Giriş
Çip krizi, tedarik sorunu, hammadde fiyatları, dövizdeki dalgalanma... Tüm bu gelişmeler otomobil fiyatlarının son dönemde hızla artmasına neden oldu. Artık otomobil alırken hesabı daha detaylı yapmak gerekiyor. Çekilecek kredinin geri ödeme tutarları, aylık yakıt gideri, Zorunlu Trafik Sigortası, kasko, Motorlu Taşıtlar Vergisi (MTV), araç muayene, park masrafı, yıkatma parası, olası trafik cezaları, periyodik bakım, lastik değişimi... Liste bu şekilde uzayıp gidiyor. O halde bir otomobil almadan önce tüm bu masraf ve maliyetleri tek tek ortaya koyup, gelire oranlayıp elde edilecek faydayı iyi değerlendirmek gerekiyor.
SIFIR MI, İKINCİ EL Mİ?
Pandemi sonrasında da özellikle Rusya-Ukrayna savaşı nedeniyle hammadde tedarik sorunu, çip krizinin devam ediyor olması sıfır araç sayısını sınırlarken fiyatlar da her geçen ay artıyor. Aydan aya sıfır oto fiyatlarına yüzde 3-5 civarında zam geliyor.
Dolayısıyla fiyatlar hem yüksek hem de gecikilen her ay ekstra maliyet oluşuyor. Bu durumda sıfırı için bütçeniz yetersizse, zaman kaybedeceğinize muadil ikinci el araçlara yönelmeniz daha avantajlı olabilir. Böylece sıfırına göre yüzde 10-20 avantajlı 3-4 yaşında bir araç alarak artan fiyatlar nedeniyle zararınızı minimize ederken, hedeflediğiniz sıfır araç için birikim yapma imkanı da bulursunuz.
PİYASASI OLANI TERCİH EDİN
Sonuçta ikinci el araç fiyatları da sıfır araca paralel ikinci artış trendinde. Sıfır için bütçesi yetenler de kullanım maliyetlerini de bütçeyi zorlamadan karşılayabilecekse hiç beklemeden alıma geçmeli. Biraz önce belirttiğimiz gibi araç fiyatları her ay artıyor. Bu artışın da yakın zamanda son bulması öngörülmüyor.
Eskiden sıfır araç alınır alınmaz yüzde 5-10 değer kaybederdi. Şimdi böyle bir durum olmadığı gibi 2-3 ay sonra alınan tutarın oldukça üzerine çıkılıyor. Şu sıralar her aracın alıcısı olsa da ikinci el piyasası olan yani hızlı satabileceğiniz araçları tercih edin.
YATIRIM İÇİN DÜŞÜNMEK MANTIKLI MI?
KAZASIZ VARSAYIMINA GÖRE!
Araç fiyatları artmaya devam ediyor. Bu artış aylık yüzde 3-5 civarında seyrediyor. Diğer yandan normal kullanımda yıllık 47 bin liraları bulan maliyetler (detayları örnek hesapta var) söz konusu. Üstelik prim yaptığında bu aracı istediğiniz fiyata ikinci el olarak satıp satamayacağınızın da garantisi yok.
Araç satmak da stresli bir iş. Galeriye götürseniz düşük fiyat veriyor. ‘Kullanım amacı dışında’ sırf kâr elde etmek için 500-600 bin lirayı hatta 1 milyon lirayı otomobile bağlamak şu şartlarda çok da gelir getirici bir yöntem değil gibi duruyor. Araçla hiç kaza yapılmayacağını varsayarak bunu söyleyebiliyoruz. Olası kaza durumları ve ağır mekanik arızalarla oluşacak değer kaybı hesapları bozabilir.
KÂR İÇİN BU DETAYA DİKKAT
Yatırım için araç alıp onu kullanmayıp garaja park edene kadar dövize duyarlı ‘kur korumalı vadeli TL mevduat hesabı’ veya TL mevduat gibi yatırım yöntemlerini tercih edebilirsiniz. Risk algınıza göre yatırım portföyününüzü de çeşitlendirebilirsiniz.
1 milyon lira bugün ayda 15 bin lira civarı net mevduat getirisi sunuyor. Kur korumalı TL mevduat ise en kötü ihtimalle faiz geliri sunarken, olası kur ataklarında da dövize paralel getiri imkanı veriyor.
1 milyonluk araç ayda 20-30 bin lira zamlanabilir ama sizin aracı, bu zamlı fiyatla satacağınızın garantisi yok. Eğer yatırımlık aracı nakit değil de krediyle alıyorsanız iki kez düşünmenizde yarar var. Tabi, risk ve getiri hesabına göre son karar sizin.
NELERE DİKKAT EDİLMELİ?
Otomobil alımında marka, model, reklamlar ve kampanyalar kararları etkiliyor. Kampanyalar cazip de olabiliyor. Bunlardan bağımsız olarak almayı düşündüğünüz aracın öncelikle ihtiyaçlarınıza ve bütçenize uygun olup olmadığına bakmalısınız.
Önceliğiniz bir aile aracıysa, küçük hacimli, hatchback bir araç yerine geniş bagajlı ve iç hacimli sedan, bütçeniz yeterliyse SUV modellere odaklanmalısınız. Beğendiğiniz modelle ilgili bayilerden bilgi alabileceğiniz gibi internetteki forumları okuyarak da bilgi sahibi olabilirsiniz. Çoğu kullanıcı forumlarda aracın avantajını ve dezavantajlarını, yakıt tüketimini, varsa kronik sorunlarını açıkça yazıyor.
TEST SÜRÜŞÜ YAPMADAN KARAR VERMEYİN
Sıfır veya ikinci el araç fark etmez. Alacağınız araçla mutlaka test sürüşü yapın. Aracın karakterini, beklentilerinizi karşılayıp karşılamayacağını bu yolla öğrenir, pişmanlık yaşamazsınız.
EKSPERTİZ RAPORU ALIN!
İkinci el alırken araç 1.000 kilometrede dahi olsa mutlaka ekspertiz raporu alın. Aracın geçmişini inceleyin. Tramerden araç hasar kaydını sorgulayın. İkinci el araç alırken aceleci davranmayın. Otomobilin yaşı, donanım paketi, sahip olduğu ek özellikleri, kilometresi, hasar geçmişi gibi unsurları iyice araştırarak doğru bir karar verebilirsiniz.
Satan kişi ‘servis bakımlı’ diyorsa yetkili servisten araç periyodik bakım ve arıza geçmişini de sorgulatmayı ihmal etmeyin. Aracın yedek anahtarının olup olmadığını da sorun. Çoğu kişi aracı 2-3 yılda değiştiriyor. Haliyle garantisi devam eden veya uzatılan araçlar var.
İkinci el araç alırken bu detayları da göz önünde bulundurursanız olası büyük arızaları garanti kapsamında tamir ettirebilirsiniz. Uzatamalı garantiler kişiye özel yapıldığından aracı alırken size devredilmezse uzatılan garanti süresi yanıyor. Bu nedenle ek garantiyi üzerinize almalısınız.
YILLIK GİDERLER NE KADAR?
Alacağınız aracın fiyatı kadar araç için aylık ve yıllık yapacağınız harcama tutarı da önemli bir parametre. Yakıt, sigorta ve kasko fiyatları arttı. Yedek parça, bakım, lastik fiyatları da bu artışlardan nasibini aldı. MTV her yıl yeniden değerleme oranına göre güncelleniyor. Özetle iş, aracı almakla bitmiyor. Tek gider de yakıt değil.
YAKIT DAHİL 47 BİN LİRAYI BULUYOR
Örnek: İstanbul’da, 2020 model ve motor silindir hacmi 1.600 cc olan benzinli otomobiliyle ayda 1.500 kilometre yol yapan ve aracı 100 kilometrede 7.5 litre yakıt tüketen bir kişinin maliyetleri şöyle:
- Aylık yakıt tüketiminin karşılığı 2.376 lira, yıllıkta bu tutar 28 bin 512 lira oluyor (Benzinin litresi 21.12 lira).
- 4’üncü basamak trafik sigortası yıllık 2.339 lira.
- Kasko sigortası yaklaşık 5.000 lira.
- Yıllık yetkili servis periyodik bakım maliyeti 3.000 lira civarında.
- Motorlu Taşıtlar Vergisi (MTV) 2.746 lira.
- Ayda bir kez iç, dış yıkatılırsa yıllık maliyet 80x12= 960 lira.
- Kış lastiği alınırsa 4 adedi yaklaşık 3.500 lira.
- Köprü ve otoyol geçiş ücretleri yıllık 500 lira olsun (hiç kullanmayan hesaptan düşebilir).
- Otopark ücreti için de ayda 50 liradan yılda 600 lira civarı ödeme yapılması muhtemel.
- Sadece bu kalemleri alt alta topladığımızda yıllık maliyet 47 bin lirayı buluyor. Yani aylık ortalama masraf 3.900 lira ediyor (Asgari ücret 4.250 lira). Hiç yol yapmasanız, araç 1 yıl garajda beklese dahi yıllık 13 bin lirayı aşan maliyet oluşuyor.
Not: Araç 3 yaşını doldurduktan sonra 2 yılda bir muayeneye girmesi gerekiyor. Öte yandan olası tamir ve kaza masrafları çıkabilir, aksesuar için de çıkacak paraları hesap etmekte fayda var. Araç krediyle alındıysa faiz maliyeti de oluyor.
