Giriş
Ege, tarih boyunca yoğun tarım yapılan bir yer olmuş. Adı uygarlık tarihiyle birlikte anılan zeytin, bu anlamda bölgenin en eski tarım ürünlerinden biri. Dünyanın ikinci en eski zeytin işliği İzmir’in hemen yakınındaki Urla İskelesi civarında bulundu. Kuzeyden güneye Ege boyunca sıralanan antik limanlar, birçok ticaret malının yanı sıra bölgede üretilen zeytinyağını tarih boyunca Batı’ya taşıdı. Bu limanlar arasında en önemlisi, Ege Bölgesi’nin kalbi, büyük ozan Homeros’un “gök kubbenin altındaki en güzel şehir” olarak betimlediği İzmir’di. Verimli tarım alanlarında onlarca çeşit ürünün yetiştiği Ege; bakliyat, sebze ve meyve yetiştiriciliğinde öncü konumda bulunuyor. İklimin, yer şekillerinin ve toprak yapısının kısa mesafelerde dahi değişim göstermesi nedeniyle Ege Bölgesi’nde yetişen tarım ürünleri de çeşitleniyor. Edremit Ovası, Dikili Ovası (Bakırçay Deltası), Menemen Ovası (Gediz Deltası), Selçuk Ovası (Küçük Menderes Deltası), Balat Ovası (Büyük Menderes Deltası) da tarımın can bulduğu ovalardan olup dünya genelinde kalitesiyle tanınan ürünleri barındırıyor. Ege Bölgesi; domates, biber, patlıcan, patates, salatalık, pırasa, kereviz gibi sebzelerin ve turunçgiller, mandalina, portakal, üzüm, incir, elma, kiraz gibi meyvelerin yetişmesinde önemli yere sahip.
İHRACATTA DA YILDIZ
İzmir Ticaret Borsası’nın (İTB) yol haritasını çizdiği kamu ve özel sektörün desteğiyle hayata geçen İzmir Tarım Teknoloji Merkezi’nin (İTTM), Türkiye’nin tarım alanındaki ilk ‘yaşayan laboratuvarı’ olması hedefleniyor. Merkezin, borsanın gözbebeği projelerinden olduğu sık sık gündeme gelirken, İTTM; sürdürülebilir, rekabetçi ve verimli bir tarım sektörü için bilgi ile iletişim sektörünün daha güçlü katılımını sağlamak, tarımın dijital dönüşümünü destekleyen bir tarım girişimciliği ekosistemini hayata geçirmek üzere kuruluyor. Ege Bölgesi; meyve sebze mamulleri, zeytin, zeytinyağı, kuru meyve, yağlı tohumlar sektörlerinde dünyanın güçlü üreticileri ve ihracatçıları arasında. Ege’nin tarım ürünleri ihracatı 2023’ün 11 aylık döneminde 6 milyar 656 milyon dolar oldu. Egeli ihracatçıların 2022 Ocak-Kasım döneminde gerçekleştirdiği 16 milyar 599 milyon dolarlık toplam ihracattan tarım sektörü yüzde 36 pay alırken, 2023’ün 11 aylık döneminde Ege İhracatçı Birlikleri 16 milyar 692 milyon dolar ihracat yaptı. Bu süreçte tarım sektörlerinin toplam ihracattan aldığı pay, yüzde 40’a yükseldi. Zeytin ve zeytinyağı yüzde 149’luk ihracat artışıyla 2022’nin 11 aylık döneminde 257 milyon dolar olan ihracatını 641 milyon dolara çıkardı ve tarım sektörleri arasında ihracat artış rekoru kırdı.
YEREL KALKINMA MODELİ
Hayata geçirdiği tarım ve hayvancılık projeleriyle Aydınlı çiftçilerin ve tüketicinin yüzünü güldüren Aydın Büyükşehir Belediyesi, örnek projelerini sürdürüyor. Aydın Büyükşehir Belediyesi’nin en önemli projelerinden olan ve yapılan yatırımla modern bir üretim tesisi haline gelen Halk Ege Et, uygulanan politikalarla hem üretici hem de tüketici memnuniyetini artırarak örnek bir yerel kalkınma modeline dönüşürken, il genelinde ve İzmir’de 14 şubesiyle vatandaşları sağlıklı, ekonomik, kaliteli ve güvenilir yerli etle buluşturuyor. Büyükşehir Belediye Başkanı Özlem Çerçioğlu, şöyle konuşuyor: “Aydınlı üreticiler biliyorlar ki, zora düştükleri anda Büyükşehir Belediyesi’nin desteği her zaman yanlarında. Biz üreticimizin daha fazla üretmesini ve daha fazla kazanmasını istiyoruz.”
ÇİFTÇİYE CAN SUYU
Manisa Büyükşehir Belediyesi, tarımsal ve kırsal kalkınmaya yönelik bu yıl ayırdığı 150 milyon liralık bütçeyle Manisa çiftçisine desteklerini sürdürüyor. Tarım Makineleri Parkı Projesi ile önemli bir desteği hayata geçirdiklerini belirten Büyükşehir Belediye Başkanı Cengiz Ergün, “Meyve üreticilerine kelter, zeytin üreticilerine toplama örtüsü ve üzüm üreticilerine de sergi örtüsü desteği sağladık. Meyve yetiştiriciliğinde ülkemizde önemli konumdaki Manisa’mızda, 150 bin fidan dağıtıyoruz. ‘Öveçli Damla Sulama Sistemi’ni hayata geçirdik” diyor. Teknolojik imkanların göz ardı edilmediğini söyleyen Ergün, sözlerini “Türkiye Belediyeler Birliği’nce ödüle layık görülen Bağ Tahmin ve Erken Uyarı İstasyonları, Dolusavar ve Tarımda Entegre Mücadelede Dijital Gözüm adlı projelerimiz en güzel örnekler” diye noktalıyor.
ÜRETİCİNİN ELİ GÜÇLENİYOR
Tarımın beşiği Balıkesir’de, Büyükşehir Belediyesi; katma değeri yüksek ürünler üretilmesini sağlayarak üreticinin elini güçlendiriyor. Balıkesir Çiftçi Eğitim Merkezi’nde (BAÇEM) açılan Tıbbi Aromatik Bitki Yetiştiriciliği kurslarında sözleşmeli tarım yapma imkanı sunan belediye, şehir genelinde katma değeri yüksek üretim yapılmasına teşvik ediyor. Jeotermal Kurutma Tesisi’nde hem çiftçi kadınlara ve gençlere istihdam sağlanıyor hem de vatandaşlar güvenli gıda ile buluşturuluyor. Belediye Başkanı Yücel Yılmaz, harcadıkları 5 milyar lirayla katma değer üreterek 100 milyar liraya çıkardıklarını söylüyor. Başkan Yılmaz, “Geçtiğimiz günlerde 25 adet tohum eleme makinesini dağıttık. Sarımsak ekim makinesi, 13 kadının bir günde bitirdiği işi, bir saatte tamamlıyor. Pilot bölge seçtiğimiz Cinge’de mobil toprak analiz cihazımızı kullanıma sunduk. Cihaz sayesinde üreticilerimiz artık toprağa; gübreyi, vitamini daha bilinçli olarak atacak” diyor.
‘ÜRETİM SİZDEN DESTEK BİZDEN’
Günlük 60 ton kapasiteli Zeytinyağı Üretim Tesisi’ni hizmete alan Denizli Büyükşehir Belediyesi, Flake Üretim Tesisi’nde sona gelirken, Denizli Merkez ve Çivril Lisanslı Depoculuk Tesisi inşasını sürdürüyor. Seralarda Sarı-Mavi Görsel Yapışkan Tuzak, Denizli Mera Islahı, Yem Bitkilerini Geliştirme, Nohut Tohumu, Toprak Analizi Desteklenmesi, Zeytin Fidanı, Alabalık Üretim Tesislerinde Dezenfektan Kullanımı ve Küçükbaş Hayvan Yetiştiriciliğinde Verimliliği Artırma 2024’ün ilk destekleri olacak. Belediye Başkanı Osman Zolan, “Çiftçimize ve üreticimize ‘Üretim sizden, destek bizden’ diyoruz” ifadelerini kullanıyor.
‘TOPRAĞINI DEĞİL, ÜRÜNÜNÜ SAT’
‘Kırsalda Üret, Kıyıda Tüket’ ve ‘Toprağını Satma, Ürününü Sat’ sloganları ile üreticilerle iş birliği yapan Muğla Büyükşehir Belediyesi, alternatif tarım teknikleri ile ürünlerini geliştirmek, üreticileri ve kooperatifleri desteklemek amacıyla çeşitli tarımsal projeler yürütüyor. ‘Muğla Tarım Modeli’ oluşturan Belediye Başkanı Osman Gürün, tüm dünyaya örnek olmak istediklerini söyleyerek, şunları anlatıyor: “Türkiye’de tek olan Muğla Tarım Güçbirliği İşletme Kooperatifi çatısı altında topladığımız kooperatiflerin ürünlerini ve hizmetlerini güçlü bir şekilde sunmaları ve markalaşmaları için destekliyoruz. Akıllı Tarım Çiftliği’nde tarım 4.0 çalışmaları yürütmekte, eğitimler vermekteyiz. ‘Tarlanıza Geliyoruz’ projesi kapsamında ekiplerimiz, üreticilerin tarlalarına giderek çalışmalar gerçekleştiriyor.” Türkiye’nin en büyük ve en kapsamlı yerel tohum merkezini kuran Büyükşehir, her yıl binlerce yerel tohumun ülkemizin 81 iline ücretsiz dağıtımını sağlıyor.
EFELER’DEN ÖRNEK TARIM PROJESİ
“Üretmeden var olamazsınız” diyen Efeler Belediye Başkanı Mehmet Fatih Atay, sadece kadınların istihdam edildiği %100 Kadın Emeği Tarımsal Ürün Fabrikası’nı 2022 Mart’ta hizmete açtı. Fabrikada üretilen ürünler; belediyeye bağlı Efe bakkallarında halka sunuluyor. Ayrıca www.efelerpazari.com adresli internet sitesinden çevrimiçi satışa çıkarılıyor. Başkan Atay, “Efeler’imizin her alanda büyüdüğünü, geliştiğini, marka bir kent olma yolunda ilerlediğini görmek ve yaptığımız çalışmalarda vatandaşlarımızın mutluluğuna şahit olmak en büyük motive kaynağımız” diye belirtiyor.
ÜCRETSİZ DAĞITILIYOR
Didim Belediyesi’nce Ata tohumlarından yetiştirilen ürünler Didimli vatandaşlara ücretsiz olarak ulaştırılıyor. Park ve Bahçeler Müdürlüğü ekipleri tarafından hasadı gerçekleştirilen marul, maydanoz, roka ve dereotları özenle paketlenerek Belediye Başkanı A. Deniz Atabay tarafından vatandaşlara dağıtılıyor. Başkan Atabay, “Bereketli topraklarımızdan taze taze topladığımız sebzeleri, halkımızın sofralarıyla buluşturmaya devam ediyoruz. Didim için emek veren tüm çalışma arkadaşlarıma teşekkür ediyorum” diye konuşuyor.
FABRİKADA GÜNDE 20 TON ZEYTİN SIKIMI
Seferihisar’ın önemli üretim kaynaklarından biri olan zeytini en iyi standartlarda işleyerek zeytinyağı üreten Seferihisar Belediyesi, fabrikada üretici destekli çalışmalarıyla örnek olmaya devam ediyor. Günlük 20 ton zeytin sıkımı yapılan fabrikada, zeytinini kendi imkanları ile getiremeyen üreticilerin zeytinleri yerlerinden alınıyor. Belediye, zeytinini kendi getiren üreticiye yüzde 8, zeytinini yerinden aldığı üreticiye ise yüzde 12 payla sıkım yapıyor. Belediye Başkanı İsmail Yetişkin, ilçenin en önemli değerlerinden biri olan zeytine ve zeytin üreticisine sonuna kadar sahip çıkacaklarını söylüyor.
