Giriş
Bugün elimize müthiş bir fırsat geçti. Entelektüel bir kıtlıktan çıkmış gibi, Sakarya'daki 'kitap okuma cezası' işini eleştirmeye başladık. Konuyu bilmeyenler için özet geçiyorum: Sakarya'da maske takmayanlara 3 günlük karantina ve en az 10 kitap okuma zorunluluğu getirildi. Bunun bir 'zorunluluk' olması ise, uygulamanın 'ceza' olarak nitelendirilmesine neden oldu. Sosyal medyada kıyamet koptu.
Kabul edelim ki kitap okumak yeri geldiğinde ciddi bir ceza olabilir. Tıpkı bir film izlemek, bir operaya gitmek, tiyatro izlemek gibi... Her filmin önemli ve güzel; her operanın kıymetli, her tiyatronun başarılı olmadığını hesaba katın! Kitabın da kötüsü vardır ve bilen bilir; zerre çekilmez. Onu okumak zorunda olmak gerçek bir işkenceye dönüşebilir. Ben de geçmişte bazen bilmeyerek bunu kendi kendime uyguladım. Örneğin Haruki Murakami'nin 1075 sayfalık '1Q84' kitabını bitirmek için, deniz manzaralı bir yaz tatilim dahil olmak üzere, 6 ayımı heba ettim. Kitap -bence- çok kötüydü ve bunu bitirmek için çılgıncasına hırslanmak, kendi kendime kestiğim anlamsız fakat çok gerçek bir cezaydı.
Asıl soru: Cezayı alanlar hangi kitapları okuyacak?
Netiede sanat, kutsal değildir ve her sanat dalının üretimi de şahane olacak diye bir şey yoktur. Sevmediğiniz bir kitabı okumak zorunda olmak, beğenmediğiniz bir tiyatro oyunundan sırf ayıp olmasın diye yarısında çıkamamak, zamanı boş yere harcamanıza sebep olmakla kalmaz; gelecekteki muhtemel hoş deneyimlerinize de önyargılı yaklaşmanıza neden olur.
Hayatta her şeyin iyisi ve kötüsü olduğu gibi, sanat üretimlerinin de iyisi ve kötüsü vardır. Ha iyi niyetli bir çabadır; o ayrı.
Neticede diyeceğim o ki; eğer böyle bir ceza verilecekse, bazı konuları netleştirmemiz gerekiyor:
- Cezayı alanlar hangi kitapları okuyacak?
- Yetkililer bir liste verecek mi?
- Mahkemelerde standart bir 'okuma listesi' olacak mı?
- Bu listeyi onaylayacak bir merci olacak mı?
- Cezanın yerine getirilip getirilmediğini kimler, nasıl denetleyecek?
