Giriş
Soru: 1985 doğumluyum. Kasım 1996’da sigorta girişim var ama prim ödemesi yok. Uzun vade sigorta başlangıç tarihim Aralık 2010 olup 5000 gün prim ödemem var. Kamu personeliyim. 1996’daki girişimin avantajı olur mu? Ne zaman emekli olabilirim? Enes USTA
Cevap: 11 yaşındaki sigorta girişiniz muhtemelen çırak sigortasıdır. Prim ödenmediğinden bir avantaj sağlamaz. Çünkü sigorta başlangıç tarihi kişileri emek eden uzun vadeli sigorta kollarına (malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına) ilk defa prim ödenen tarihtir. Aralık 2010 başlangıcınıza göre emekli olmak için 7200 gün prim ve 60 yaş şartlarına tabisiniz. En geç 1 Ocak 2036’dan önce 2200 gün daha prim ödeyerek priminizi 7200 güne tamamlamanız şartıyla, 60 yaşı dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz. Priminizi 1 Ocak 2036’dan sonra 7200 güne tamamlama tarihinize göre emeklilik yaşınız kademeli olarak 65’e kadar çıkabilir.
TOPLU ÖDEMEYLE EMEKLİ OLUNUR MU?
SORU: 1981 doğumluyum. 1 Ocak 2008’de sigorta girişim var. Ne zaman emekli olurum? Eksiğimi toptan ödeyerek şimdi emekli olur muyum? Temel NARMANLI
CEVAP: Öncelikle prim eksiğinizi toplu ödeme yaparak tamamlayıp emekli olamayacağınızı belirtelim. Çünkü eksik primlerin borçlanarak tamamlanma usulü bulunmuyor. Hangi hallerin borçlanılabileceği kanunda tek tek sayılmış. Örneğin; askerlik süresi, yurtdışı çalışma süresi, bazı staj süreleri, yurtdışında ev kadını olarak geçen süreler, belli şartları taşıyan doğum gibi. Emeklilik için, 7000 gün prim ve 60 yaş şartlarına tabisiniz. 7000 gün prim ödemiş olmanız şartıyla, 60 yaşı dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz. Ayrıca, 4500 gün prim ödemiş olmanız şartıyla, yine aynı tarihte yani 60 yaşı dolduracağınız tarihte emekli olmanız da mümkün (25 yıl sigorta süresi, 4500 gün prim ve 60 yaş şartlarına tabi olarak).
5450 GÜNLE 2029’DA 3600 GÜNLE 2030’DA
Soru: 23 Kasım 1970 doğumluyum. 18 ay askerlik yaptım. Sigorta başlangıç tarihim tecili 1988, prim ödeme 1989’da başladı. 2770 gün prim ödemem var. Ne zaman emekli olurum? Mehmet KAÇAN
Cevap: 1989 yılındaki başlangıcın 23 Kasım 1989’dan önce olduğunu varsayarsak emekli olmak için; 25 yıl sigortalılık süresi, 5450 gün prim ve 51 yaş şartlarına tabisiniz. Askerlik sürenizi borçlanıp ayrıca 2140 gün daha prim ödeyerek toplam priminizi 5450 güne tamamlayacağınız tarihte emekli olabilirsiniz. Ayrıca 830 gün daha prim ödeyerek toplam priminizi 3600 güne tamamlamanız şartıyla, 60 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olabilirisiniz (15 yıl sigortalılık süresi, 3600 gün prim ödeme ve 60 yaş şartlarına tabi olarak).
ASKERLİK BORÇLANMASINI HANGİ TUTAR ÜSTÜNDEN YAPAYIM?
SORU: 12 Mayıs 1981 doğumluyum. İlk sigortalı işe girişim 1 Mart 1999 olup 5100 gün primim var. Askerlik borçlanması yapsam ne zaman emekli olurum? Askerlik borçlanması kademe miktarı önemli mi? Yakup BOZOĞLU
CEVAP: Emekli olmak için 25 yıl sigortalılık süresi, 5975 gün prim ve 58 yaş şartlarına tabisiniz. EYT kapsamında olduğunuzdan emekli olurken yaş aranmayacak. Sigortalılık süresi ve prim şartları aranacak. Askerlik tarihi ve süresini bildirmemişsiniz. Ancak askerliğiniz sigorta başlangıç tarihinden sonra olmalı. 18 ay askerlik yaptığınızı varsayarsak, askerlik sürenizi borçlanıp ayrıca 335 gün daha prim ödeyerek priminizi 5975’e tamamlayacağınız tarihte emekli olabilirsiniz (ara vermeden prim ödemeniz halinde Eylül 2024’te emekli olabilirsiniz). Şayet sigortalı olduktan sonra hep prime esas kazancın üst sınırından (üst sınır bugün için 100.608,90 TL) veya üst sınıra yakın bir kazanç tutarı üstünden örneğin, 70 bin, 80 bin TL üstünden prim ödemişmişseniz, emekli aylığı hesabına esas ortalama aylık kazanç tutarını düşürmemek için benzer kazanç tutarı üstünden borçlanmalısınız. Ancak 540 günün ortalama kazancı çok önemli ölçüde düşürmeyeceğini göz ardı etmemek lazım. Muhtemelen asgari ücret üstünden prim ödemektesiniz. Veya asgari ücretin bir iki katı üstünden prim ödeseniz de, askerliğinizi asgari ücret üstünden borçlanabilirsiniz.
9000 GÜNE TAMAMLAMANIZ GEREK
Soru: 1969 doğumluyum. Askerliğimi borçlandım. Bağkur (4/b) başlangıcımı 7 Nisan 1999’a çekti. 7906 gün primim oldu. Ne zaman emekli olabilirim? Ramazan ÖZEN
Cevap: Emekli olmak için, 9000 gün prim ödeme ve 58 yaş şartlarına tabisiniz. EYT kapsamında olduğunuzdan emekli olurken yaş aranmayak. 1094 gün daha prim ödeyerek priminizi 9000 güne tamamlayacağınız tarihte emekli olabilirsiniz. Ayrıca 5400 günden fazla prim ödemeniz olduğundan bundan sonra prim ödemeseniz de, 58 yaşı dolduracağınız tarihte emekli olmanız da mümkün.
