Giriş
- Bireysel Emeklilik Sistemi’nde (BES) 18 yaş sınırı kalkınca anne ve babalar kendilerinden daha çok düşündükleri çocuklarının geleceği için hemen BES hesabı açtırmaya başladı.
- Şimdiden 120 bin çocuğun BES’e dahil olduğunu belirten Garanti BBVA Emeklilik Genel Müdürü Burak Ali Göçer, “Aileler çok istekli. En çok giriş 2 yaş grubunda. Ortalama katkı 300 lira civarı” dedi.
23 MİLYON KİŞİYİ KAPSIYOR
18 yaş altı nüfusun Bireysel Emeklilik Sistemi’ne (BES) dahil olmasını sağlayan yasal düzenleme geçen mayısta devreye alınmıştı. 23 milyon çocuğu ilgilendiren düzenlemeyle birlikte emeklilik şirketleri adeta yarış içine girdi. Yapılan tanıtımların ve kampanyaların etkisiyle çocuklarının geleceğini garanti altına almak isteyen ebeveynler de BES’e yoğun ilgi göstermeye başladı.
ORTALAMA YAŞ 8 OLDU
Çocuklar için BES neden önemli? Yeni uygulamanın sağladığı avantajlar neler? Aileler ne kadar katkı ödüyor? Merak edilen konuların detaylarını Garanti BBVA Emeklilik Genel Müdürü Burak Ali Göçer’le konuştuk. Ailelerin çocukları için BES aracılığıyla birikim yapmada çok istekli olduğunu söyleyen Göçer, “Şu ana kadar 120 bin çocuğa ulaştık. Sisteme en çok dahil olanlar 2 yaş grubu. Ortalama yaş ise 8” dedi.
HERKES İÇİN AYRI KATKI
BES'e ne kadar erken girilirse birikim ve getirinin o ölçüde büyüyeceğini ifade eden Göçer, her sözleşme için ayrı ayrı yüzde 25 devlet katkısı ödendiğine dikkat çekti. Göçer, katkı avantajını bir örnekle özetledi: ‘‘İki çocuğunuz var ve ikisi için BES sözleşmesi yaptırırsanız, her bir sözleşme için ayrı ayrı yüzde 25 katkı alma hakkınız olur.
Kendinizin ve eşinizin sözleşmesi de varsa toplam 4 ayrı sözleşmeden yüzde 25 devlet katkısı alabiliyorsunuz. Ayrıca çalışılan işyerinden dolayı otomatik katılım varsa devlet eşlerin her birine yüzde 25 kaktı daha veriyor. Bu kadar biriktirme gücünüz varsa aldığınız katkı çok büyük oluyor."
DOĞUM GÜNÜ HEDİYESİ
Ailelerin çocukları için BES’e yatırdığı katkı tutarından da bahseden Göçer, şunları söyledi: “150 lira gibi bir katkı olur diye bekiyorduk. Şimdiden bunun iki katı (250-300 lira gibi) rakamlar yatırılmaya başladı. Bizde sisteme giren 18 yaş altı çocukların ailelerinin yüzde 65’inin BES’i var, yüzde 35’inin yok.
Yani BES’i kendine yaptırmayanlar da çocuğuna yaptırıyor. ‘Hatta benim katkı tutarımı azaltın çocuğumkini artırın’ diyen var. Ayrıca yeni doğan bir çocuğa da artık BES hediye ediliyor. Yani anne baba dışında, dede, teyze veya hala altın, hediye alacağına ailesi aracılığıyla BES başlatılmasını sağlayabiliyor.”
14 MİLYON KİŞİ SİSTEMDE
BES yolculuğunun 2003’te başladığını ve son 10 yıldır sistemin saat gibi çalıştığını ifade eden Göçer, şu bilgileri verdi: “2013’te dünyada hiç bir ülkede olmayan yüzde 25 devlet katkısı devreye girdi. Bu destekle birlikte her yıl 1 milyon katılımcı sisteme girmeye başladı. Bugün 7 milyon katılımcı sayısına ulaştık. Yine 2017’de otomotik katılım sistemi (OKS) başladı.
Bu uygulamada kişinin BES’ini şirket başlatıyor, katkı payı maaştan otomatik kesiliyor. 45 yaş altı çalışanlar için devreye alınan bu sistemde de 7 milyon kişiye ulaşıldı. Toplamda 14 milyon kişi BES sisteminde para biriktiriyor. İçeride biriken para devlet katkısıyla 200 milyar lirayı geçmiş durumda. Mevduatların vadesi ortalama 40-45 günken, BES’teki bu birikim ekonomiye 10-15 yıl fon sağlıyor.”
HER ALANDA YATIRIM
Sistemde biriken paraların tüm yatırım enstrümanlarında değerlendirilebildiğine işaret eden Burak Ali Göçer, “Bugün fon aracılığıyla altın, gümüşten hisse senedine ve ABD borsalarına kadar yatırım yapılabiliyor. Katılımcılar yılda 12 kez fon dağılım değişikliğini yapabiliyor. Ama birikim sahipleri ortalama yılda 2 kez fon değişimi yapıyor” dedi.
YAŞINDA BAŞLARSA 438 BİN LİRA BİRİKİR
8 yaşında sisteme dahil olan bir çocuğun 18 yaşında 10 yılı tamamlayacağına işaret eden Burak Ali Göçer, şu hesabı paylaştı: “10 yıl geçtiğinde biriken devlet katkısının yüzde 60’ını hak ediliyor. Sistemden istendiği zaman çıkış yapılabiliyor. Ama 56 yaşına kadar kalındığını varsayalım. Ayda 250 lirayla 8 yaşında BES’e giren bir çocuğun, 56 yaşına geldiğinde sadece yüzde 3 reel net getiriyle bugünün parasıyla 438 bin lirası oluyor.”
KAMPANYALAR BİLİNCİ ARTIRIYOR
Çocuklara BES’le ilgili bilincin artması için kampanyalar düzenlediklerini belirten Burak Ali Göçer, “Kampanyayla çocuğuna BES yaptıranlara MacBook Air, iPhone 12, iPad Pro, Xbox Series, Apple Watch Series 6 ve 1.000 lira değerinde Trendyol hediye çeki kazanma fırsatı sunuyoruz. 31 Aralık 2021 tarihine kadar devam edecek kampanyaya Garanti BBVA Emeklilik internet sitesi üzerinden katılmak mümkün” dedi.
İSTEDİĞİNDE PARANI ÇEK VE TEKRAR DEVAM ET
BES’in çok esnek olduğunu ve giriş-çıkışların rahatça yapılabildiğini söyleyen Göçer, “Sistemde ‘25 yaşında girdin, 56 yaşına kadar bekleyeceksin’ gibi bir durum yok. 25 yaşında giren 29-30 yaşında otomobil almak veya tatile gitmek için ihtiyacı olursa parasını çekebilir.
Burada ince nokta şu: Sistemde üç yıl kalan devlet katkısının yüzde 15’ini, altı yıl kalan yüzde 35’ini, 10 yıl kalan yüzde 60’ını, 10 yıl kalıp 56 yaşını tamamlayan da yüzde 100’ünü alıyor. BES’ten ayrılırken bu detaya da dikkat edilmeli. Toplu parasını çeken BES’ini yeniden başlatabiliyor. Bu profil bizde epey fazla. Bu vatandaşlar BES’in faydasını bildiği için sistemden çıkmaz” dedi.
100 MİLYON LİRA YATIRAN VAR
Mevduat faizleri düşünce yeni bir müşteri profilinin oluştuğuna işaret eden Göçer, “Bu kitle örneğin 500 bin lirasını daha profesyonel yönetildiği için BES’e yatırıyor. Hem devlet katkısı alıyor hem de iyi yönetilen fonlarla paraları büyüyor. Artık toplu parası olanlar BES’i bir yatırım aracı olarak kullanmaya başladı. Bu sistemde para yatırmanın sınırı yok. 9 milyonu olan da 100 milyonu olan da sistemde var” diye konuştu.
2022 DAHA İYİ GEÇECEK
2022’nin daha iyi geçmesini beklediklerini dile getiren Göçer, şunları söyledi: “Bütünleşik BES’e (sağlık ve tamamlayıcı sağlık sigortasıyla BES’in paket olarak sunulması gibi) ciddi yatırım yapıyoruz. 18 yaş altı BES biraz daha olgunlaşacak. Sistemden çıkışlar azaldı. BES teminatlı kredi devreye gireceği için sistemden çıkmak yerine kredi çekilecektir. 2022, katılımcı sayısında en az yüzde 20 artacağı, fonların da en az enflasyona paralel büyüyeceği bir yıl olacak.”
İlandır.
