Giriş
“Çocuğum yemek yemiyor”
“Çocuğum asla masaya oturmaz”
“Yeni yiyecek görünce öğürür, kusar”
“Bizim ki resmen yemeklerden kaçıyor”
“2 kaşık yemeği bitirmesi saatler sürüyor”
“Ver makarnayı pilavı yesin başka bir şey yok” ….
Yukarıda saydığım olasılıkları arttırmak mümkün. Çocuklar yemek yemediğinde ailelerin sordukları tek bir soru var: Çocuklar neden yemek yemez?
Bu sorunun her çocuğa uyan tek bir yanıtı yok. Ancak her çocuk için beslenirken ihtiyaç duyduğu bir kaç faktör var. Danışan ailelerimle yaptığım çalışmalar sonucunda çocukları yemeklerden kaçıran en önemli 4 etkeni sizin için derledim. Bu 5 faktör belki çocuğunuzu yemek yemeye ikna etmeye yetmez ancak onu anlamanız ve işleri kolaylaştırmanız için mutlaka uygulamanız gereken önemde.
Buyurun başlayalım!
ORTAMDAKİ YÜKSEK STRES VE ÖFKE
Çocuk yetiştirmek zorlu ve stresli bir iş. Hele ki çocuğun en temel ihtiyacı olan beslenme sırasında oluşan zorluklar var ki işleri kolayca savaşa çevirebiliyor. Özellikle çocuklarıyla daha hamilelik sırasında onlarla beslenme üzerine ilişki kuran anneler için bu alanda oluşan aksaklıklar kendini öfke, stres, yetersizlik hissi olarak kolaylıkla göstermeye başlıyor. Süreç uzadıkça da işler arapsaçına dönüyor. Ancak bilinmelidir ki çocuklar besinleri en çok ortamdaki olumsuz duygular nedeniyle istemezler. Çocuk beyni duygulara göre karar verme becerisindedir. Biz yetişkinler gibi bilişsel yönden yeterince gelişmemiş olan çocuk beyni, ortamda yüksek stres olduğunda ‘kaç’ sinyali veriyor. Bu deneyim sıklaştıkça çocuklar daha tabakları görür görmez aynı davranışı otomatik olarak sergilemeye başlıyorlar. Stresin beslenmeyi etkilemesinin bir diğer nedeni de stres altında çocukların bedeninde karın ağrısı, mide bulantısı gibi tepkilerin oluşmasıdır. Bu tepkiler açlık varsa bile çocukların beslenmesi ve iştahını olumsuz yönde etkiler ve besinlerden kaçış başlar.
ZORLA BESLEME VE DENEYİM EKSİKLİĞİ
Çocuklara daha ek gıdaya geçiş sürecinde besinlerle temas edecek şekilde fırsatlar sunmak gelişmeleri için büyük öneme sahip. “Kendini besleyemez, aç kalır, kilo almaz, hasta olur…” kaygılarıyla çocukları sürekli beslediğimizde çocuklarda oluşan deneyim eksikliği bir süre sonra kendini besin reddi olarak gösterir. Erken dönemde yavaş yavaş besin reddini ‘zorla besleme’ takip ettiğinde çocuklar daha sert bir tavırla yiyeceklerden kaçmaya başlarlar. Zorla besleme çocukların beden bütünlüğüne bir müdahale, duygusal bütünlükleri de verilen ciddi bir zarardır. Bu zarar çocuğun ‘aç kalmayı’ tercih etmesine kadar uzanan bir besin reddinin tetikleyicisi olabilir. Bu nedenle çocuklar hiçbir koşulda zorla beslenmemeli, kendilerini beslemeleri için fırsatlar sunulmalıdır.
SÜREKLİ KONUŞAN YETİŞKİNLER
Çocuklar sözlü uyaranlarla iletişim kurmazlar. Çocukların dili oyun ve deneyimdir. Eğer çocuğunuzu yemeklerini yemesi konusunda sürekli konuşarak uyarıyorsanız, “güzel güzel anlatıyorum” diyorsanız bilin ki çocuğunuz her gün daha az besin tüketmeye başlayacaktır. Çocukları doğrudan yetişkin tipi sözlü uyaranlarla besinlere alıştırmak yerine oyun, mutfak aktiviteleriyle süreçlere dahil etmek en etkili yollardan biri olacaktır. Diğer etkili bir yol da çevresindeki yetişkinleri beslenme davranışlarını gözlemlemesi olacaktır. Eğer siz ebeveynler ve bakım verenler olarak her gün düzenli öğünlerinizi çocukla birlikte yapıyorsanız, sakin, stressiz ve yapıcı bir ortamda besinleri tüketiyorsanız çocuğunuz da bir süre sonra sizin gibi beslenmeyi deneyecektir. Konuşmak yerine doğru davranışı sergilemek çok daha sağlıklı ve pratik bir çözüm yaratacaktır.
İHTİYAÇTAN FAZLA BESİN SUNMA
Çocuklara ihtiyaçlarından fazla besin sunduğunuzda daha denemeden ortamdan kaçmayı tercih ederler. Küçük bedenlerinin ihtiyaçtan fazla beslendiğinde nasıl hissettiğini erken dönemde öğrenen çocuklar çoğunlukla tabaklarındaki yiyecekleri denemeye bile girişmezler. Bu tür durumlara fırsat vermemek için çocuklara küçük porsiyonlarda besin sunulmalı ve tabaklarındaki yiyecekleri bitirme hazzını yaşamalarına fırsat verilmelidir. Çocuk duymadığında yeniden besine ulaşacağını bildiği sürece az porsiyonda yiyecek sunmanın bir sakıncası yoktur. Eğer çocuk küçük porsiyonla doyduğunu söylüyorsa ısrar ve zorla tabağındaki bitirmesi telkininde bulunmamak da faydalı olacaktır.
