Yüksek faturaya 'Güneşli' çözüm

Artan enerji faturasını düşürmek için güneş enerjisi sistemleri büyük fırsatlar sunuyor. Başta kurulum maliyeti yüksek olsa da 25-30 yıllık ömürleri var. 6-7 yıllık amorti süresinden sonra üretilen enerji, haneye sürekli gelir olarak yazılıyor. Güneşlenme süresinin arttığı dönemlerde elektrik faturalarını sıfırlamak dahi mümkün. Üstelik ihtiyaç fazlası elektrik şebekeye satılabiliyor.

• Türkiye’de yaz ve kış ayları dahil ortalama güneş alma süresi günlük 7.5 saat. Bazı illerde yılın 300 günü hava güneşli oluyor. Ülkemiz bu anlamda inanılmaz bir potansiyele sahip. Bu potansiyele paralel Güneş Enerjisi Santrali (GES) yatırımları son yıllarda hızlandı, büyük projeler de tek tek devreye alınıyor. Onun da ötesinde 2018’den itibaren vatandaşın güneşten lisanssız 10 kilovata kadar kendi elektriğini üretmesinin önündeki engeller kalkmıştı.
• Aralık 2021’de yapılan düzenlemeyle bu sınır 25 kilovata yükseltildi. Başta bir miktar kurulum maliyeti gerekse de güneş enerjisi sistemlerinin 25-30 yıl bozulmadan enerji sağladığı göz önünde tutulursa bir süre sonra elektriği bedavaya getirmek dahi mümkün. Meskenlerin ve küçük işyerlerinin teşvik edildiği bu sistemlerde maliyetleri, hangi tip sistemlerin ne gibi ihtiyaçları karşıladığını uzmanlara sorduk.

FAZLASINI 10 YIL SÜREYLE SATABİLİRSİNİZ

Bir eve elektrik üreten güneş enerji sistemi bağlamanın iki yöntemi var. Bunlar, elektrik dağıtım şirketinin şebekesine bağlı (on grid) ve elektrik şebekesine bağlı olmayan (off grid) sistemler. Bunlardan hangisi kime göre avantajlı?

• Elektrik dağıtım şebekesinin mevcut olduğu yerlerde on grid uygulamaların yapılması avantajlı olur. Çünkü enerji depolama ünitelerine (akü vb.) ihtiyaç duyulmadan şebeke, depo gibi kullanılabilir hatta üretim fazlası enerji dağıtım birim tarifesinden 10 yıl süre ile satılabilir. Ayrıca ilk kurulum ve bakım maliyeti de azalır.
• Dağıtım şebekesinin olmadığı yerlerde off grid kullanmak avantajlı. Burada enerji depolama ünitelerini kullanmak zorunlu olacaktır.

KALİTE VE VERİME GÖRE DEĞİŞEN FİYAT

Ev çatılarına veya balkonlara sınırlı bir bütçeyle örneğin 10 bin lirayla 2-3 panelin olduğu 1 kilovatlık bir güneş sistemi kurmak mümkün mü?

• Ev çatıları veya balkonlarına güneş enerji panellerinin ilgili izinlerin alınması kaydıyla (çok katlı binalarda çatılar için apartman yönetiminin ortak kararı ve belediyelerden çatının uygunluğuna ilişkin alınan raporlar) kurulum yapılabiliyor. 1 kilovatlık bir güneş enerjisi sistemi kullanılacak ürünün kalitesi ve verimine göre değişkenlik göstermekle birlikte yaklaşık 1.000-1.500 dolar (17-26 bin lira) arasında değişiyor.

AYNI ANDA AÇMAZSANIZ 1 KİLOVAT DA İŞ GÖRÜR

1 kilovat elektrik üreten sistemlerle haneler hangi elektrik ihtiyaçlarını giderebilir?

• Standart evlerde zorunlu olarak kullanılan bazı cihazların ortalama saatlik tüketimleri şöyle: ‘A+’ sınıfı bir buzdolabı (46 Watt), 30 inç LED TV (50 Watt-uydu alıcısıyla), ‘A+++’ sınıfı 5 kg kapasiteli çamaşır makinesi (650 Watt), ‘A++’ sınıfı bulaşık makinesi (840 Watt). Bu cihazları (buzdolabının sürekli çalıştığı düşünülürse) aynı anda çalıştırmadığınızda 1 kilovatlık tesis yeterli olacaktır.

5 KİLOVATLIK SİSTEMLE HEPSİ ÇALIŞTIRILABİLİR

Bir evdeki tüm cihazları çalıştırmak için gerekli olan kurulu güç ne kadar? Bu gücü şebekeye bağlayıncaya kadar kalem kalem ne kadar masraf edilir?

• Şu an standart bir evde tüm cihazları aynı anda çalıştırmak gerekirse en az 5 kW’lık (kilovat) bir güneş panel sistemi ile karşılanması mümkün olur. Ancak cihazların aynı anda çalıştırılması genelde mümkün olmuyor.

AKÜLÜ SİSTEMLE KULLANILAN EV ALETLERİ

Şebekelerden bağımsız sistemde, bir hane için kaç kilovat güç yeterli olur?

• Şebekeden bağımsız sistemlerde; solar jel akülü 1 kilovat solar paket ile;
• 5 adet tasarruflu lambayı günde ortalama 6 saat,
• Küçük LED ekran TV + uydu alıcısını ortalama 6 saat,
• Orta boy bir buzdolabını 24 saat,
• Dizüstü bilgisayarınızı 6 saat,
• Küçük ev aletlerinizi ve cep telefonları şarjlarınızı kullanabilirsiniz. Burada ayrıca en az 150 Ah’lik 2 jel akü daha kullanılması gerekiyor. 1 kW altındaki güce sahip motor, el aleti vs. cihazlarınızı kısa süreli ve diğer cihazların bağlı olmaması koşuluyla kullanabilirsiniz.

BAŞVURU YERİ VE İSTENEN BELGELER

Lisanssız elektrik üretmek için başvuru nasıl yapılır?

• Lisanssız elektrik üretmek için elektrik tüketim aboneliğinin bulunduğu bölgeden sorumlu şebeke işletmecisine (dağıtım şirketine) başvuru yapmak gerekir. İstenilen bilgi ve belgeler şöyle:
• Lisansız üretim bağlantı başvuru formu.
• Gerçek kişiler için aslıyla birlikte sunulacak nüfus cüzdanı fotokopisi, tüzel kişiler için tüzel kişiyi temsile yetkili şahısların yetki belgelerinin aslı veya noter onaylı sureti.
• Üretim tesisinin kurulacağı alan ile ilgili olarak; müstakil binalar için üretim tesisi ile ilişkilendirilen tüketim tesisinin bulunduğu yere ait tapu kaydı veya kira sözleşmesi ya da kullanım hakkını gösterir belge.
• Birden fazla kullanıcının bulunduğu binalarda (apartman) veya sitelerin karar defterlerinde başvuru sahibi için güneş enerjisine dayalı üretim tesisi kurabileceğine dair karar örneğinin noter onaylı sureti.

GÜNCEL MALİYETLER

Panel, jel akü, inverter gibi cihazların yani şebekeye bağlı veya bağlı olmayan sistemlerde kullanılan parçaların ortalama maliyeti ne kadardır ve bu cihazları tercih ederken nelere dikkat edilmeli?

Cihaz maliyetleri dönemsel olarak ve ürünün kalitesine göre farklılıklar göstermekle birlikte;

• Monokristal panellerin ortalama maliyeti: 0.38-0.43 dolar/Wp (Watt peak) ya da piyasada bulunan 1 kW tesiste kullanılabilecek 3x350 Watt monokristal panel: 3x2.500-3.000 TL + KDV. m 3 kW İnverter ortalama maliyeti: 3000-6000 TL+KDV.
• 2 adet150 Ah jel akü: 2 x 3.500-4.500 TL+KDV. Cihazların verimine, çatıda kurulacak ise çatı tipine göre modül ve taşıyıcı sistem seçimi ve ürün menşelerine dikkat etmek faydalı olacaktır.

KISA SÜREDE AMORTİ EDİYOR

Elektrik faturalarında düşüş sağlamak için kısa sürede kendini amorti edecek kaç kw’lik bir sistem önerirsiniz?

Şebekeye bağlı olarak kurulacak GES ihtiyaç fazlası elektrik üretiminin şebekeye satılması düşünülüyorsa sistemin kurulu gücü arttıkça amortisman süresi azalacaktır. Daha az güçteki küçük ölçekli çatı üstü GES kurulum maliyeti, araziye göre daha fazla maliyetli olup, büyük ölçekli GES kurulumlarında tam tersi bir durum söz konusu.