Giriş
Soru: Kıdem tazminatı alabilmem için 4800 gün çalışmam lazım. SGK’dan ‘kıdem tazminatı alabilir’ yazısını aldıktan sonra, ihbar süresini doldurmama gerek var mı? 15 yıldır aynı iş yerinde çalışıyorum. Ceylan KAYA
Cevap: Emekli olmak için aranan şartlardan yaş dışındaki şartları sağlayanlar işlerinden kıdem tazminatı alarak ayrılabiliyor. Yasada ihbar öneli öngörülmemiş. Yani ‘kıdem tazminatı alabilir’ yazısını işverene ibraz ettikten sonra, ihbar süresini doldurmanıza gerek yok. Ancak iyi niyet kuralları gereğince, 15 yıldan beri çalıştığınız işyerinin zor duruma düşmemesi için, işten ayrılacağınızı bildirmenizde yarar var.
TAZMİNATIM NE KADAR ARTAR?
SORU: 3 Şubat 2005’te sigorta girişim var. Askerliğimi yatırdım. Gıda teknikeriyim. Ara vermezsem 7 Ekim’de 7000 gün primim doluyor. 20 Haziran 2008’den beri bir gıda firmasındayım. Yeni yılı beklesem tazminatta kazancım olur mu? 7 Şubat’ta işten çıkmam gerekiyor diye duydum. Yeni yıl zammı için bu doğru mu? 7 Ekim 2024’te veya Şubat 2025’te çıkış yapsam ortalama ne kadar tazminat alırım? Maaşım 23 bin ila 26 bin TL arası. Bilgi verirseniz çok sevinirim. HASAN
CEVAP: Asgari ücret alsaydınız yeni yıldaki asgari ücret artışı oranında kıdem tazminatınız da artardı. Ama asgari ücretten fazla ücret aldığınızdan, işyeriniz ücretinizi ne kadar artırırsa, tazminatınız da artış miktarına bağlı olarak artar. Sonuç olarak brüt 25 bin lira ücretle 20 Ekim 2024’te işinizden ayrılmanız halinde, 408 bin lira civarında kıdem tazminatı alırsınız. Gelecek yıl ücretinizin 5 bin lira artırılarak 30 bin liraya yükseltildiğini ve 20 Şubat 2025’te işten ayrıldığınızı varsayarsak yaklaşık 495 bin lira kıdem tazminatı alabilirsiniz.
TÜM KAT MALİKLERİ CEZADAN SORUMLU
Soru: Binamızda 12 daire var. Merdivencimiz haftada iki kere sadece 11 dairenin merdivenlerini temizliyor. Ama sigortasız çalıştırıyorlar. Bu yüzden ben ve karşımdaki daire katı, merdivenimizi temizlettirmiyoruz. Merdiven temizleyen ileride sigortasız çalıştığı için şikayet etse, biz temizletmediğimiz halde ceza yer miyiz? Ceza yememek için karşı komşumla ne yapabiliriz? ÇETİN
Cevap: Şayet sigortasız çalıştırılma dolayısıyla bir şikayet olur da SGK prim ve ceza tahakkuku yaparsa, bundan tüm kat malikleri sorumludur. Biz temizlik yaptırmadık gerekçesiyle prim ve cezadan kurtulmanız mümkün olmaz. Burada çözüm; komşunuzla katınızın merdivenini temizletmekten kaçınmak değil, çalışanın sigorta yapılmasını sağlamaktır. Binanızın merdivenini temizleyen ayda kaç saat çalışıyorsa, toplam çalışma saatinin, İş Kanunu’na göre günlük çalışma saati olan 7.5’e bölünmesi suretiyle SGK’ya bildirilecek gün sayısına ulaşılacaktır. Bu işlem sırasında kesirli çıkan sayılar yukarı yuvarlanmaktadır. Yani tama iblağ edilmektedir. Bu şekilde bulunan gün sayısı kadar SGK’ya çalışma süresi bildirilmesi gerekir. Çalışanın haftada 2 gün, her geldiğinde 5 saat çalıştığını varsayarsak ayda 40 saat çalışmış olur. 40 saati günlük çalışma süresi olan 7.5 saate böldüğümüzde 5.3 çıkar. Kesir tama iblağ edildiğinden kişi için her ay 6 gün çalışma süresi bildirilmesi gerekir.
EYT’DEN YARARLANABİLİR MİYİM?
SORU: 1980 doğumluyum. 4a tescil başlangıcım 1 Ekim 1996. Hizmete başlama tarihim 11 Mart 2002 olup 4600 gün prim ödemem var. 4/b tescil başlangıç tarihim 3 Mart 2016 olup toplam 7590 gün prim ödemem var. EYT’den faydalanıyor muyum? Ne zaman emekli olurum? YAHYA
CEVAP: Emekliliğe esas sigorta başlangıç tarihi; kişileri emekli eden uzun vadeli sigorta kollarına (malullük yaşlılık ve ölüm sigortalarına) ilk defa prim ödenen gündür. Sigorta başlangıç tarihiniz 7 Eylül 1999’dan sonra olduğundan maalesef EYT kapsamında değilsiniz. Bağkur’da emekli olmak için, 9000 gün prim ödeme ve 60 yaş şartlarına tabisiniz. 1410 gün daha prim ödeyerek toplam priminizi 9000 güne tamamlamanız şartıyla, 60 yaşı dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz. Ayrıca 5400 günden fazla priminiz olduğundan faaliyetinize son verip bundan sonra prim ödemeseniz de, 62 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olmanız da mümkün.
9 EKİM 2026’DA EMEKLİ OLURSUNUZ
Soru: 9 Ekim 1968 doğumluyum. 1 Ocak 1999 tarım Bağkur’luyum. 2014’te günüm doldu, 5600 günüm var. Acaba ne zaman emekli olurum? Salih ÖKSÜZ
Cevap: Bağkur’da yaş haddinden emekli olmak için; 5400 gün prim ödeme ve 58 yaş şartlarına tabisiniz. Priminiz yeterli olduğundan 58 yaşınızı dolduracağınız 9 Ekim 2026 tarihinde emekli olabilirsiniz.
