Giriş
Karaköprü, Şanlıurfa’nın merkezdeki en genç ilçelerinden. 2014’te beldeden ilçe statüsüne geçmiş. 2020 nüfusu 237 bin 158’e ulaşan Karaköprü, Türkiye’de büyüme oranı en fazla olan 6. ilçe konumunda. Bulunduğu bölgenin sınırları içinde yer alan dağlarda ve kırsal yerleşkelerdeki mağaralardaki bazı kabartmalar ise, beldenin tarihinin çok eskilere dayandığını anlatıyor.
Özellikle son dönemde ilçe sınırlarındaki Sayburç köyünde bulunan tarihi eserlerin ileride çok ses getireceği söyleniyor. Ayrıca Büyük Alanlı kırsal mahallesindeki mağaralar ve içindeki duvar işlemeleri de tarih turizmi açısından dikkat çekiyor. 4. Murat 1651’de Bağdat seferine giderken Karaköprü’de konaklamış ve Karaköprü’yü Şazeli Şeyhi Ali Dede’ye vakfetmiş. Özellikle geçmişten nar bahçeleriyle ünlü olan Karaköprü türkülere de konu olmuş. Nar bahçeleri, mesire alanları ve yerleşime açılan planlı kentleşmesiyle gelişime açık bir ilçe. Karaköprü’yü Şanlıurfa’nın ve bölgenin en gözde ilçesi yapmak için çalıştıklarını vurgulayan Belediye Başkanı Metin Baydilli ile projelerini konuştuk.
KARAKÖPRÜ YENİDEN NARLIK OLACAK
Karaköprü Belediyesi’nin türkülere konu olan ve Şanlıurfa’nın önemli tarım ürünleri arasında yer alan meşhur Karaköprü narı için Türk Patent ve Marka Kurumu’na yaptığı tescil başvurusu 2018’de onaylanmış. Daha sonra Karaköprü narının coğrafi işaret tescil belgesi alarak resmen coğrafi olarak tescillendiğini söyleyen Başkan Baydilli, nar bahçesi sayısını arttırmak adına çalışmalar yapacaklarını belirterek, şunları ekliyor:
“Narımızı korumak için çalışmalar yürütüyoruz. Evliya Çelebi, Seyahatnamesi’nde Karaköprü’den geçerken buradaki bir narın bir okka geldiğini, yani bir insan kafası kadar büyük olduğunu söyler. Bu da Karaköprü narının ne kadar geçmişe dayandığını ve kıymetini gösteriyor. Yine 4. Murat Urfa’dan geçerken Karaköprü’de kendisine nar ikram edildiği ve Karaköprü’yü çok beğendiği anlatılır. Biz de narımızı unutturmama adına coğrafi işaretle tescilledik. Karaköprü’nün orijinal narını tarıma kazandırmak için tarımsal araştırma enstitüsüyle ortak çalışma yürüterek nar fidelerini elde edip ilçemizde her yere dikeceğiz ve Karaköprü yeniden narlık olacak.”
MAHALLE MAHALLE YATIRIM
Yeni yapılaşmadan doğan ihtiyaçlara ilişkin yapılanları değerlendiren Başkan Baydilli, şöyle konuşuyor:
“2 yılda birçok yeni yol açıp kilitli parke döşedik. Betonarme yapıların etkisini azaltarak vatandaşlara yaşam alanı açmak ve yemyeşil Karaköprü oluşturmak için çalışıyoruz. 2 yılda ilçeye 35 yeni park kazandırdık. Yeşil alan oranı 250 bin metrekare artarken, kişi başına 8.5 metrekare yeşil alan düşüyor. Kırsal mahalleleri merkezden ayırmıyoruz, köy içi yollar yaparak köy yollarını tozdan ve çamurdan kurtardık. Kırsal mahalleleri kalkındırmak için çok amaçlı salon ve sentetik çim sahalar inşa ediliyor. Taşımalı eğitimin olduğu 17 mahalleye sentetik çim saha yaptık.”
HEDEF MÜZE ŞEHİR OLUŞTURMAK
Karaköprü’de müzeleri geziyoruz önce. İlçeyi müze şehir yapma hedefi olduğunu söyleyen Karaköprü Belediye Başkanı Metin Baydilli, şöyle anlatıyor:
“Kazandırdığımız müzelerle bu hedefimize adım adım ilerliyoruz. Yeni müzelere de devam edeceğiz. İlk olarak Oyun ve Oyuncak Müzesi’ni kazandırdık. Şanlıurfalı sanatçımız Müslüm Gürses’in anısını yaşatacak müzeyi de hayata geçirdik. Daha önce başka yerde olan müze, Valilik izniyle Karaköprü’deki yeni yerine taşınırken, Gürses’in kişisel kıyafetleri, enstrümanları, plak ve kasetleri, kitapları ile bal mumu heykeli de sergileniyor. Müslüm Gürses Müzesi’ni 3 ayda yaklaşık 5 bin kişi ziyaret etti. Şanlıurfa’da bir ilk olacak Basın ve Sinema Müzesi’nde de çalışmalar devam ediyor. Burada Şanlıurfa basınında emek vermiş değerli isimlerin malzemeleri ve ekipmanları ile kentte çekilmiş sinema filmleri, Şanlıurfalı sinema sanatçıları ve çekimlerde kullanılan malzemeler sergilenecek. Tasavvuf Müzesi için de çalışmalarımız sürüyor.”
KADINLAR HEM ÜRETİYOR HEM KAZANIYOR
Karaköprü Belediyesi, kadınların hem meslek öğrenip hem de aile ekonomisine katkı sağlaması için meslek edindirme kursları açıyor. Başkan Baydilli, “Karaköprü Belediyesi Meslek Edindirme Kursları’nda kadınlar; dikiş-nakış, kuaförlük, halı dokuma, giyim kurslarında meslek öğreniyor. Özellikle kadınların istihdamı, sosyal hayatta mücadelesi için çalışmalar ve projeler yaptık. Kırsalda yaşayan kadınlar için önemli bir hizmeti daha hayata geçirdik. Akziyaret ve Hamurkesen mahallelerine halı dokuma merkezleri kurduk. Burada kadınlar hem eğitim alacak hem üretim yapacak hem de hizmetleri karşılığında ücret alarak ev ekonomilerine katkı sunacak” diyor.
TEKNOLOJİ MERKEZİ
Başkan Baydilli, şöyle devam ediyor:
“Şanlıurfa’da ilki gerçekleştirerek Battani Uzay ve Havacılık Bilim Merkezi’ni kazandırdık. Robotik kodlama, yazılım, mobil cihaz onarımı, 3D programlama gibi eğitimlerin verileceği sınıflarda gerekli tüm ekipmanlar bulunacak. Gençler teknolojiyle buluşup teknolojik ürünlerin yazılım ve donanımsal üretimi hakkında fikir sahibi olacak. Geleceğin bilim insanları, mühendisleri ve yazılımcıları olan gençler, gezilerle fikir sahibi olup gelecek adımlarını daha emin bir şekilde atacak. Doğukent Mahallesi’ndeki merkeze Harran’da yetişmiş, gök bilimleri alanında birçok keşif yapmış, astronomiye öncülük etmiş Battani’nin ismini verdik.”
TARİHİ KEŞİF GÖBEKLİTEPE İLE BENZER
Karaköprü bazı bölgelerinde bulunan tarihi yapılarıyla da dikkat çekiyor. Sayburç kırsal mahallesinde Neolitik Çağ’a ait olduğu düşünülen ören yeri keşfedildi. Keşfedilen tarihi alanın Şanlıurfa ve Karaköprü için çok önemli olduğunu kaydeden Başkan Baydilli, “İlçedeki tarihi alanlarla ve yapılarla yakından ilgileniyoruz. Turizme kazandırılmaları için çalışmalar yapacağız. Göbeklitepe, Karahantepe gibi tarihi noktalara benzer nitelikte bir ören yerinin ilçemiz sınırlarında bulunması bizi çok heyecanlandırdı. Yaklaşık 10 bin yıllık olduğu düşünülen ören yerinde ortaya çıkan figürler Göbeklitepe’de bulunan figürler ve kabartmalarla büyük oranda benzerlik gösteriyor. Kazı çalışmaları bitince çok ses getirecek önemli bir buluş olacağını düşünüyorum. Özellikle Neolitik Çağ’a ait bilgilere ulaşılabileceğini tahmin ediyoruz. Büyük Alanlı kırsal mahallesinde bulunan tarihi keşiş mağaraları da farklı yapıları ve duvar kabartmalarıyla dikkat çekiyor” diyor.
SAVAŞIN YARALARINI KARAKÖPRÜ’DE
SARIYOR Karaköprü Belediyesi’nin yapımında son aşamaya geldiği ve ilçenin çekim merkezlerinden olacak Yaşam Sokağı’nda özellikle bir atölye dikkatimi fazlasıyla çekti. Çünkü bu atölyede Suriye’deki iç savaştan kaçarak Şanlıurfa’ya gelen heykeltraş Akram Saffan’ın yaptığı birbirinden özgün eserler var.
Savaşın derin yaralarını, barışa olan özlemini heykellerine yansıtan Saffan’ın her eserinin bir hikayesi ya da şiiri bulunuyor. 1967’de Suriye’nin Deyrizor kentinde doğan ve sanatsal yetenekleri olan bir aileden geldiğini söyleyen Akram Saffan, Suriye’nin kültürel zenginliğinde yoğrulduğunu ve dünya çapındaki düşünürlerden etkilenerek eserler meydana getirdiğini ifade ediyor. Savaş başladığında Deyrizor kentinde yaşadığını anlatan Saffan, şöyle devam ediyor: “Savaş sırasında insanlık dışı olaylara tanık oldum. Çok sayıda yakınımı kaybettim. Umut ışığım kayboldu ve her şeyin bittiğini fark ettim. Tüm eserlerimi toprağa gömdüm. Çantama biraz kil koyup, 4 günlük yürüyüşün ardından Türkiye’ye girdim ve Urfa’ya geldim. Urfa yaşadığım topraklara çok benziyor. Başka bir kente gitmeyi hiç düşünmedim. Karaköprü Belediyesi’nin tahsis ettiği atölyede sanatımı icra edebiliyorum. Pandemi sonrasında Şanlıurfa meydanlarında mermerden heykeller yapmak gibi bir projem var.”
*Karaköprü isminin menşei hakkında kesin değerlendirmeler olmamasına rağmen ilçenin ismi burada var olan köprüye bağlanmakta. Karaköprü’nün 1518-1566 Ruha Sancağı’na bağlı köylerden olduğu arşiv belgelerinden anlaşılıyor.
