Giriş
Soru: 30 yıldır Hollanda’da ikamet ediyorum ve halen çalışıyorum. 2008 yılında Türkiye’deki çalışmış olduğum günleri toplatıp 3201 sayılı Kanun’a göre eksik günlerimin parasını ödeyip emekliliğe hak kazandım. Bana SSK’dan gelen mektupta 54 yaşında emekli olacağım belirtildi. Yaşım şu an 50. EYT yasası ile 54 yaşı beklemeden emekli olabiliyorum. Hollanda’da emekli maaşı alabilir miyim? ERDOĞAN
Cevap: Yurtdışı çalışma süresini borçlanarak emekli olacağınızdan, Hollanda’da çalışırken emekli aylığı alamazsınız. Emekli aylığı bağlatmak için yurda kesin dönüş yapmanız lazım. Buradaki kesin dönüş, Hollanda’da sigortalı bir işte çalışmamanız, ikamete dayalı sosyal yardım veya sigorta yardımı almamanız gerektiği anlamına geliyor. Sonuç olarak Hollanda’da çalışırken emekli aylığı alamazsınız. Emekli aylığı alabilmeniz için; çalışmamanız, sosyal yardım veya sigorta yardımı almamanız gerekiyor.
EYT KAPSAMINDA EKİM 2023’TE EMEKLİ OLABİLİRSİNİZ
SORU: Ağustos 1997- Şubat 1999 arası 18 ay askerliğim var. Nisan 2000’de Bağkur’lu oldum. Nisan 2003’te Bağkur’dan çıktım. 2007’de tekrar sigortalı çalışmaya başladım. Şu an Bağkur hariç 5098 gün primim var. EYT’den faydalanabilir miyim? Ne zaman emekli olabilirim? İbrahim ÇAMUR
CEVAP: Askerlik sürenizi borçlanmanız halinde, sigorta başlangıç tarihiniz 18 ay geri giderek Ekim 1998 olur. Bu tarih de hem EYT’li olmanızı, hem de emekli olmak için; 25 yıl sigortalılık süresi, 5900 gün prim ödeme ve 57 yaş şartlarına tabi olmanızı sağlar. EYT’lilerden yaş aranmadığından, sigortalılık süresi ve prim şartlarıyla emekli olacaksınız. Sorunuzdan Bağkur’a 3 yıl prim ödediğiniz anlaşıldığından prim şartını da sağlamış durumda olduğunuzdan, Ekim 2023 ayında 25 yıllık sigortalılık sürenizi dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz.
HAZİRAN ÇIKMADAN BORÇLANMALISINIZ
Soru: 8 Ağustos 1984 doğumlu eşimin sigorta girişi 11 Mayıs 2005’te. 1131 gün primi var. 2014 ve 2018’de iki doğum yaptı. Doğum borçlanmasını temmuzdan önce mi sonra mı yapsak kârlı olur? Arif SUNAR
Cevap: 1 Temmuz’dan itibaren asgari ücretin aylık brüt tutarı yaklaşık yüzde 34 artırılarak 10 bin 8 liradan (günlük tutarı 333.60 TL’den) 13 bin 414.50 liraya (günlük tutarı 447.15 TL’ye) yükseltildi. Bu, bir günlük en az borçlanma bedelinin 106.75 liradan (333.60 x %32), 143.09 liraya (447.15 x %32) yükseltildiği anlamına geliyor. Eşinizin doğumlarından sonraki iki yıllık sürelerde prim ödemesi yoksa iki doğum için 1440 gün borçlanma yapabilir. Doğum borçlanmasını 1 Temmuz’dan önce yaparsanız, yaklaşık yüzde 34 az ödeme yaparsınız. Haziran sonuna kadar doğum borçlanması yaparsanız, iki doğum için ödenecek en az borçlanma tutarı 153 bin 20 lira (1440 gün x 106.75) iken, 1 Temmuz’dan sonra bu tutar 206 bin 49 liraya (1440 gün x 143.09 TL) yükselir.
İŞÇİ ALACAKLARI İÇİN ZAMANAŞIMI SÜRESİ 5 YILDIR
SORU: Fırın çalışanıyım. Her bayramda olduğu gibi bu bayramda da mecburen çalışacağız. Yaklaşık 5 yıldır bayramlarda çalışıyoruz ama ücret alamıyoruz. Bayramı bırakın akşamları da mesai yapıyoruz, para yok. EYT’den yakında emekli olacağım. Benim alacaklarım ne olacak? Hakkımı nasıl alırım? M.T.
CEVAP: Ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışmayan, tatil yapan işçiye çalışmış gibi ücret ödenmektedir. Bayram günlerinde normal çalışma süresini aşmamak üzere çalışan işçilere, bir günü çalışma karşılığı olmaksızın, bir günü de çalışma karşılığı olarak iki günlük ücret ödenmektedir. İşçi ücret alacaklarında beş yıllık zamanaşımı süresi bulunuyor. Emekli olunca işvereninizden bayram günleri ve fazla mesai alacaklarınızı da isteyin. Ödemediği taktirde iş sözleşmenizin sona erdiği tarihten geriye beş yıllık alacaklarınızı dava yoluyla talep edebilirsiniz. Ama bu iddialarınızı destekleyici somut bilgi ve belgelerinizin olması gerekli.
360 GÜNLE EMEKLİ OLABİLİR MİYİM?
Soru: 60 yaşındayım. Sigorta başlangıç tarihim 1986 olup 360 gün primim var. emekli olabilir miyim? Harun GÜNDOĞDU
Cevap: Yaş haddinden emekli olmak için 15 yıl sigortalılık süresi, 3600 gün prim ödeme ve 60 yaş şartlarına tabisiniz. Şayet prim ödeme gün sayınızı yanlış yazmadıysanız 360 günle emekli olamazsınız. Ancak, yanlış yazmışsanız, yani 3600 gün prim ödemeniz varsa, aranan şartları sağladığınızdan istediğiniz zaman emekli olabilirsiniz.
