Giriş
Soru: Özel şirkette sabah 8’den akşam 6’ya kadar çalışıyorum. Genellikle mesai yapıyorum. Ama mesai ücretime yansımıyor. 8-6 çalıştığım için mesai ücreti ödeme olmuyormuş. Böyle bir çalışma sistemi var mı? Mesai paramı almak için ne yapmam lazım? AHMET
Cevap: Haftalık çalışma süresi 45 saattir. Günlük çalışma süresi: haftada 5 gün çalışılan işyerlerinde 9 saat, haftada 6 gün çalışan işyerlerinden 7.5 saattir. Verilen dinlenme süreleri ve yemek araları, çalışma sürelerine (9 saate, 7.5 saate) ilave edilir. Bu sürelerin üzerindeki çalışma fazla çalışmadır. Ve fazla çalışmaya yüzde 50 artırımlı ücret ödenir. İşyerinizde haftada kaç gün çalıştığınızı belirtmemişsiniz. Haftada 5 gün çalıştığınızı ve günlük bir saat de yemek ve dinlenme süresi verildiğini varsayarsak, sabah 08.00’de işe başlayıp, saat 18.00’de işi bırakmanız halinde fazla çalışma yapmamış olursunuz. Ancak haftada 6 gün çalışıyorsanız, günlük 2 saat fazla çalışma ücreti ödenmesi gerekir.
EKSİK GÜNLERİMİ BORÇLANABİLİR MİYİM?
Soru: 3 Haziran 1965 doğumluyum. Bağkur giriş tarihim 27 Temmuz 1994 olup 4500 gün primim var. Doğumlarım başlangıçtan önce olduğundan borçlanma yapamıyorum? Yurt dışında sigorta başlangıcı aranmadan 3 çocuk için borçlanılıyor. Bizde neden borçlanılamıyor? Eksik günlerimi borçlanabilir miyim? Başlangıçtan önceki doğumlar için borçlanma kanunu çıkar mı? Ne zaman emekli olurum? SEVDA
Cevap: Bağkur’da yaş haddinden emekli olmak için; 5400 gün prim ödeme ve 56 yaş şartlarına tabisiniz. Yaş sorununuz olmadığından 900 gün daha prim ödeyerek toplam priminizi 5400 güne tamamlayacağınız tarihte emekli olabilirsiniz. Maalesef eksik günlerinizi borçlanmayla tamamlayamazsınız. Siyasi otorite isterse başlangıçtan önceki doğumlar için de borçlanma hakkı veren bir yasa çıkartabilir. Ancak bugün için gündemde bu yönde bir çalışma yok.
EMEKLİ AYLIĞIMI NASIL ARTIRABİLİRİM?
Soru: Emekliliği hak ettim. İstediğim zaman emekli olabiliyorum. Ama merak ettiğim konu, sigortam hep asgariden yattı. Doğal olarak emekli maaşım da tabandan bağlanacaktır. Bu maaşı arttırabilmek mümkün müdür? En az ne kadar süre yüksekten prim yatarsa maaşıma olumlu bir etkisi olur? VEDAT
Cevap: Çalışma hayatınız boyunca asgari ücret üstünden prim ödediğinizden emekli aylığınız taban aylık üstünden bağlanacak. Bugün emekli olsanız Hazine katkısıyla birlikte 12.500 lira emekli aylığı alacaksınız. Son bir kaç yılda yüksek kazanç üstünden prim ödeyerek emekli aylığını artırmak 2000’den öncede kalan bir uygulama. Emekli aylığınızı artırmak için uzun bir süre, (en az 5, 6 yıl) prime esas kazancın üst sınırından (bugün için 150.018.90 TL’dir) veya üst sınıra yakın bir kazanç tutarı üstünden (Örneğin: 100 bin, 120 bin lira gibi) prim ödemeniz gerekir. Bu kadar yüksek kazanç üstünden prim ve vergi ödemenin de kolay olmadığına hiç şüphe yok.
MAAŞSIZ NE ZAMAN EMEKLİ OLABİLİRİM?
Soru: 14 Haziran 1981 doğumluyum. 14 Eylül 2004 yılında öğretmen olarak atandım. Askerlik yapmadım. Yani hiç ara vermedim. Ne zaman emekli olabilirim? Maaş almadan ne zaman emekli olabilirim? İSMAİL
Cevap: Emekli olmak için; 25 tam yıl fiili hizmet süresi ve 60 yaş şartlarına tabisiniz. 14 Eylül 2029’a kadar görevinize devam ederek, hizmet sürenizi 25 tam yıla tamamlamanız şartıyla, 60 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz. Hizmet sürenizi 25 tam yıla tamamlayacağınız 14 Eylül 2029’da görevinizden aylıksız olarak ayrılabilir ve emekli aylığı bağlanacak olan yaşın dolmasını, çalışmadan bekleyebilirsiniz. Bu durumda emekli aylığınız 60 yaşınızı dolduracağınız tarihte bağlanır, emekli ikramiyeniz de aynı tarihte ödenir.
