Amerikalılar çay bilmez, kahve bilmez. Kimya profesörü de olsa fark etmez. Çay keyif gıdasıdır. Ben de severim ve şeker bile atmadan içerim. Tuzlu çay vardır, eskiden beri yapanlar var. Ama şekerli çay kadar zararlıdır. İngilizler çay işini bilir. İngilizlerle çay konuşacak en son kişiler Amerikalılardır.”
BİZ DE TUZLU İÇTİK AMA ŞAKALAŞIRKEN
-Çay Üreticileri Derneği (ÇAYÜDAD) Başkanı Mustafa Mavi: “Çay tamamen şekersiz, katkısız içildiği zaman daha çok zevk alınan ve rahatsız etmeyen bir şeydir. Tuz atıldığında tadı nasıl olur, denemediğimiz için bilmiyorum. Ancak çok kez bol tuzlu çay içtik, o da arkadaşlarımızla birbirimize şaka yaparken olurdu. Biz çayı limonlu içtik, bergamotlu içtik, sütlü içtik ama tuz katarak içmedik. Sanırım biraz işe sansasyon katmak istemiş. Aslında çay en saf haliyle, tadı hiç değiştirilmeden bir şey eklenmeden içilmeli.”
