Giriş
Doğası, mutfağı ve 10 bin yıllık kesintisiz yaşamın sürdüğü tarihi ile birçok medeniyete ev sahipliği yapmış eserleriyle yaşatılan temiz, misafirsever ve bir o kadar da üretimi güçlü olan bir Anadolu şehri Niğde...
Termal kaynakları, ören yerleri, zengin tarihi dokusu, doğal güzellikleri, dağ ve kış turizm olanakları ile önemli turizm cazibe merkezlerinden olan Niğde’nin ekonomik gelirinin çoğunluğunu tarım ve hayvancılık oluşturuyor. Anadolu’nun buğday ambarı sayılan 10 il arasında yer alan Niğde’de özellikle elma ve patates üretimi önde. Türkiye’de patates üretiminin yüzde 25’lik bölümü Niğde’den elde ediliyor. Meyveciliğin ileri durumda olduğu Niğde’de misket elması yetiştiriliyor. Elma ağacı sayısında ise ülke sıralamasında ilk sırada.
İç Anadolu’da üzüm yetiştirmede en önde gelen illerden Niğde’nin bereketli topraklarında yetişen her çeşit üründe verim seneden seneye artıyor. Öte yandan lahana, şeker pancarı, çavdar, fasulye, üretimi ile de öne çıkan Niğde’de halı, şeker, meyve suyu, un, çimento ve kimya sanayilerinin önemli bir bölümü yapılıyor. Sanayileşme 1980’den sonra ve son zamanlarda gelişmiş durumda. Niğde Merkez Organize Sanayi, Bor Deri Organize Sanayi, halı fabrikası ve diğer küçük sanayi kolları önemli istihdam alanları.
MEŞHUR GAZOZU
Geleneksel el sanatları konusunda da öne çıkan Niğde’de dokunan halılar dünyanın birçok ülkesinde alıcı buluyor. Niğde’nin coğrafi işaretli ürünü Obruk (Arısama) Halısı, Bor ilçesi Obruk köyünde yetişen koyunların yünlerinden elde edilirken, doğal boyalarla boyanıp, evlerde bulunan tezgahlarda geleneksel yöntemlerle ve motiflerle, el yordamıyla dokunuyor.
Ulukışla ilçesi Darboğaz kasabası ve çevresinde yetişen, yurt içinde tüketildiği gibi yurt dışına da ihraç edilen Napolyon kirazı olarak da bilinen Darboğaz Kirazı, Bor Söğürmesi ve Niğde Tahinlisi de Niğde’nin coğrafi işaretli ürünleri arasında yer alıyor.
1962’de İsmet Olcay tarafından Türkiye’de üretilen en eski gazlı içeceklerden olan doğal kaynak suyu kullanılarak yapılan meşhur Niğde Gazozu’nun yurt dışında da tanınırlığı çok fazla ve ihracatı yapılıyor. Niğde, tarihindeki kültürlerin çeşitliliğine paralel zengin ve yöresel mutfağıyla gastronomi de öne çıkıyor. Başkent’e yakınlığı, Kapadokya bölgesinde olması, tarihi değerleri ve doğal güzellikleri bu güzel Anadolu kentini ayrıcalıklı kılıyor.
ORİJİNALLİĞİ BOZULMAMIŞ
Niğde Belediye Başkanı Emrah Özdemir ile Niğde’yi ve projelerini konuşuyoruz. Özdemir, “Niğde’mizde 10 bin yıl öncesine uzanan büyük bir medeniyet birikimi mevcut. Şehrimiz tarihin her döneminde insanların yerleşim alanı olmuş. Niğde’ye gelen misafirlerimiz hem tarihin hem de doğanın muhteşem manzarası ile karşılaşıyor. Belediyemizin yapmış olduğu projeler bu birikimleri açığa çıkarıp şehrimizin turizm gelirlerini artırmayı amaçlıyor” diyor, sözlerine şöyle devam ediyor: “Şehrimizin tarihi Paris’ten de Londra’dan da daha eski. Niğde’miz binlerce yıllık tarihiyle dünyanın en kadim şehirlerinden. Dönüşümünü yaptığımız Niğde Kalesi, Hititler döneminde inşa edilmiş. Aşkın ve sevginin ölümsüz simgesi olan Selçuklu döneminden Alaaddin Camimiz, aradan 800 yıl geçmesine rağmen hala ayakta. Şehrimiz tarih ve kültür açısından okyanus gibi. Bir tarafta Ermeni, bir tarafta Rum kilisesi bir tarafta ami var. Binlerce yıl bu insanları birlikte yaşatmışız. Kent müzesi olarak açmaya hazırlandığımız Bedesten harika bir Osmanlı mirası olarak karşımızda duruyor. Yanındaki Sungurbey Cami İlhanlılar döneminden kalma. Dünya tarihinde yapı tekniği olarak tek mimari örneği olan Ak Medrese, Karamanoğulları döneminin eseri.
SEBZE VE MEYVE ŞEHRİ
Termal turizm açısından Çiftehan’da kaplıcalarımız var. Aladağların en yüksek zirvesi Demirkazık, Hasandağı, Melendiz Dağı, Göllüdağ ile şehrimiz dağcılığın başkenti. Diğer tarafta elma, patates, lahana, kiraz, domates, kayısı ile bir sebze ve meyve şehri. Bugün Kayardı Vadisi, Ihlara Vadisi ayarında bir yer. Yaptığımız projelerle burayı hak ettiği yere getireceğiz. Niğde mutfağımız ise Niğde tavası, boranası, söğürmesi, tahinlisi, köfteri ile mükemmel bir mutfak. Kadıoğlu Konağı’nda yöresel lezzetleri halkımıza sunacağız. El sanatları, türküleri ve sözlü kültür birikimleri ile Niğde hala orijinalliği bozulmamış bir şehir. Antik Roma’dan kalan su kemerleri, Roma havuzu ve muhteşem eserleri barındıran Niğde müzemizle tarihsel birikimlerimiz görülmeye değer. Biz şehrimizin keşfedilmeyi bekleyen bir hazine olduğunu düşünüyoruz. Buradan herkesi şehrimizin tüm bu güzelliklerini görmeye davet ediyoruz, gelmeyen çok şey kaybeder.”
BİR FABRİKADAN ÇOK DAHA FAZLASI
Özdemir, Niğde Belediyesi’nin Organize Sanayi Bölgesi’nde daha önce ekmek fırını olarak kullanılan fabrikayı yenileyerek hizmete soktuğu Modern Ekmek Tesisi’nin ayrıntılarını da şöyle anlatıyor:
“NİĞMEK Projesi kapsamında Niğde Belediyesi Ekmek Fabrikası’nın açılışını yaptık. Bir fabrikadan çok daha fazlası. Projenin birden çok amacı var. Fabrikada hem ekmek üretimi yapılıyor hem de çölyak hastalarının ihtiyacı olan glütensiz ürünler üretilecek. İlimizde ihtiyaç sahibi ailelerin çölyak hastaları, glütensiz ürünleri ücretsiz olarak temin edebilirken, diğer çölyak hastaları ise cüzi bir fiyatla ulaşabilecek. Projenin bir diğer amacı ise kadın ve engelli istihdamı yaratmamız. Belediyemize ait fabrikada engelli bireylerin ve kadınların istihdam edilmesini sağladık. Saatte 5 bin 500 ekmek üretilebilen ekmek fabrikasında, sosyal yardımlaşma kayıtlarında ihtiyaç sahibi olarak belirlenmiş kadınlar istihdam ediliyor. Üretilen ürünler kentin belirli noktalarındaki büfelerde engelli bireyler tarafından vatandaşlara satılıyor. Coğrafi işarete sahip olan Niğde tahinlisi ve yöresel unlu mamullerin de üretilebildiği fabrikanın yanına, çalışanların çocukları için de kreş açıldı. Bu kreşte OSB’nin diğer fabrikalarında çalışan kadınların çocukları da okul öncesi eğitim alabilecek.”
AKKAYA BARAJI’NDA DÖNÜŞÜM
“En büyük yatırım sağlığa yatırım” diyen Özdemir, şu ifadelere yer veriyor:
“Büyüyen şehrin ihtiyacını karşılamakta yetersiz kalan mevcut arıtma tesisinin yerine 2045 yıllına kadar teknik ömre sahip, 400 bin kişilik nüfusun ihtiyaçlarını karşılayabilecek kapasitede, kendi enerjisini kendisi üreten İleri Biyolojik Atık Su Arıtma Tesisi’nin yapımını tamamladık. Enerji maliyeti açısından büyük bir tasarruf sağlıyoruz. Bu tesisle Türkiye’deki 485 kuş türünden 224’ünün gözlendiği şehrimizin tatlı su havzası olan Akkaya Barajı, doğal hayatın merkezi haline gelecek. Senelerdir Niğde ve Bor’un en büyük sorunlarından biri olan Akkaya Barajı’ndaki kötü koku İleri Biyolojik Atık Su Arıtma Tesisi ile artık son bulacak.”
HAYVAN SEVGİSİNİ AŞILIYORUZ’
Başkan Özdemir, doğanın ve insanın hizmetkarı olmayı yaşamımızın en önemli prensibi olarak gördüğümüz için sokakta yaşayan hayvanlara en modern koşullarda hizmet veren hayvan barınağını hizmete soktuklarını belirterek, “Mevcut barınağın modernizasyonu ve yeni tıbbi cihazlar ile Niğde’mizi yepyeni Sokak Hayvanları Geçici Bakım Evi ve Rehabilitasyon Merkezi’ne kavuşturduk. Burayı ziyarete gelen aileler ve çocuklar için de güzel alanlar oluşturup hayvan sevgisini aşılamaya çalışıyoruz. Ayrıca şehrimizin muhtelif yerlerinde hayvanlar için yaşam alanları oluşturduk ve kısa bir zaman sonra şehrin ilk hayvan mezarlığını kuracağız. Sadece şehir merkezine değil bütün ilçelerine ve kasabalarına hizmet ediyoruz. Biz Niğde’mizi bütün canlıların güven içinde yaşadığı bir şehir yapmaya kararlıyız” diyor.
TOPRAKTAN SOFRAYA NİĞDE PATATESİ FESTİVALİ
Özdemir, “Her alanda olduğu gibi kültürel de birçok faaliyet gerçekleştiriyoruz. Konserlerimiz, sergilerimiz, festivallerimiz ve yarışmalarımız devam ediyor. Arabalı konser etkinlikleri düzenledik. Topraktan Sofraya Niğde Patates Festivali’ni gerçekleştirildik. Ünlü şeflerin hazırladığı 51 çeşit patates yemeği tanıtıldı ve ücretsiz patates cipsi ile patates ve elmalı dondurma ikram edildi. Niğde Belediyesi ve Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi ortaklığında Niğde’ye yeni gelen öğrenciler için ‘Üniversitene Hoş Geldin Konseri’ yaptık. Uluslararası resim yarışması düzenledik. Sanat merkezimizde uluslararası resim sergileri düzenliyoruz. Barınma ihtiyacı olan öğrencilerimiz için kapımızı açtık. Öğrencilerimiz bizim misafirimizdir ve onlara kapımız her zaman açıktır buyursunlar gelsinler” diye ekliyor.
Niğde’nin coğrafi işaretli ürünleri; Obruk (Arısama) Halısı, Darboğaz Kirazı, Bor Söğürmesi ve Niğde Tahinlisi... Niğde’de geliştirilen yerli patates tohumuna Niğde’nin en eski adı olan ‘Nahita’ ismi verilmiş.
