Giriş
Soru: EYT ile ilgili bütün şartları taşıyorum. TSK’da astsubay olarak görev yaparken 2020 yılında kendi isteğimle istifa ederek yaş şartını bekliyordum. EYT yasalaşınca nereye başvuracağım tam olarak bilmiyorum. E-devlet sisteminde sadece 4/a ve 4/b’liler için sekme var. Ne yapmam lazım bilgilendirirseniz sevinirim. Faruk KOCATUZ
Cevap: Emeklilik için gerekli fiili hizmet süresini tamamlayıp, yaşın dolmasını çalışmadan beklemek için istifa eden devlet memurlarının emekli olmak için; öncelikle “Sosyal Güvenlik Kurumu Kamu Görevlileri Emeklilik Dairesi Başkanlığı”na başvuru yapmaları gerekiyor. Söz konusu daire başkanlığına yapacağınız başvuru üzerine, yapılacak inceleme neticesinde emeklilik için gerekli şartları sağladığınızın tespit edilmesi halinde, Sosyal Güvenlik Kurumu’nca emekli aylığınız bağlanır. Son görev yaptığınız kamu kurumundan emekli ikramiyesi ödenmesi için emekli onayınız istenir. Hak kazanıyorsanız emekli ikramiyeniz de ödenir.
ASKERLİĞİMİ BORÇLANSAM EYT’Lİ OLUR MUYUM?
Soru:3 Ekim 1977 doğumluyum. 25 Kasım 1997’de başlayan askerliğimi 25 Mayıs 1999’da bitirdim. İlk defa 23 Şubat 2000’de 4/A sigortalısı olarak işe başladım, 90 gün prim ödemem var. 23 Kasım 2001’de 4/C’li olarak çalışmaya başladım. Halen çalışıyorum. Askerliği borçlansam EYT’li olur muyum? Halil YALANÇ
Cevap: 8 Eylül 1999 tarihinden önce sigortalı çalışması olmayan memurlar askerlik borçlanmasıyla EYT kapsamına giremiyorlar. Sigortalı çalışmanız 8 Eylül 1999’dan sonra olduğundan maalesef askerlik borçlanmasıyla EYT kapsamına giremiyorsunuz. Borçlanma sadece hizmet sürenizi borçlanma gün sayısı kadar artırır. Emekli olma şartlarınızı değiştirmez.
İŞVEREN NAKDİ YARDIMI AYNİ YARDIM OLARAK DEĞİŞTİREBİLİR Mİ?
Soru: İşverenimiz bugüne kadar yemek parası ve ulaşım yardımı parası veriyordu. Bayramdan sonra bize sormadan bu para yardımlarını kaldıracakmış. Yemek parası yerine anlaştığı bir yerden yemek gelecekmiş. Ulaşım için de servis ayarlanmış. Biz istemiyoruz. Bazılarımız evden bir şeyler getiriyor veya öğle yemeği yemiyor. Bazılarımız da anlaşıp birimizin arabası ile gelip yakıtı paylaşıyoruz. Bu işler doğru mu? Hakkımızı nasıl ararız? SEMİH
Cevap: İş Kanunu; işçi ve işveren anlaşmadan çalışma koşullarında veya iş sözleşmesinde esaslı bir değişikliğe müsaade etmiyor. Ancak birçok yargı kararında da belirtildiği üzere; işçiye yapılan yemek ve servis nakdi yardımının kaldırılarak, yerine ayni yardım getirilmesi ya da tam tersi yani; ayni olarak sağlanan servis ve yemek yardımının kaldırılıp, yerine nakdi ödeme usulünün getirilmesi işverenin yönetim hakkı kapsamında sayılmaktadır. Bu tür uygulamalar dürüstlük kurallarına uyulduğu sürece, işte esaslı değişiklik sayılmıyor. Sadece yapılan yemek veya servis yardımının işverenin tek taraflı kararı ile niteliği değiştirilmeden miktarının düşürülmesi veya ödenmemesi, esaslı değişiklik sayılır. Bu durumda işçinin onayı gerekir.
TARIM SİGORTASINDAN NE ZAMAN EMEKLİ OLABİLİRİM?
Soru: 1966 doğumluyum. Tarım sigortası başlangıç tarihim 2006 olup 4500 gün prim ödemem var. Ne zaman emekli olabilirim? Yakup ALTUNER
Cevap: Giriş tarihiniz itibariyle tarım sigortasında bir ay 15 gün, bir yıl için 180 gün prim ödenebiliyor. 1 Ocak 2006’da sigortalı olup 1 Temmuz 2023’e kadar aralıksız prim ödediğinizi varsayarsak yaklaşık 3150 gün civarında prim ödemiş olmanız lazım. Bu nedenle sorunuzda bir yanlışlık olmalı. Normalde 2925 sayılı Tarım İşçileri Sosyal Sigortalar Kanunu’na göre, emekli olmak için, 15 yıl sigortalılık süresi, 3600 gün prim ödeme ve 60 yaş şartlarına tabisiniz. Bundan sonrada aralıksız olarak 1 Ocak 2026’ya kadar prim ödeyerek toplam priminizi 3600 güne tamamlamanız şartıyla, 2026 yılı içinde 60 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz. Doğum, sigorta başlangıcınızı tarih (gün, ay, yıl) olarak ve askerlik süreniz ile Tarım Bağkuru’na mı yoksa 2925 Tarım İşçileri Sosyal Sigortalar Kanunu’na göre mi prim ödediğinizi ve prim ödeme gün sayınızı kontrol ederek göndermeniz halinde, sorunuzu daha net olarak tekrar cevaplandırabiliriz.
EKSİĞİMİ YURTDIŞI BORÇLANMASIYLA TAMAMLAYABİLİR MİYİM?
Soru: 1993 girişli 5675 güne tabiyim. 4A SSK’dan 5405 prim günüm var. Buna askerlik 6 ay borçlanma dahil. 2003-2004 yılında Amerika’da 1.5 yıl kaldım. Bir otelde resmi çalıştım. Amerika ile sosyal güvenlik anlaşmamız yok. Konsoloslukta hizmet belgesi düzenletip yurtdışı borçlanması yapsam bu eksik 9 ay için statüm komple Bağkur’a mı dönüyor? İkinci bir sorum da yurtdışı borçlanma yapmasam toplam primlerim 2023 Kasım’da doluyor. Emeklilik başvurumu daha avantajlı maaş için 2024’ün başında mı yapmalıyım? Kaan BALADIN
Cevap: Her ne kadar yurtdışı borçlanmasıyla kazanılan günler Bağkur’a sayılsa da prim eksiğinizi yurtdışı çalışma sürenizin 9 ayını borçlanarak tamamlamanızın bir sakıncası yok. Çünkü 1259 günden fazla yurtdışı borçlanılması yapılmadığı sürece Bağkur statüsüne tabi olunmaz. Bu açıdan rahat olun. İkinci sorunuzun cevabı ise 2023 yılındaki TÜFE artış oranına ve 2023 yılında emekli aylıklarına yapılacak olan zammın kümülatif oranına göre değişir. Bu verilerde 2023 yılının son aylarına doğru belli olur. Sorunuzun bu kısmını ekim veya kasım ayında yenilerseniz yaklaşık olarak bir cevap verebiliriz.
