Giriş
193 ÜLKE KATILDI
Bugün 20 Kasım Dünya Çocuk Hakları Günü... Dünyada yaklaşık 2.35 milyar çocuk var. Ancak bu çocukların milyonlarcası eğitim, barınma ve sağlık haklarından mahrum, pek çoğu psikolojik ve fiziksel şiddete maruz kalıyor. Birleşmiş Milletler (BM) Çocuk Hakları Sözleşmesi, dünyadaki tüm çocukların sadece çocuk olmalarından dolayı sahip oldukları hakları kayıt altına alan, aralarında Türkiye’nin de bulunduğu 193 ülkenin onayladığı uluslararası bir belgedir.
TÜRKİYE 1995’TE ONAYLADI
Çocuk hakları, dünya üzerindeki tüm çocukların doğuştan sahip olduğu eğitim, sağlık, yaşama, barınma, fiziksel, psikolojik veya cinsel sömürüye karşı korunma gibi haklarının hepsini birden tanımlamakta kullanılan evrensel bir kavramdır. Türkiye, 1995 yılında sözleşmeyi onaylayarak ülkemizdeki tüm çocukların haklarını garanti altına almaya, yasaları ve uygulamaları sözleşmeye uygun hale getirmeye söz vermiştir.
4 TEMEL İLKE
18 yaş altı tüm bireyleri çocuk olarak kabul eden BM Çocuk Hakları Sözleşmesi, 4 temel ilke üzerine kuruludur.
1- Çocuklara yönelik hiçbir şekilde ayrımcılık yapmamak: Doğdukları yer, konuştukları dil, cinsiyetleri, inançları ve ten renkleri ne olursa olsun çocuk hakları bütün çocuklar içindir.
2- Her durumda öncelikli olarak çocuğun yararını düşünmek: Çocukları etkileyebilecek her karar veya yapılan her işlem onların yararını gözetmelidir.
3- Tüm çocukların yaşama ve gelişme hakkını gözetmek: Çocuklara potansiyellerini gerçekleştirebilmeleri için fırsat tanınmalıdır.
4- Çocuğun katılım hakkı: Her çocuğun görüşlerini özgürce ifade etme hakkına saygı gösterilmelidir.
KORONAVİRÜS YOKSULLUĞU ARTIRDI
Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu’nun (UNICEF) araştırmasına göre, yoksulluk içindeki çocuk sayısı koronavirüs salgını nedeniyle yaklaşık 1.2 milyara çıktı. Salgının ortaya çıkmasıyla düşük ve orta gelir düzeyindeki ülkelerde mahrumiyet yaşayan çocuk sayısı yüzde 15 arttı ve yoksul çocuk sayısına 150 milyon kişi daha eklendi.
UNICEF Türkiye Milli Komitesi Genel Müdürü İnci Haseki, “Küresel salgın dünyada çocukları doğrudan, hızlı biçimde etkiledi. Sağlık, eğitim gibi temel hizmetlerde aksamalar ve artan yoksulluk, çocuklar için en büyük tehdidi oluşturuyor. Kriz ne kadar uzun sürerse, çocukların üzerindeki etkisi de o kadar derin olur.
Hizmetlerin kesintiye uğraması ve yetersiz beslenmedeki artış nedeniyle önümüzdeki 12 aylık sürede tahmini 2 milyon ek çocuk ölümü ve 200 bin ek ölü doğum meydana gelebilir” dedi.
SAĞLIK VE EĞİTİM ÖNCELİKLİ
Her çocuk esas olarak yaşama hakkına, yüksek sağlık standartlarından yararlanma hakkına sahiptir. İhmal edilen, terk edilen, istismara uğrayan çocukların iyileştirilmesi ve yeniden topluma kazandırmasından devletler sorumludur.
Çocukların hastalanmaması ve sağlıklı yaşayabilmesi için doğum, aşı, beslenme, tedavi, çevre temizliği ve diğer sağlık koşullarının iyi olması gerekiyor. Eğitim hakkı, çocukların en önemli haklarından biridir. Okuma-yazma bilmemek çok ciddi sorunlara neden oluyor.
PROJELER GELİŞTİRİLİYOR
Küresel salgın ne yazık ki eğitimi çok kötü etkilemiştir. Dünya çapında okul çağındaki çocukların en az üçte biri koronavirüs salgını nedeniyle okulların kapanmasının ardından uygulanan uzaktan eğitime erişim sağlayamamaktadır.
Çocukların ülkemizin geleceği olduğuna inanan kurumlar onlara eşit yaşam hakkı tanıyacak, sağlıklı yaşamalarını, dengeli beslenmelerini, iyi eğitim almalarını ve güvencede olmalarını sağlayacak projeler gerçekleştiriyorlar.
FARKINDALIK ÇALIŞMALARI
GSK Türkiye’nin Toplum Gönüllüleri Vakfı (TOG) ile birlikte hayata geçirdiği ‘kırmızıda dur de!’ projesi, çocukların başta bedensel söz hakkı olmak üzere tüm hakları konusunda farkındalıklarının artmasını, sınırları konusunda bilinçlenmelerini hedefliyor.
Bugüne kadar yaklaşık 10 bin çocuğa ulaşılan proje kapsamında, 2018-2020 döneminde 11 ilde ilköğretim öğrencileri ile çalışmalar gerçekleştirildi. Uzmanlar ve Toplum Gönüllüsü gençler tarafından yıl boyunca online eğitimler verilecek. Ayrıca @kirmizidadurde instagram hesabında, çocuk hakları alanında uzman kişiler ve ünlü isimlerle canlı sohbetler gerçekleştirilerek farkındalık yaratılması hedefleniyor.
DENGELİ BESLENME
- Sabri Ülker Vakfı, 2011 yılından bu yana Milli Eğitim Bakanlığı ile birlikte Türkiye’nin en kapsamlı ve sürdürülebilir beslenme eğitim projesi olan ‘Yemekte Denge’yi yürütüyor. 20 ilde 6 milyonun üzerinde öğrenci, öğretmen ve ebeveyne ulaşan proje ile dengeli beslenme konusunda farkındalık yaratılması ve fiziksel aktivitenin teşvik edilmesi hedefleniyor.
- Vakıf, Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) işbirliğiyle, çocuklara israf bilinci ve gıda içeriği konusunda okuma alışkanlığı kazandırmayı da amaçlıyor. Vakıf, kurduğu yayınevi ile şimdiye kadar 1 milyon kitabı minik okurlarla buluşturdu.
