Giriş
Soru: 13 Haziran 1978 doğumluyum. 10 Mayıs 1995’te staj girişim vardır. Uzun vadeli sigorta başlangıç tarihim de 13 Mart 2001’dir. 1998 yılında 550 gün askerlik yaptım. Askerliğimi ödeyerek EYT’den faydalanabilir miyim? Bir diğer sorum da askerliğimi 550 gün yaptım. 540 günden fazla askerlik borçlanması yapılamıyor mu? Yavuz ESKİ
Cevap: Kaç gün askerlik yapılmışsa o kadar süre borçlanılabiliyor. Askerlik terhis belgenizde 550 gün askerlik yaptığınız yazıyorsa, başka bir ifade ile askerlik şubenizde askerlik yaptığınız süre 550 gün olarak kayıt altına alınmışsa, 550 gün askerlik borçlanması yapabilirsiniz. 20 ay askerlik yapanlar var (daha eskilerde 2.5, 3 yıl askerlik yapanlar var). 18 aydan fazla süre borçlanılamıyorsa bunlar neden 20 ay (600 günü) borçlanabiliyor?
KOD: 29 EMEKLİ OLURKEN SORUN YARATIR MI?
Soru: Kod 29 ne anlama geliyor? Emeklilikte, yani emekli olurken bir sorun olarak karşımıza çıkar mı? Cemil ÇÖDEL
Cevap: Pandemi nedeniyle, 16 Nisan 2020’de İş Kanunu’na eklenen geçici 10’uncu madde hükmüyle işverene işçi çıkartma yasağı getirildi. Ancak İş Kanunu’nun 25/II’nci maddesince işverenin iyi niyet ve ahlak kurallarına göre işçi çıkarması bu yasaktan istisna tutulması üzerine, işverenlerin bir ayda yaklaşık 176 bini aşkın işçiyi KOD:29 nedeniyle işten çıkartması üzerine, 2013/11 sayılı genelgede değişikliğe gidilmiş ve genelgede yer alan işten ayrılış nedenleri tablosundaki “29- İşveren tarafından işçinin ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranışı nedeni ile fesih” kodu tablodan çıkarılmış bu kod yerine “41-” no’lu koddan sonra gelmek üzere İş Kanunu’nun 25’inci maddesinde sayılan tüm haller 42, 43, 44, 45, 46, 47, 48, 49, 50 no’lu kodlarda ayrı ayrı tanımlanarak, Kod:29’un yersiz ve haksız kullanımın önüne geçilmeye çalışılmıştır. Ancak sorunuzda KOD:29’u sorduğunuzdan, KOD:29’u tanımlayacağız. İşveren işçinin işten ayrılış nedenini belli kodlarla SGK’ya bildirmektedir. KOD:29: işçinin işveren tarafından ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranışları nedeniyle iş akdinin fesih edildiği anlamına geliyor. Kod:29 ile işten çıkartılan işçi; kıdem ve ihbar tazminatı ve işsizlik ödeneği alamama gibi risklere maruz kaldığı gibi, yeni bir işe girerken de önüne bir engel olarak da çıkabilmektedir. Bunun dışında KOD:29 ile işten çıkartılma emekli olurken veya emeklilikte bir sorun oluşturmaz.
BİR GÜN BİLE ŞARTLARI DEĞİŞTİREBİLİYOR
Soru: 8 Ocak 1969 doğumluyum. 23 Kasım 1987’de staj sigortam başladı. 1992 ve 1993 doğumlu iki çocuğum var. Sigorta başlangıç tarihim 2002 olup 4257 gün prim ödemem var. Doğum borçlanması yaparak EYT’li olabilir miyim? Ne zaman emekli olurum? Şebnem CİNBİZ
Cevap: Çocuklarınızın doğumlarını ve sigorta başlangıcınızı tarih (gün, ay, yıl) olarak bildirmeniz gerekirken sadece yıl olarak bildirmişsiniz. Sigorta başlangıcında ve borçlanmalarda bir gün bile emekli olma şartlarını değiştirebiliyor. Sorunuzu verdiğiniz bilgilerle sınırlı olarak cevaplandırabiliyoruz. Birinci doğumunuz ile ikinci doğumunuz arasındaki süre ile ikinci doğumunuzdan sonraki iki yıllık süreyi borçlanma hakkınız var. Staj sigortasından sonraki doğumlar borçlanılabiliyor. Birinci ve ikinci doğumunuz arasında bir yıllık süre olduğunu varsayarsak 3 yıl doğum borçlanması yapabilirsiniz. Sigorta başlangıç tarihiniz 7 Eylül 2002’den önceki bir tarih ise 3 yıllık doğum borçlanması sigorta başlangıç tarihinizi 7 Eylül 1999’a çeker ve bu tarih de sizi hem EYT’li yapar, hem de emekli olmak için; 20 yıl sigortalılık süresi, 5975 gün prim ödeme ve 56 yaş şartlarına tabi olursunuz. EYT’lilerden yaş aranmadığından, doğum borçlanmasından sonra 638 gün daha prim ödeyerek toplam priminizi 5975 güne tamamlayacağınız tarihte emekli olabilirsiniz. Çocuklarınızın doğum ve sigorta başlangıcınızı yıl olarak değil de tarih (gün, ay, yıl) olarak bildirirseniz sorunuza daha sağlıklı cevap verebiliriz.
YA 1400 GÜN PRİM YA DA 2031 YILI
Soru: 1965 doğumluyum. Sigorta başlangıç tarihim 15 Haziran 2006 olup 5600 gün prim ödemem var. Acaba ne zaman emekli olabilirim? Çoşkun ÇELİK
Cevap: Emekli olmak için; 7000 gün prim ödeme ve 60 yaş şartlarına tabisiniz. 1400 gün daha prim ödeyerek toplam priminizi 7000 güne tamamlayacağınız tarihte emekli olabilirsiniz. Ayrıca 4500 günden fazla priminiz olduğundan bundan sonra prim ödemeseniz de, 25 yıllık sigortalılık sürenizi dolduracağınız 15 Haziran 2031’de emekli olmanız da mümkün (25 yıl sigortalılık süresi, 4500 gün prim ödeme ve 60 yaş şartlarına tabi olarak).
