Giriş
Yaşanabilir bir dünya için kaynakların tasarruflu kullanılması kadar, kullanılan ürünlerin geri dönüştürülmesi de bir o kadar önemli. Üstelik son dönemde geri dönüşüm için kamu kurumları ve şirketler teşvik edici örnek uygulamalara imza atıyor. Para puan, indirim kuponu, bedava deterjan, akbil yükleme gibi vatandaşın cebine katkı sunan bu hamleler, sokak hayvanlarının da beslenmesine ve barınmasına destek oluyor.
KAYNAKLAR AZALIYOR!
Cam, metal, plastik veya kağıt ambalajlar, bitkisel yağlar, kullanılmayan elektrikli cihazlar, piller hatta kıyafetler... Hepsi bir süre sonra çöp oluyor. Bu maddelerin üretiminde kullanılan enerji, emek ve zaman gibi tüm kaynaklar da böylece uçup gidiyor. Aslında çoğunun geri dönüşümü ve ekonomiye yeniden kazandırılması mümkün. Kaynaklar sınırlıyken ve her geçen gün azalırken bu konudaki bilincin artması gerekiyor. O yüzden kamu kurumları, yerel yönetimler, şirketler, dernekler ve vakıflar harekete geçerek çeşitli teşvik mekanizmalarını da devre almış durumda.
KULLANMADIĞIN GİYSİLERE İNDİRİM KUPONU
Hemen hemen herkesin gardırobunda kullanılmayan kıyafet vardır. Bu kıyafetlerin çöpe gitmesini önlemek için farklı alternatifler var. Bunlardan biri de bazı markaların uyguladığı geri dönüşüm teşvikleri. H&M, bu markalardan biri. Giysilerinizi, poşete koyarak en yakın mağazaya giderek geri dönüşüm kutusuna bırakıyorsunuz. Markası ve durumu fark etmiyor, teki kayıp çoraplar, eskimiş tişörtler ve eski çarşaflar dahil her türlü tekstil ürünü kabul ediliyor.
Bıraktığınız her bir tekstil ürünü torbası için bir sonraki alışverişinizde kullanabileceğiniz indirim kuponu veriliyor. Bu geri dönüştürme kampanyası tüm yıl için geçerli. Zara da kullanılmayan giysileri topluyor. Bunun karşılığında puan ya da indirim vermese de giysilerin topluma faydalı projelerde kullanılmasına imkan sağlıyor.
YÜZDE 10 AVANTAJ
- Biten L’Occitane ürünlerine ait ambalajları L’Occitane mağazalarına getirenler, getirdiği ambalaj kadar üründe yüzde 10 avantaj kazanıyor.
- Boş Kiehl’s ambalajlarını getirenler, her boş şişe için 1 damga kazanıyor. 10 damga karşılığında ise ödül ürün veriliyor.
- Patirti.com, ‘kullanmadığın kıyafetini gönder yenisini yüzde 20 indirimli al’ uygulamasıyla dikkat çekiyor.
‘ATIKMATİK’LE PARA PUAN
Teşvikler geri dönüşümde hassas davranan vatandaşın bütçesine katkı sağlayan türden. Örneğin; Türkiye’nin en büyük çevre hareketi ‘Sıfır Atık Projesi’ kapsamında Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın ana hizmet binasına Atıkmatik yerleştirilmiş. Buraya cam, metal ve plastik ambalajları bırakanlar puan kazanıyor.
Bu puanlar, Sıfır Atık kartına yükleniyor ve kurum içindeki markette kullanabiliyor. Bazı belediyelerde kent kartına yükleme yapılan pilot uygulamalar da mevcut. Bu tür örnek projelerin ülke genelinde kamuya açık alanlarda daha sık kullanılmasıyla doğa korunurken herkes kazanır.
PLASTİK ŞİŞEYLE AKBİL DOLUMU
İstanbul Büyükşehir Belediyesi (IBB), 2018’de geri dönüşüm uygulaması olan Akıllı Konteyner’ı hayata geçirmişti. Bu çevreci uygulamayla pet şişe ve alüminyum teneke kutular otomata atıldığında Istanbulkart’a para yüklemesi yapılıyordu. Böylece atıklarla ulaşım için para biriktirmek mümkün oluyordu. Eğitim amaçlı okullara da gönderilen otomatlar pandemi nedeniyle geri toplanmış. Normalleşmeyle birlikte tekrar kullanıma sunulması hatta bunların sayısının artması bekleniyor.
BİNLERCE LİRALIK KATKI
Belediyelerde geri dönüşüm ve atık konusunda hassasiyet artmış durumda. Adeta sosyal sorumluluk gibi işleyen sistemle tonlarca atık toplanırken vatandaşın bütçesine de katkı sunuluyor. Bu konuda araştırma yaparken Zeytinburnu Belediyesi’nin sosyal medya paylaşımı dikkatimi çekti. ‘Atığını getir, puanını topla, alışverişinde harca’ sloganıyla yola çıkan belediye, projeye katılanlara ‘Z Kart’ dağıtıyor.
Atıklar mobil araçlarla veya sabit noktalarda toplanıyor. Atık türüne göre karta puan yükleniyor. Sadece 3 ayda yüklenen toplam puanın karşılığı 82 bin lirayı aşmış. Biriken puanlar anlaşmalı marketlerde harcanabiliyor. Aile ekonomisine katkı sunan uygulamanın tüm belediyelerde hayata geçmesi özellikle pandeminin yıkıcı etkisinin hissedildiği bugünlerde ülke ekonomisine ve istihdama da büyük katkı sağlar.
BEDAVA BULAŞIK DETERJANI
İzmir’de Buca Belediyesi’nin başlattığı atık yağ kampanyasıyla 5 litre ve üzeri bitkisel atık yağlarını toplama noktalarına getirenlere bulaşık deterjanı hediye ediliyor. Toplanan atık yağlar ise tekrar ekonomiye katkı sağlıyor. Bulunduğunuz yerdeki yerel yönetimlere bu konudaki çalışmalarını mutlaka sorun.
CAN DOSTLARA MAMA
Bazı belediyeler ve şirketler de sokak hayvanlarına destek olmak için getirilen atık miktarı kadar mama yardımı yapıyor. Yerel yönetimlerden bazıları atıktan, PVC borulardan, eski otomobil lastiklerinden yuva ve yemlik yapıyorlar. Elazığ’ın Sivrice Kaymakamlığı, Toplu Konut Idaresi (TOKI) inşaatlarından arta kalan atık ahşap malzemeleri, Hazar Gölü çevresindeki sokak hayvanlarının soğuktan korunmaları ve dinlenmeleri için Harput mimarisini de yansıtan sıcak yuvalara dönüştürüyor. CarrefourSA, HayKonFed işbirliğiyle başlattığı ‘Dost Hareketi’ projesi ile Türkiye’nin dört bir yanındaki yenilebilir tüketim fazlası ürünleri, evsiz hayvanlarla paylaşıyor.
