Giriş
Çam balı üretiminin yüzde 75’i Muğla ilinde yapılıyor ve bunun üçte biri kadarını da Marmaris tek başına gerçekleştiriyor. 2019’da ‘Marmaris Çam Balı’ coğrafi işaretle de tescillendi.
Muğla’nın Marmaris ilçesi, Türkiye’nin en önemli turizm kenti olmasının yanı sıra endemik bitkileri, yer fıstığı, sığla ağacı, kendine özgü ürünleri, coğrafi işaret alan çam balı ile aslında çok önemli tarım merkezlerinden de biri.
Çam kokulu koyları ve berrak denizi dünyaca biliniyor. Ancak pek çok kentimiz gibi Marmaris de güneş ve denizden ibaret değil. Sadece deniz, kum ve güneşten ibaret sanılan Marmaris, bunun aksine yerel tarihini korumaya ve kendi içinde sürdürmeye çalışan bir kent.
Unutulmaya başlamış ‘eski Marmaris’ değerlerinin hatırlatılmasının ve yaşatılmasının önemli olduğu bu dönemde şehrin dinamikleri tarafından birçok proje hayata geçiriliyor.
GERÇEK KÜLTÜR VE GASTRONOMİ BURADA
Önce Marmaris’in kültür ve gastronomisini her alanda tanıtmak ve yaşatmak için 2016’da Mehmet Baysal’ın hayata geçirdiği, yerel dilde ‘deniz kabuğu’ anlamına gelen ‘Kapurcuk’ projesini anlatmak istedim. Marmaris tarihini ve yerel lezzetlerini anlatan, satış da yapan gastronomi, kültür ve müze evi olarak tasarlanan Kapurcuk, Marmaris’in gündelik hayatını, kaybolmuş mesleklerini, günümüz Marmaris’inde bulunamayan tatlarını, üretim metotlarını ve her çeşit doğal bitkisini tanıtmak ve yaşatmak için hayata geçirilmiş.
Kapurcuk Kültür ve Gastronomi Evi’nde yerel halk eskiden nasıl yaşamış, neler giymiş, âdetleri nasılmış, düğünleri nasıl olurmuş, yemekleri nasıl yapılırmış görerek bilgi sahibi oluyorsunuz. Tarladan restorana, müzeden konaklamaya kadar Marmaris’in gerçek kültür ve gastronomisini hem yaşatıyorlar hem de misafirlerinin beğenisine sunuyorlar.
Yerel, sürdürülebilir, mevsimsel, temiz ve kaliteli gıda üretim ve satışını Kapurcuk markası altında 180 tescilli ürünle gerçekleştiriyorlar. Kapurcuk’un bir kolu olan Kaybolan Meslekler Atölyesi’nde de Marmaris’te eskiden neler yapılırmış, insanlar nasıl çalışırmış, kaybolan meslek kolları nelermiş görebiliyorsunuz.
TARLADAN SOFRAYA MÜZEDEN KONAKLAMAYA
Baysal’ın kızı Kapurcuk Marka Sahibi genç girişimci, avukat Ece Baysal, “Tarladan sofraya mantığımızla kendi tarlamızda yetişen ürünleri paketliyor ve Fıta Restoran’ımızda sunuyoruz. Etnografik ve üretimsel geleneklerimizi tanıttığımız müzelerimizi misafirlerimizin beğenisine sunuyoruz. Kapurcuk’un tüm noktaları ile herkesi bir Marmaris hikayesine davet ediyoruz.
Amacımız özlediğimiz Marmaris’i hatırlatmak ve bilmeyenlere öğretmek. Yerel kültürü yansıtan işletmelerin turistler için bir çekicilik yarattığının bilincinde olarak ve bu amaca hizmet eden oluşumların yaygınlaşmasına öncülük etmek amacıyla projemizi hayata geçirdik. Marmaris Kültür ve Gastronomi Evi, bölgedeki eski yaşantıyı her açıdan tanıtmak için hizmet veriyor.
Marmaris Arşiv Evi ile geleneklerimizi ve değerlerimizi aktarmak, kayıt altına almak ve yaşatmak istiyoruz. Fıta Restoran’da da Marmaris yemeklerini sunuyoruz. Mıstan ve Tosun Evlerimiz ile gerçek bir Marmaris evinde konaklama imkanı sunuyoruz. Kapurcuk Kültür ve Gastronomi Evi projesi ile başlayan yolculuğumuz 2019’da açtığımız üretim tesisiyle farklı bir boyuta geçti.
Gastronomi zenginliğimizi ön plana çıkararak Marmaris’e katkı sağlamak için üretim kısmına yüklendik. Gıda alanında fason ürettiğimiz ürün sayımız 50 kalemdi. Şu anda 300’ü geçti. Yerli ve geleneksel ürünleri modernize edip geliştiriyoruz. Türkiye çapında tanınırlığımızı artırmaya ve Baysal şirketi bünyesinde yurt dışına gazoz ihracatına başladık” diyor.
ÖDÜLLÜ KİTAPLA ULUSLARARASI TANITIM
“Marmaris, kendine has bir kültür ve gastronomi şölenine ev sahipliği yapıyor. Gizli kalmış ve yeteri kadar benimsenmemiş kültürel ögeler ve tatlar, kayıt altına alınıp tüm dünyaya duyurulmayı hak ediyor” diyen Baysal, Marmaris Kültür ve Gastronomi Kitabı’nı çıkardıklarını belirterek, şöyle konuşuyor: “Köy köy gezerek, akademik araştırmalar yaparak ve kazanları kaynatarak, döneminin son temsilcilerinin tanıklıklarını dinleyerek kültür ve gastronomimizi elimizden geldiğince kayıt altına aldık.
Hem gerçek Marmaris’i anlatmak ve tanıtmak, hem de genç nesillerimize yuvalarını unutturmamak niyetindeyiz. Türkçe ve İngilizce olarak hazırladığımız kitabımız International Gourmand Cookbook Awards’da ‘Gıda Mirası’ bölümünde ödül kazanmış olup Marmaris’in ilk uluslararası ödüllü kültür ve gastronomi kitabı oldu.”
YEREL ÜRÜNLERE MODERNİZASYON
Ece Baysal, “Yöremizin çam balından zeytinine, adaçayından reçeline, atalık tohum buğdaylarından bitkisel yağlarına kadar birçok ürününü tesisimizde üretip paketliyoruz. Hem kendi bünyemizde ürettiğimiz hem yerel üreticiden alım garantili olarak tedarik ettiğimiz ürünleri kullanıyoruz. Yöremize özgü ürünlerle kendimize özgü tariflerimizi hayata geçiriyoruz.
Marmaris Çam Balı’nın yanı sıra çam ballı lokumdan Datça bademli lokuma, keçiboynuzlu lokuma, gazozlarımızda ise bölgemize özgü çam ağaçlarının çam sakızı aromasından mandalinasına birçok lezzette üretim yapıyoruz.
Marmaris ve köylerinin eski isimlerini de verdiğimiz tescilli gazoz markalarımız ile Marmaris’in ilk ve tek butik yerel gazoz üretimi yapan tesisiyiz. Atalık tohumlarla ürünlerimizi kendimiz yetiştiriyoruz hem de çoğaltılıp saklanmasını sağlıyoruz. Tıbbi aromatik bitkilerin de üretimini yaparak kendi hammaddelerimizi yetiştiriyoruz” bilgisini veriyor.
MARMARİS BAL EVİ İLE ALTERNATİF TURİZM
Marmaris’in turizm potansiyelinin yanında değerlendirebileceği diğer ekonomik kaynakların başında Marmaris Çam Balı geliyor. Dünyadaki bal üretiminde Türkiye beşinci sırada yer alırken çam balının yüzde 92’si Ege Bölgesi’nde üretiliyor. Yüzde 75’i Muğla’da yapılıyor ve 3’te 1’i kadarını Marmaris gerçekleştiriyor. 2012’de Marmaris Ticaret Odası (MTO) Osmaniye köyünde Marmaris Bal Evi’ni hayata geçirmiş.
Marmaris için farkındalık yaratmak, Marmaris’i ve Marmaris Çam Balı’nı markalaştırmak, değerini artırmak ve ekonomiye kazandırmak, kültür ve yerel değerlerin dünyaya tanıtılması ilk hedef olarak ele alınıyor. Bir diğer yönü turizmden en az payı alan Osmaniye’ye ek bir ekonomik katkı yaratmak ve Marmaris için alternatif bir turizm destinasyonu olmasını sağlamak.
MTO Yönetim Kurulu Başkanı Mutlu Ayhan, şu bilgileri veriyor: “Burası, bölgenin en önemli geçim kaynağı olan arıcılık faaliyetlerinin tarihine ışık tutmakla birlikte bölgede üretilen çam ballarının satışına da destek veriyor. Müze niteliğinde hizmet veren Bal Evimiz, büyük önem taşıyor. Arıcılara dersler verilerek son arıcılık teknikleri tanıtılıyor.
Arı ürünleri üretimi ile arıcılarımızı ayakta tutacağız. 2019’da Marmaris Çam Balı’na coğrafi işaret almıştık. Geçen yıl yangınlara rağmen 9 ton coğrafi işaretli bal ürettik. Bu yıl rekoltemizin artacağını düşünüyoruz. Önümüzdeki yıl çok daha fazla artarak Marmaris balı sofralarda yerini almaya devam edecek.”
İÇ VE DIŞ PAZARDA ÖNE ÇIKIYOR
Marmaris’in ulusal ve uluslararası alanda tanıtımı için projeler geliştirenler arasında Marmaris Belediyesi ve Marmaris Esnaf ve Sanatkârlar Odası (MESO)’da bulunuyor. İç pazarda hareketlilik sağlanması için Marmaris Ticaret Odası (MTO) ve Marmaris Belediyesi iş birliğinde İstanbul’un en işlek bölgelerinde dijital ekran yardımıyla ilçenin tanıtımı yapılırken MESO da İstanbul, Ukrayna ve İngiltere’deki şehir içi otobüslere Marmaris görselleriyle giydirme yaparak ‘Marmaris sizi bekliyor’ etiketiyle dikkat çeken bir çalışma ortaya koydu.
DÜNYANIN İNCİSİ SİZİ BEKLİYOR
Marmaris Belediye Başkanı Mehmet Oktay ise yaşanan tüm sıkıntılara rağmen Marmaris’in hala çok güzel olduğunu belirterek, “Tanıtım çalışmalarına odalar, turizm meslek örgütleri ve turizmcilerle yıl boyunca devam ediyoruz. Geçen yaz yaşadığımız yangın felaketi ve sonrasındaki olumsuzluklar Marmaris’i sarstı.
Ancak Marmaris küle dönmedi, hala yeşil ile mavinin buluşma noktası. Doğal ve tarihi güzelliklerin bir arada olduğu turizm cenneti Marmaris hala çok güzel, çok keyifli ve eğlenceli. Dünyanın incisi Marmaris’imize herkesi bekliyoruz” diyor.
MESO Başkanı Mehmet Ayyıldız da Türkiye ve Marmaris’in tanıtımına etkili şekilde katkıda bulunabilmek ve eski günlere geri dönebilmek için çalıştıklarını söyleyerek, “İlk olarak iç pazarda daha sonra Marmaris isminin turizm anlamında bir dünya markası olabilmesi, Avrupalı ve İngiliz turistlere yönelik Marmaris’imizin farkındalığını artırmak için çalışmalar yaptık.
Ukrayna’nın Lviv şehrinde ve İngiltere’nin Liverpool, Birmingham, Manchester ile Londra kentlerindeki şehir içi otobüslerinde İngilizce ‘Marmaris sizi bekliyor’ etiketi ve Marmaris görselleriyle etkili bir tanıtım yaptık. Faaliyetlerimiz yurt dışında yankı uyandırdı ve olumlu dönüşler alıyoruz. Etkili, doğru, yerinde tanıtım çalışmalarına devam edeceğiz” diye konuşuyor.
