Giriş
Teknolojik yenilikçiliğiyle tanınan ABD’nin San Francisco kenti, şu sıralar beklenmedik bir sorunla boğuşuyor. ‘Sürücüsüz’ taksilerin yol açtığı trafik sıkışıklığı ve kazalar... Evet yanlış duymadınız. San Francisco sakinleri, çok değil 15 gün önce şoförsüz taksilerle tanıştı. Bildiğiniz ‘Uber’, ‘BiTaksi’ gibi hizmet veren araçların özelliği içinde şoförün olmayışı... Her tarafı kameralarla donanmış robot araçlar, sizi bir yerden alıp diğer yere güvenli şekilde götürüyor. Şu an 100 bin kişi,rezervasyon yaptırmış, şehrin bu yeni oyuncaklarına binip görmek için sırada bekliyor. Hizmeti şimdilik 2 şirket veriyor. Biri General Motors firmasının ‘Cruise’ adlı alt şirketi, diğeri ise Google’ın yan şirketi Alphabet’in Waymo araçları... Cruise taksi şirketi 300 araçla (gündüzleri 100), Waymo ise 250 robot taksiyle sahada...
TRAFİĞE ÇÖZÜM OLMADI
Otonom araçlar şehir içi trafik sıkışıklığına bir çözüm olarak lanse edilse de son gelişmeler bu araçların sorunu daha karmaşık hale getirdiğini gösterdi. San Francisco İtfaiyesi, bu süreçte 60 sürücüsüz taksi şikâyeti aldı. Örneğin bir taksi, San Francisco’daki bir sokakta sırf arka kapısı iyi kapanmadığı için yolun ortasında durdu. Bir başka araç, sağ şeritte yeni dökülmüş ıslak betona saplandı. Diğeri, trafik kazası mahalline girip, kafası karıştı çıkamadı. Başkası, yerdeki elektrik kablolarının üzerinden geçip, kendini kapattı. Başka bir vakada, 10 sürücüsüz taksi, uydu kapsama alanı sorunları nedeniyle yolun ortasında durdu ve birkaç blok boyunca trafiğin kilitlenmesine neden oldu. Ve en son trafikte itfaiye kamyonu ve ambulansın geçmesine engel olan iki sürücüsüz taksi nedeniyle hastaneye geç intikal ve ölüm yaşanınca, yetkililer duruma el attı. Trafikteki taksi sayısı olaylar araştırılıncaya kadar yarı yarıya azaltıldı.
TAKSİDE SEKS VE UYUŞTURUCU
Ama San Francisco halkının taksilerle bu birkaç haftalık ‘test-sürüşü’ deneyiminde kazaların dışında kayda değer başka vakalar da görüldü. Mesela otonom taksiler seks ve uyuşturucu kullanım alanları haline geldi. Araç içi kameralar olmasına rağmen birçok çift bunu umursamadı. Ama daha vahimi fuhuşu kolaylaştırmasıydı. Çünkü, taksi tutmak, otel odası kiralamaktan çok daha hesaplı oluyordu. Asıl konuya dönersek, şoförsüz taksilerin trafiği tıkamasının altında yatan en büyük neden güvenliği aşırı ön planda tutmalarıydı. Bu otomobiller, ehliyeti ve arabayı yeni alıp trafiğe çıkmış taze şoförler gibi davranıyor. Sürekli dur-kalklar, uzun uzun müşteri indir-bindirler, hız limitlerine harfiyen uyarak kağnı gibi gitmeler, hepsi hayatın olağan akışına ters düşüyor. Nitekim dar bir sokakta arkadan gelen ambulansa kenara çekip yol vermemeleri bardağı taşıran son damla oldu. Çözüm, bu tür otonom araçlara özel park, bekleme alanları, özel şeritler vs. oluşturmaktan geçiyor. Şehirler bu araçlarla tanıştırılmadan önce mevcut altyapılarını geliştirmeli. Yasaklamaksa çözüm değil. Zaten San Francisco da bunu yapmadı. Ancak daha önce de söylediğim gibi, insanoğlu bir icadı yapmadan yarar ve zararlarını göremiyor. O yüzden mutlaka bunları deneyimlemeli, sonra önlemleri almalıyız. Bu kısacık süreçte bile kent yaşamı, şoförsüz taksilerle baş etmenin yolunu bulmuş. Motor kapağının üzerine kırmızı yol kukalarından konulunca taksinin beyni neye uğradığını şaşırıyor ve araç kendini kapatıyor. Şu ara San Francisco’da her dükkânın kapısının önünde el altında bu kukalardan var. İsteyen kullansın diye...
