Giriş
Görme engelli elektronik dans müzisyeni Lachi, aynı zamanda müzik endüstrisine engellilerin dahil edilmesi konusunda mücadele veren bir aktivist. Şarkı yazarı, vokalist, seslendirme sanatçısı ve ödüllü içerik yaratıcısı olarak Snoop Dogg ve Markus Schulz gibi isimlerle çalıştı. 2017’den beri ‘Engellilik Onur Ayı’ etkinliklerine düzenli olarak motivasyonel konuşmacı olarak katılıyor, performans sergiliyor ve Kayıt Akademisi’nde engelli katılımını savunuyor. Kısa süre önce, Kayıt Sanatçıları ve Engelli Müzik Profesyonelleri anlamına gelen RAMPD’nin kuruluşunda önemli bir rol oynadı. Lachi, yaklaşık on yıl önce müzik sahnesine ilk çıktığında ‘Retina Coloboma’ ile doğmasına ve giderek görüşünü kaybetmesine rağmen görme kaybını mümkün olduğunca gizlemeyi ve küçümsemeyi seçti.
SESSİZCE ACI ÇEKMEK
Kuzey Carolina Raleigh’de Nijeryalı göçmen bir anne-babanın yedi çocuğundan biri olarak büyüyen Lachi’ye, başını aşağıda tutması ve sakatlığının başkalarına dayatma olarak görülmesine izin vermemesi öğretildi. Lachi, “Okuldayken öğretmenler benim gibi genel eğitimde olan engelli öğrencilerle nasıl başa çıkacaklarını bilmiyorlardı” diyor.
“Çoğu zaman tahtayı doğru düzgün göremiyordum ama öğretmenlerim sadece hayal kurduğumu, dikkat etmediğimi düşündü ve bunun için sürekli disiplinliydim.” Big Apple’da masa başı görevini yürütürken meslektaşlarının benzer kaygılarına katlanmak zorunda kaldığını belirtiyor: “Kadın olmak, görülmek ve duyulmak zor. Siyah olmak saygı duyulmak daha zor, sonra kör olmak, ciddiye alınmak çok daha zor.”
2000’lerin başında Kuzey Carolina Üniversitesi’ndeki yılları ve daha sonra NYU’da müzik eğitimi, Lachi’nin mutlu bir yaşam sürmeye başlamasına sebep oldu. Kadınlardan oluşan ‘A Capella’ grubunu kurdu. Öğrenci barlarında ve yurtlarında söylediği şarkılarla, piyanosu ile insanları büyüledi.
Masabaşı işinde giderek daha fazla hüsrana uğrayan ve şarkı söylediği mutlu günlerini özleyen Lachi, sahne adını Nijerya İbo dilinde ‘Tanrı’nın Yüzüğü’ anlamına gelen ‘Ulachi’den türettiği ‘Lachi’ olarak belirledi ve kendisi için önemli bir karar verdi. “’Buradan gitmeliyim. Gidip bir müzisyen olmam gerekiyor’ diyordum. Çalışırken mutsuz olacaksam müzik yaparken mutsuz olayım.”
OLAY YERİNE VARMAK
İlk büyük çıkışını, 2010’da, dünyaca ünlü SXSW Festivali’nde bir plak şirketi temsilcisi tarafından fark edildikten sonra gerçekleştirdi. EMI Records ile tek albümlük bir anlaşma yaptı. Sonraki yıllarda pek çok önemli işbirliğine imza attı. Geçen yıl, Cardi B’nin ‘Money’ adlı parçasının A Capella düzenlemesiyle Bağımsız Müzik Ödülleri’ne aday gösterildi. Ancak müzik kariyerinin ilk yıllarında, geçmişin yükü ve engelliliğinin başkaları tarafından olumsuz algılanışı omuzlarına ağır bir yük bindirdi.
Lachi, “Birlikte çalıştığım ilk plak şirketleri o kadar heyecanlıydı ki, kör oldum ve bundan yararlanmak istediler” diyor. “Ama kendimi ‘Hey, o kör bir sanatçı, gel müziğini dinle’ diye ortaya koyma fikrinden pek hoşlanmadım. Sanki insanlar sadece bir bilet almak yerine bana bir şeyler bağışlamalıymış gibi bir pazarlama arayışına girmelerinden hiç hoşlanmadım. Yani, bu sakatlık anlatısını geri almak ve bunun hakkında mümkün olduğunca az konuşmak istedim.
Diğer kör kadın müzisyenlerin ya da sadece bir sanatçı ya da şovmen olmaya çalışan engelli herkesin, ‘Büyüdüğümde böyle olmak istiyorum’ demesini hayal ettim.” Onun veya aslında Stevie Wonder ve Ray Charles gibilerinin ayak izlerini takip etmek için kör ve engelli yetenekleri desteklemek önemli olsa da, savunuculuğu bundan çok daha fazlasını içeriyor. Konser bileti, web sitelerinde ve kayıt yazılımlarında dijital erişilebilirlikten hayranlar ve sanatçılar için mekanlarda fiziksel erişime; ayrıca plak şirketlerinin yönetim kurulu düzeyinde daha fazla azınlık temsiline kadar her konuda kampanya yürütüyor.
Engellerini veya sağlık durumlarını halka açıklamanın yeni başlayan kariyerlerine zarar verip vermeyeceği konusunda ikilemde kalan genç sanatçılarla empati kuruyor ve “Engelliler olarak bize verilen hediyenin, çözümü olmayan bir labirenti nasıl çözeceğimizi bilmemiz gerektiğini her zaman hatırla.
Biz her zaman kimsenin dikkate almadığı C seçeneğiyiz. Peki, C seçeneği nedir? Yıkıcı yeteneğimiz var ve muhalefetin anlamı bu. Biz kırmızı kelebekler denizindeki mavi kelebekleriz. Unutulmamalıdır ki, hayatın video oyununu sert bir şekilde oynamak zorunda kalabilirsiniz, ancak o zaman kazanır ve o gururu iliklerinize kadar yaşarsınız “ diyor.
