Giriş
Soru: 1977 doğumlu bayanım. Sigorta giriş tarihim 7 Eylül 1999 olup SSK ve Bağkur’a toplam 5780 gün primim var. Son yedi yılda Bağkur fazla. Mart 2023’ten itibaren Ek 5 tarım sigortasına prim ödüyorum. Son 3.5 yılda kalan günlerimi doğum borçlanması yapabilir miyim? Yoksa kalan 860 günü ödemem mi gerekiyor? Serkan ULUCAN
Cevap: Ek madde 5 kapsamında ödenen primler SSK’ya sayılıyor. Mart 2023’ten sonra ek madde 5 kapsamında 1260 gün prim ödemeniz halinde, SSK’da emekli olmak için; 20 yıl sigortalılık süresi, 5975 gün prim ödeme ve 56 yaş şartlarına tabi olursunuz. EYT kapsamında olduğunuzdan emekli olurken yaş aranmayacak olduğundan, Ek madde 5 kapsamında ödediğiniz primi 1260 güne tamamlayacağınız tarihte emekli olabilirsiniz. Doğum borçlanmasıyla kazanılan günler doğum tarihinden sonraki iki yıla mal edilir. Dolayısıyla doğum borçlanmasının son yedi yıla sayılması için doğumun son yedi yılda olması lazım. Yeni doğum yapmadığınıza göre, emekli olmak için ek madde 5 kapsamında 860 gün daha prim ödemeniz gerek.
ÖDEDİĞİM PRİMLERİ GERİ ALABİLİR MİYİM?
SORU: 4050 gün primin var. SGK’dan ödediğim primleri toplu olarak almak istiyorum. Acaba ne kadar birikmiş alırım? Engin BENK
CEVAP: Doğum ve sigorta başlangıç tarihinizi bildirmemişsiniz. Oysa sorunuzun cevabı bu bilgilere göre değişir. Emekli olmak için aranan şartlardan yaşı doldurduğu halde emekli olacak kadar primi olmayanlar talep etmeleri halinde, ödedikleri primi “yaşlılık toptan ödemesi” adı altında iade olarak geri alabiliyor. Sigorta başlangıcınız 7 Eylül 1999’dan sonraysa ve 60 yaşı doldurmuşsanız, talep etmeniz halinde ödediğinizi primi iade olarak geri alabilirsiniz. Ne kadar iade alacağınız prim ödediğiniz dönemlere göre değişir.
YILLIK İZİN SÜRESİ AÇISINDAN KIDEM SIFIRLANMASI
Soru: EYT’den emekli oldum. Yaklaşık 23 yıllık kıdem tazminatımı ve istememe rağmen kalan yıllık izin ücretini de verip, tüm hak ve alacağımı aldığıma dair çıkış kağıdı imzaladım. 6 gün sonra tekrar aynı iş yerine girişim yapıldı. Brüt maaşımdan yüzde 7.5 kesinti yapılarak çalışmaktayım. Yakında tekrar girişim üstünden geçen süre bir yıl olacak. Yıllık iznimin yeni başlayanlar gibi olacağı söylendi. Yapılan uygulama doğru mu? Hakan ÇOŞKUN
Cevap: Emekli olduğunuzda; çalışma sürenize ilişkin kıdem tazminatınızın ve kullanmadığınız yıllık izin sürelerinizin ücretinin ödenmesi doğru ve yasal bir uygulamadır. Sizin isteyip istememenizin bir önemi yok. İşten ayrılan veya emekli olan sigortalıya kullanmadığı yıllık izin sürelerinin ücretinin ödenmesi zorunludur. İşveren de yasal açıdan zorunlu olan bu uygulamayı yapmış. 6 gün sonra da Sosyal Güvenlik Destek Primi’ne tabi olarak sizi tekrar işe almış. Ücretinizden yüzde 7.5 destek primi kesilecek. Ayrıca emekli aylığınızı da alacaksınız. Yani hem emekli aylığı, hem de ücretinizi alacaksınız. Kıdem tazminatı alarak işten ayrılanın, kıdem tazminatı açısından kıdemi (o işyerinde çalışma süresi) sıfırlanmakta. Ancak işten kıdem tazminatı alarak ayrılanın yıllık ücretli izin açısından da kıdeminin sıfırlanacağına dair yasada açık bir hüküm yok. Ancak maalesef yargının; yıllık izin açısından da kıdemin sıfırlanacağına dair kararı olduğundan, işverenler de bu yargı kararını baz alarak emekli olup sizin gibi tekrar işe başlayanlara, o işyerinde yeni çalışmaya başlamış gibi izin süresi hesaplanıyor. Bu bize göre yanlış bir uygulama. Yıllık izin süresinin o işyerindeki tüm çalışma süresinin (emekli olmadan önceki çalışma süresinin de) dikkate alınarak hesaplanması gerekir. Çünkü yasada yargı kararı yönünde uygulama yapılacağı yönünde açık bir hüküm yok.
YEDEK SUBAYLAR KAÇ AY BORÇLANMA YAPABİLİYOR?
SORU: Askerliğimi yedek subay olarak yaptım. 4 ay yedek subay okulu 8 ay yedek subay olarak. Askerliğimi borçlanmak istiyorum. Fakat kaç ay borçlanma gerekir? Yani yedek subaylarda borçlanma kaç aydır? Metin YALÇINKAYA
CEVAP: Sadece dört aylık yedek subay okul sürenizi borçlanabilirsiniz. Çünkü 8 aylık yedek subaylık süresinde devlet adınıza prim ödemiş durumda. Dolayısıyla 8 aylık yedek subaylık sürenizde priminiz ödendiğinden bu dönemin borçlanılması söz konusu olamaz.
AYLIĞI KESTİRMEYİ TAAHHÜT ETTİNİZ
SORU: Hemşireyim. 3+1 sözleşmeli olarak atandım. 18 Nisan’da işe başladım. Babamdan yetim aylığı alıyordum. 21 Nisan’da yetim aylığı işe başladığım halde hesabıma yatırıldı. Herhangi bir yere bilgilendirme yapmam gerekiyor mu? İşe başladığıma dair SGK ile ilgili? Yoksa yetim aylığı kesilmeyecek mi? Semanur ŞİRİN
CEVAP: Muhtemelen yetim aylığını SSK veya Bağkur’dan almaktasınız. Yetim aylığı bağlatırken doldurduğunuz formda, sigortalı çalışmaya başladığınızda aylığınızı kestireceğinizi beyan ve taahhüt ettiniz. Dolayısıyla çalışmaya başladığınızı SGK’ya bildirerek yetim aylığınızı kestirmek zorundasınız.
