Giriş
Çoğu ebeveynin kokulu rüyası, ebeveyn- çocuk çatışmasının oldukça yoğun yaşandığı bir dönemdir. Bu çatışmaların yaşanması oldukça doğaldır. 2 yaş dönemine ait gelişimsel özelliklerin yansımalarını sendrom olarak adlandırmak pek doğru değildir. Avrupa'da kimi eveveynler ve pediatristler tarafından "Terrible Twos" yani, "korkunç ikiler" olarak da aldanldırılan 2 yaş sendromu 18-36 ay dönemini kapsayan bir süreçtir. İçinde bulunulan yaş döneminin belli özellikleri vardır.
2 yaş sendromu, anne- babaların sabırlarının tükendiğini hissettiği, çocuklarının davranış değişikliklerinin sıkça olduğu bir süreçtir. Bu dönemde çocuklardan çok sık “HAYIR” kelimesini duyarız. Karşılaşılan pek çok durumda çocukların müdahale etmek istediği olaylar vardır.
Çocuklar bu dönemde birçok şeyi kendi başlarına yapmak ister fakat içinde bulundukları gelişim döneminin özellikleri buna bir yere kadar izin verir. Gelişimleri kendilerini ifade edebilmeleri için yeteri kadar gelişmemiştir. Bu sınır çocuklarda öfke, yüksek sesle ağlama, ısırma, inatlaşma gibi davranışlar görülebilir.
BU DÖNEMDE EBEVEYNLER NELERE DİKKAT ETMELİ?
Her yaş döneminde olduğu gibi bu yaş döneminde de ebeveynlere çok fazla sorumluluk düşer. Çocuklara emir vermekten kaçınmak, sorumluluk almalarını desteklemek gerekir. Çocuklar, birey olduğunun anlaşılmasını ve duygularının anlaşılmasını ister. Bu dönemde çocukların yapmak istediklerine güvenli sınırlar çerçevesinde destek olmak önemlidir.
BU SÜREÇTE BEBEKLER NELER YAŞIYOR?
Bu dönem içinde çocuk dünyayı, çevresini, kişileri tanımaya ve keşfetmeye çalışır. İstedikleri olmadığında, yapmak istediklerini yapamadıklarını kendilerini engellenmiş hissederler. Artık yetişkin olmaya başladıkları, bebeklik döneminden çıkıp çocukluğa adım attıkları bir dönem içerisinde olduğunun farkındadırlar. Birçok şeyi kendi yapmak ister ve yardım teklif edilince reddeder.
Çocuklar isteklerini, duygu ve ihtiyaçlarını dil gelişim seviyelerinin yeterli olmadığından dolayı konuşarak anlatamadıkları için kendilerini ağlayarak ifade etmeyi seçerler. İhtiyaç, istek ve duygularını gelişim özelliklerinin sınırlılıkları dolayısıyla ifade edemediklerinde hırçın davranabilir, öfkeli olabilirler. Bebeklik döneminin artık bitmesiyle birlikte çocuklar bu yaş döneminde kendi özerkliğini kazanmaya başladığı bir dönem içindedir.
KRİZ ANLARINDA NASIL MÜDAHALE EDİLMELİ? BEBEĞE YAKLAŞIM NASIL OLMALI?
Öncelikle bu yaş döneminin bir geçiş sürecinin olduğu unutulmamalıdır. Bu süreçte çocuklarınızın özerkliğini kısıtlamamak ve engellememek faydalıdır. Ebeveyn olarak “HAYIR!” kelimesinden uzak durmalısınız. Yapılması istenmeyen davranışlar için kızma, engelleme ve cezalandırma gibi davranışlardan kaçınmak gerekir.
2 yaş sendromu sürecinde, yaşanılan her durum için açıklamalar yapmak önemlidir. Yapmasını istemediğiniz davranışlar için çocuğun neden- sonuç ilişkisi kurmasına yardımcı olmalısınız. Seçenek sunabilirsiniz, belli seçenekler arasında çocuğa seçme şansı tanımak yaşanılacak kriz anını önleyecek ve aynı zamanda kendine olan saygısını pekiştirecektir.
Örneğin, dışarı çıkacaksınız hava güneşli ve sıcacık. Ancak çocuğunuz mont giymek istiyor. Çocuğunuza havanın yağmurlu mu yoksa güneşli mi olduğunu sorarak işe başlayabilirsiniz. 'Güneşli' cevabını aldığınızda 'peki güneşli havalarda ne giyeriz?' sorusunu sorduğumuzda 'tişört' cevabını alırız. Kriz anlarında çocuğunuzun mantıksal sorgulamalar yapmasına destek olabilirsiniz.
2 yaş dönemindeki bir çocuğun en çok ihtiyacı desteklenmektir. Yapmak istediği bir durum var ve gelişim döneminde belli aşamalarda kısıtlanıyor. Çocuğunuzun 2 yaş döneminde beceremediği şeyleri söylemek yerine çabasını takdir edin, onu eleştirmekten kaçının. Bu dönemde çocuğa güvenli sınırlar çizmek ve tutarlı olmak çok önemlidir.
