Giriş
İnsanların hemen hepsi kripto paraları yalnızca fiyat hareketlerinden tanıyor. Çevresinde Bitcoin ya da kripto para yatırımlarından çok hızlı para kazanmış bir tanıdığı oluyor, ya da aynı şekilde kripto para yatırımı yüzünden çok hızlı servetini kaybetmiş birisine denk geliyor. Çünkü bir varlığın fiyatı çok hızlı yükseldiği (ya da düştüğü) zaman başta medya olmak üzere herkesin ilgisini çekiyor. Bitcoin ve kripto para yatırımları doğası gereği riskli yatırım araçları, ancak bu her kripto para için geçerli değil.
Herkes işin spekülatif kısmına odaklandığı için kripto paraların diğer nimetlerine dikkat edilmiyor maalesef. Halbuki hayatımıza kattığı blok zincir teknolojisi ve varlıkların merkeziyetsiz olarak dijitalleştirilmesi pek çok konuda hayatımızı kolaylaştıran ve bize tasarruf ettirebilecek imkanlar sunuyor.
Güvenli para transferi
Bitcoin ve blok zincir teknolojisinin mucidi Satoshi Nakamoto’ya 2009’da bir gazeteci “Bana Bitcoin’i tek bir cümle ile anlatabilir misiniz?” diye sorduğu zaman verdiği cevap şu olmuş: “Bu o kadar kapsamlı bir şey ki tek cümlede özetlemek mümkün değil.”. Gerçekten de Bitcoin sadece devletler dışında oluşturulmuş dijital bir para birimi değil, aynı zamanda eşler arası (peer-to-peer) bir değer transfer teknolojisi.
İnsanlar Bitcoin ve blok zincir sayesinde aracı olmaksızın güvenli bir şekilde para transferi yapabilirler. Özellikle ülkeler arası ticaret faaliyetlerinde alıcı ve satıcının sözünü yerine getirdiğinden emin olmak için pek çok aracı kurum ve şirket mesai yapar. Bu aracılar güveni sağladıkları için alışverişten bir miktar hizmet bedeli ve komisyon alırlar. Blok zincir teknolojisinde böylesine aracılara gerek kalmadığı için çok daha verimli sistemler kurmak mümkündür. Çok daha basit bir örnek vermek gerekirse, bugün bir arkadaşınıza bankanızdan havale göndermek istediğiniz zaman belli bir transfer ücreti ödemeniz gerekir. Hatta gönderimi mesai saatleri dışında yapmaya çalışırsanız bir sonraki iş gününü beklemeniz gerekir. Kripto paralarda böyle masraflar söz konusu olmadığı gibi, dünyadaki herhangi bir kişiye dilediğiniz zaman anında para transfer edebilirsiniz.
Kasa derdi yok, güvenlik derdi yok, taşıma zahmeti yok
Kripto paraların hayatımıza kattığı bir başka yenilik olan “varlıkların dijitalleştirilmesi” de son derece verimlilik artırıcı bir gelişme. Türk yatırımcısının gözdesi olan altın bugün dünyada 9 trilyon dolarlık bir pazara dönüştü, ancak çalışma dinamiği insanoğlunun binlerce yıl önce altını alışveriş aracı olarak kullanmaya başladığı zamanlarla hala aynı. Bugün yatırım için altın aldığınız zaman bunu saklamak için de ciddi emek ve para harcamanız gerekir. Ya evde sağlam bir kasanız ve alarm sisteminiz olacak, ya da bir banka kasası kiralayıp onlara para ödeyeceksiniz. Bankalar üzerinden gram altın almaya kalktığınızda da yine fahiş işlem komisyonları, alım-satım arası büyük fiyat makasları ve yeni yürürlüğe giren kambiyo vergisine maruz kalmak gibi pek çok verimsizlikle karşılaşıyorsunuz.
Bugün altın yatırımı yaparken yaşadığımız bu sıkıntıları gidermek için pek çok firma kolları sıvamış durumda. Örneğin İngiliz Coinshares firması İsviçre’nin en büyük altın rafinerilerinden olan MKS Pamp ile ortaklaşa olarak DGLD adında bir dijital altın girişimi kuruldu. Bu girişim üzerinden İsviçreli MKS Group’un rafinerisinde ürettiği külçe altınlar kripto para jetonları şeklinde alınıp satılabiliyorlar. Bu şekilde dilediğiniz zaman hızlıca altın yatırımı yapabiliyor ve tıpkı cep telefonunuzda Bitcoin saklar gibi dijital altın saklayabiliyorsunuz: Kasa derdi yok, güvenlik derdi yok, taşıma zahmeti yok…
Kefilsiz, formsuz, dertsiz tasasız
Bir de son olarak blok zincir teknolojisinin hayatımıza soktuğu merkeziyetsiz finans (DeFi) akımı var. Bugün pek çok kripto para firması merkeziyetsiz bankacılık hizmetleri sundukları platformlar oluşturuyorlar. Böylece insanlar kripto paralarını cüzdanda saklamak yerine bu platformlara borç verip yıllık ek faiz getirisi sağlayabilecekleri gibi yine aynı şekilde bu platformlardan kripto varlıklarını teminat olarak gösterip kredi çekebiliyorlar. Bankaya gitme derdi olmadan, kefilsiz, formsuz, dertsiz ve tasasız.
O yüzden kripto paraları birer balon ya da saadet zinciri gibi görmemek gerek. Altlarında yatan teknoloji çok kısa bir zamanda hepimizin masraflarını azaltacak ve hayatlarımızı kolaylaştıracak.
