Giriş
Dünya nüfusunun yaklaşık yüzde 15’i engelli bireylerden oluşuyor. Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü (OECD) ve Avrupa Birliği (AB) verilerine göre, dünyada 1 milyar engelli var. Türkiye’de ise Ulusal Engelli Veri Tabanı’na göre, engelli sayısı yaklaşık 1 milyon 600 bin. Bu kişilerin yüzde 27’si 0-21 yaş, yüzde 36’sı 22-49 yaş, yüzde 37’siyse 50-64 yaş arasında. Yaşla birlikte engellilik oranı artıyor. Engelsiz Yaşam Derneği’nin açıkladığı bilgilere göre, AB’nin 15-64 yaş arası temel etkinlik problemi yaşayan engelli birey sayısı 44 milyonken, hayat boyu süren bir sağlık problemi nedeniyle kısıtlı çalışma imkanına sahip engelli birey sayısı 35 milyon. AB ülkelerinde ilkokuldan sonra okulu bırakan engelli oranı yüzde 25. Bu oran Türkiye’de ise yüzde 60. Engellilerimizin büyük çoğunluğu ne yazık ki iş hayatının ve toplumsal hayatın dışındalar, özellikle pandemi eşitsizlikleri daha derinleştirdi.
ÖRNEKLER ÇOĞALIYOR
Engellilerin toplumsal yaşama katılımının önündeki engelleri kaldırmak ve engelli insanların sahip olduğu potansiyeli ortaya çıkarmak hepimizin sorumluluğu. Bu amaçla giderek artan sayıda kurum, engelli bireylerin kendilerini geliştirmeleri, sağlık, rehabilitasyon, eğitim ve istihdama erişmeleri, spor ve kültür sanat konusundaki yeteneklerini ortaya çıkartmaları için sosyal sorumluluk projeleri gerçekleştiriyor.
İşitme, görme, fiziksel ve zihinsel engelli bireylere yönelik bu projeler kamuoyunda farkındalık yaratırken, engellilerin ve ailelerinin yaşamında da önemli faydalar sağlıyor. Teknolojinin imkanlarını da kullanarak engellilerin yaşamını kolaylaştıran, onlara meslek kazandıran, istihdam sağlayan sürdürülebilir projeler başka kurumlara da örnek oluyor.
OTİZMLİLER FABRİKADA ÇALIŞIYOR
Eker Süt ürünleri otizmli bireylere fabrikasında çalışma fırsatı yaratarak, kendilerine güven duymalarını sağlamayı amaçlıyor. Eker Süt Ürünleri Genel Müdür Yardımcısı Nevra Eker, “Proje ile otizmli bireylerin topluma kazandırılmasının yanı sıra ailelerin geleceğe yönelik kaygılarının giderilmesini de hedefliyoruz. Eker fabrikasında şu an 8 otizmli bireyi istihdam ediyoruz; bu sayıyı belli bir takvim doğrultusunda 12 kişiye çıkaracağız” diyor.
2 BİN SESLİ KITAP
Türk Telekom Telefon Kütüphanesi uygulaması ile 2 bine yakın sesli kitaba ve içeriğe erişim sağlanıyor. Uygulama içerisindeki Tablolar Konuşuyor özelliği dünyaca ünlü 20 betimlemeli tabloyu barındırırken, Para Tanıma fonksiyonu da görme engellilerin güvenle ve bağımsız bir şekilde alışveriş yapabilmelerine olanak tanıyor. Az gören çocukların hayata aktif katılabilmesi için Günışığı projesini yürüten Türk Telekom, ayrıca ilaç prospektüslerine sesli ulaşmayı sağlayan bir proje başlattı.
Görme engellilere yönelik ilaç barkodu okuma özelliği sayesinde, 6 binden fazla ilacın kullanma talimatı kolayca dinlenebiliyor. Kullanıcılar, barkodu Telefon Kütüphanesi uygulamasının ana menüsündeki ilaç barkodu tanıma ikonunu etkinleştirerek açılan kameraya okuttuklarında, kullanım talimatına başkasına ihtiyaç duymadan ulaşabiliyor.
İYİYE İŞARET
Fiat, işitme engellilerin anlaşılabilir bir Türkçe ile yazılı iletişim kurmalarını destekleyecek Iyiye Işaret dijital platformunu hayata geçirdi. ‘engelsizhareket.fiat.com.tr’ web sitesi üzerinden, işitme engelli bireylerin ücretsiz olarak yararlanabileceği ‘Iyiye Işaret’ platformunda, kelimeler ve cümle içinde kelime kullanımları, görsel, işaret dili ve konu anlatımı olarak ikişer dakikalık videolar halinde izlenebiliyor. Dem Derneği ve Tofaş’ın ortak çalışması ile hazırlanan Iyiye Işaret içerikleri Tofaş Türk Otomobil Fabrikası’nda çalışan 10 işitme engelli bireyin, 7 aylık eğitim süresince ortaya çıkan verileriyle hazırlandı.
REHBER KÖPEKLER
Türkiye’de yaklaşık 756 bin görme engelli yaşıyor. Rehber Köpekler Derneği görme engellilerin erişebilir olmalarına imkan sağlamak amacıyla rehber köpekler yetiştiriyor ve ücretsiz olarak görme engellilere veriyor. Bu köpekler, görme engellilerin hareket kabiliyetlerini artırmalarına, günlük ihtiyaçlarını karşılamak için hareket etmelerine yardımcı oluyor. Derneğe destek olan Nestle Purina PetCare, köpeklerin eğitim süresince ve sonrasında tüm mama ihtiyacını karşılıyor, ayrıca çalışanlarını gönüllü bakıcı aile olmaya teşvik ediyor.
İKİ ELİN ENERJİSİ
Total Istasyonları işitme engellilere yönelik Iki Elin Enerjisi Güzel projesi ile 16 ilde, 124 istasyonda işaret dili eğitimi almış personeliyle işaret dilinde hizmet veriyor. Ilk etapta Istanbul, Ankara ve Bursa’daki istasyonlarda uygulanmaya başlayan Iki Elin Enerjisi Güzel projesi kapsamında Total, Işitme Engelliler Eğitim Faaliyetleri Derneği ile birlikte istasyon market ve ön saha çalışanlarına, işaret dili eğitimleri verdi. Projeye dair farkındalık yaratmak amacıyla Total Gönüllü Takımı da işaret dili eğitimi aldı.
EĞİTİME TEKNOLOJİK DESTEK
Turkcell’in Engel Tanımayanlar çatısı altında geliştirdiği, Milli Eğitim Bakanlığı himayesinde yürütülen Engelsiz Eğitim Programı, sosyal hayata kısıtlı şekilde dahil olan çocuklara eğitim imkanı sunuyor. 2015 yılından bu yana 111 işitme, görme ve zihinsel engelli okulunda açılan teknoloji sınıfları ve meslek atölyeleri ile 50 binden fazla öğrenciye ulaşıldı. 37 görme engelli ve işitme engelli okuluna kurulan yüksek donanımlı teknoloji sınıfları ile öğrenciler, engelli olmayan arkadaşları ile eşit seviyede eğitim alıyor.
Ayrıca otizmli çocuklar için ‘Içimdeki Hazine’ eğitim sınıfları oluşturuldu. Öğrencilerin teknolojiye olan ilgisinin öğretim amaçlı kullanılabilmesi için öğrenci ve öğretmenlere tabletler veriliyor. Bunların dışında Turkcell Hayal Ortağım uygulaması ile de görme engelli bireylere hizmet veriyor. Işaret Dilim ise işitme engelli bireylerin arkadaşlarıyla ve aileleriyle aralarında köprü vazifesi görüyor.
ENGELSİZ AMAZONLAR
Engelli ve engelli çocuğa sahip girişimci kadınların oluşturduğu ‘Engelsiz Amazonlar’ platformu engelli çocukların ihtiyaçlarını karşılamayı, engelli ailelerine yardım etmeyi hedefliyor. 2020’de 13 bin aileye ulaşan Engelsiz Amazonlar Ankara’da 400 engelli öğrencisi olan bir okulda Engelsiz Amazonlar mutfağı yaparak 8 Mart’ta teslim etmeyi hedefliyor. (engelsizamazonlar.com)
PARALİMPİK SPORCULAR BELGESELİ
S Sport; paralimpik milli sporcuların başarı hikayelerini geniş kitlelere ulaştırmak amacıyla Zorlu Enerji’nin katkılarıyla ‘Bu Enerji Kimde Var?’ belgeselini hazırladı. Toplumda paralimpik sporculara ilişkin farkındalığın oluşmasına destek olmak amacıyla hayata geçen belgeselde 10 milli sporcu yer alıyor. ‘Bu Enerji Kimde Var?’ belgeseli her cuma saat 21:00’de S Sport’ta yayınlanıyor.
KOLAY İLETİŞİM
Starbucks, iletişimde engelleri aşmak amacıyla tüm Türkiye’de baristaların işaret dili eğitimi almasını sağlayan EldenEle projesini gerçekleştiriyor. Bu amaçla ilk olarak Türk Işaret Dili için bir Kahve Sözlüğü hazırlandı. Istanbul, Bursa, Adana ve Ankara’daki 50’den fazla mağazadaki baristalara eğitim verildi. Konuyla ilgilenen herkesi işaret dili öğrenmeye davet eden Starbucks, YouTube kanalında kahvenin işaret dilini aktarıyor.
