Giriş
Dolardaki artış tarım ürünü ve gıda fiyatlarına zam olarak yansıyor. Bir o kadar önemli bir sorunda bu yükselişi fırsat bilen stokçular ve stokçulara karşı etkin tedbirlerinin alınamaması.
Bilindiği gibi fiyatların arz- talep dengesine göre oluşması gerekir. Ancak tarımsal ürünlerin alıcı ve satıcının serbestçe hareket ettiği, piyasa içi dinamiklerin egemen olduğu tam bir rekabet piyasasında işlem gördüğü söylenemez. Bu koşullara stokçuluğun adeta bir meslek haline gelmesini de eklediğinizde sorunun boyutları çiftçinin ve tüketicinin canını daha çok yakıyor.
Hangi tarımsal üründe fiyat artışları gündeme gelirse gelsin, sektör temsilcileri hep aynı şeyi söylüyor; ‘’ Bu ürünün ticareti 3-5 kişinin, firmanın elinde.’’
Bu sorun finansal piyasalardaki dalgalanmalardan öncede vardı. Şimdi daha da arttı. Krizi bu anlamda fırsata çevirmek stokçuğun rutin işlerinden biri oldu.
Çiftçinin kur artışlarından çok önce tüm masraflarını yaparak elde ettiği ürünü ucuza kapatıp, şimdi döviz yükseldi diye 2-3 kat fazla fiyatla piyasaya sürmek için fırsat kollayanların en güncel bahanesi ise ‘’Önümüzü göremiyoruz, oyunun kuralı bu.’’
Bu oyunun bozulması için her sektör için acil ve ani önlemler alınacağı Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan tarafından açıklandı. Tarım ve Orman Bakanlığı ile birlikte hareket edilerek tarım ve gıda ürünleri için daha detaylı bir çalışmanın ana unsuru üretimden tüketime kadar tüm zincirin takip edilmesidir.
Önceki yıllarda Tarım Bakanlığı ekiplerinin piyasa ürün azlığından kırılıp fiyatlar yükselirken depolara, mağaralara ani baskınlar yaptığını ve binlerce ton ürünü ele geçirdiğini biliyoruz.
Ayrıca fiyatları artıran pazarlama zincirindeki aracı sayısının azaltılması, küçük üreticilerin birleşmeleri için kredi desteğinin sağlanması, hal sisteminde komisyonculuğun organize edilmesi ve lojistik faaliyetler konusunda düzenlemeler yapılması çok önemli.
Yaklaşık bir yıl önce gündeme gelen en küçük köyde bile tarımsal üretimin ve stokların elektronik sistemde takip edilmesi ve sahadaki özel eğitimli personel sayısı artırılması fikri uygulamaya geçmeli.
Lisanslı depoculukta çiftçilerimizi stokçulara, aracılara muhtaç etmeden, onların eline bırakmadan, ürettikleri malları istedikleri zaman uygun fiyata satmaları için daha çok geliştirilmesi gereken en önemli alanlardan biri.
Stokçuğun önlenememesinin sadece ithalatı değil, kaçak ithalatı da arttırdığı unutulmamalı.
Tarım ve Orman Bakanı Dr. Bekir Pakdemirli’nin çiftçiye verilen desteğin etkilerinin ve memnuniyet düzeyinin ölçülmesi için bir araştırma yaptırdığını biliyoruz. Tarımsal ürünlerde stokçuluğun önlenmesi içinde benzer bir çalışma gerekiyor.
