Çalışan emekli nasıl kıdem tazminatı alabilir?

Soru: Emekli çalışanım. 8 yıldır aynı işyerinde çalışıyorum. İşten ayrılmak istiyorum. Kıdem tazminatını alabilir miyim? Mahir KARABÜRK

Cevap: Çalışan emekli kendi isteği ile işinden ayrılırsa kıdem tazminatı alamaz. Çalışan emeklinin kıdem tazminatı alabilmesi için iş akdinin; ya işverence haksız yere ya da kendisince haklı bir nedenle feshedilmesi gerekir.

Primin gerçek ücret üstünden ödenmemesi, yıllık izin kullandırılmaması, mobbing (psikolojik şiddet) uygulanması gibi fiiller, çalışana iş akdini haklı nedenle fesih hakkı verir. Bunlardan dolayı iş akdinizi feshederseniz kıdem tazminatı alabilirsiniz. Aksi halde alamazsınız.

YA YAŞ BEKLENECEK YA DA İKRAMİYEDEN VAZGEÇİLECEK

SORU: 12 Ağustos 1991’de memuriyete başladım. 1 Eylül’de 672 sayılı Kanun Hükmünde Kararname (KHK) ile ihraç oldum. SGK’dan gelen yazıda; 24 yıl 11 ay 15 gün hizmetim olduğu ve 25 yılı tamamlamam halinde 13 Aralık 2026’da emekli olabileceğim yazıyor.

Ayrıca askerlik hizmetimden dolayı 4 aylık bir süreyi de saydırabilir durumdayım. Ancak konuyla ilgili yazılarınızda ve SGK’dan gelen cevapta bunu yapamayacağım belirtiliyor. Gerek emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) yasasıyla gerekse normal emeklilik süremde emekli olabilmek ve ikramiye alabilmek için bu 15 günlük süreyi nasıl tamamlamamı önerirsiniz?

Askerlik saydırması konusunda örnek kazanılmış davalar var mı? İsteğe bağlı sigortalıyken saydırmam halinde bunu Emekli Sandığı süresine ekletebilir miyim? Nevzat GÜNER

CEVAP: Bundan sonra prim ödemeseniz de 61 yaşı dolduracağınız tarihte emekli olabilir ve memuriyet süreniz için emekli ikramiyesi alabilirsiniz (15 tam yıl fiili hizmet süresi ve 61 yaş şartlarına tabi olarak).

Ayrıca isteğe bağlı olarak Bağkur’a 15 gün prim ödeyerek toplam hizmet sürenizi 25 tam yıla tamamlamanız halinde SGK’nın bildirdiği tarihte emekli olabilirsiniz. Ancak ihraç edilip hizmet birleştirerek emekli olacağınızdan emekli ikramiyesi ödenmez. Askerlik borçlanması için dava açabilirsiniz. Ancak davanın nasıl sonuçlanacağı belli olmaz.

4C SİGORTALISI 15 YILLA EMEKLİ OLABİLİRMİ?

Soru: EKPSS ile 2013’te memur olarak atandım. Yüzde 45 engelliyim. EKPSS ile atananlar 15 yılı doldurunca emekliliğe sevk ediliyormuş. Beni 15 yıl doldurunca zorla emekliliğe ayırabilirler mi?  NERO

Cevap: 1 Ekim 2008’den önce engelli olarak memuriyete başlayanlar 15 tam yıl hizmet süresi ile emekli olabiliyor (istekleri üzerine). Ancak ilk defa 1 Ekim 2008’den sonra EKPSS ile 5510 sayılı Kanun kapsamında 4C statüsünde sigortalı olarak memuriyete atananların 15 tam yıl hizmet süresi ile emeklilik hakları yok.

İlk defa 4C sigortalılık statüsünde memur olanlardan yüzde 40-49 arasında engeli bulunanlar, 18 yıl sigortalılık süresi ve 4680 gün prim ödeme şartlarıyla emekli olabiliyor. Ancak burada zorunlu bir emeklilik söz konusu değil. Kişilerin isteği önemli. Kişiler istemezse sağlıkları da görevini yapmaya uygunsa, zorunlu yaş haddine kadar yani 65 yaşını dolduruncaya kadar çalışabilir.

GEÇMİŞTEN BAĞKUR’A KAYIT MÜMKÜN DEĞİL

SORU: 11 Ocak 1955 doğumlu, köyde doğmuş büyümüş, 65 yaşında bir kadınım. Üzerimde sigortam yok. Maaş alamıyorum. 1994’te sigortaya girişim var. 26 gün sonra çıktım. Bağkur’lu olmam için olanak var mı? Nasıl emekli olurum? Hatice ÇULCU

CEVAP: Geçmişe yönelik Bağkur kaydı mümkün değil. İsteğe bağlı olarak Bağkur’a prim ödeyebilirsiniz. Ancak bu durumda da emekli olmak için toplam priminizi 5400 güne tamamlamanız lazım.

Hemen başlayıp ara vermeden prim ödemeniz halinde priminizi 5400 güne tamamlayacağınız 31 Mart 2037’de emekli olabilirsiniz. Sigortalı bir işte çalışarak 3574 gün daha prim yatırarak toplam priminizi 3600 güne tamamlayacağınız tarihte SSK’dan emekli olmanız da mümkün.

ALTI AY BORÇLANMA YETERLİ

Soru: Ocak 1971 doğumluyum. SSK girişim Mayıs 1993. 6800 gün primim var. 1991’de 18 ay askerlik yaptım. Askerliğimin ne kadarını borçlanmam lazım? Borçlanmamı yüksek ödesem emekli maaşıma katkısı ne olur? Hangi tarihte emekli olurum? Mehmet AYYILDIZ

Cevap: Askerlik sürenizin 6 ayını borçlanmanız halinde emekli olmak için 25 yıl sigorta süresi, 5600 gün prim ve 53 yaş şartlarına tabi olursunuz. Prim ödemeniz yeterli, borçlanmadan sonra prim yatırmasanız da 53 yaşı dolduracağınız Ocak 2024’te emekli olabilirsiniz. Muhtemelen asgari ücret üstünden prim ödediniz. 6 ay askerlik borçlanması emekli aylığınızı etkilemeyeceğinden, asgari ücret üstünden borçlanabilirsiniz.