Giriş
Türkiye’de önemli yatırımları bulunan, teknoloji ve istihdam yoluyla ekonomiye ciddi katkı sağlayan Toyota’nın Satış ve Pazarlama Üst Yöneticisi (CEO) Ali Haydar Bozkurt ile otomotiv pazarını konuştuk.
Bozkurt, Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) düzenlemesi ve bu büyüme hızıyla 1 milyon otomobil satışına ulaşılabileceğine dikkat çekti. Ayrıca çip krizi, hammadde fiyatları, kur ve tedarik sorunlarının fiyatlara etkisini de masaya yatırdık.
İYİ SENARYODA KASIM
Çip krizi neredeyse bütün markalarda araç bulunmasını güçleştirdi? Sizin tahmininiz ne yönde?
Çeşitli tahminler var. İyi senaryoya göre kasım ayından sonra bu sorunun toparlanma sürecine gireceği, kötü senaryo ise 2022'nin sonuna kadar uzayacağı yönünde.
Yılsonu itibarıyla ne kadar araç satılabilir?
Ağustos ayında yapılan ÖTV barem güncellemesinin de etkisiyle, bütün markalar istediği kadar araç bulabilseydi pazar 800-850 bin bandına oturabilirdi.
2022’de hangi gelişmeler olabilir?
Birkaç yıldır ertelenen talep var. Türkiye’de nüfus artıyor. Otomobil ihtiyacı da arttı. Ayrıca yenilenmesi planlanan bir çok filo parkı var. Kurlar ve faiz seviyesi de çok önemli etkenler. ÖTV baremlerinin gerektiği zamanlarda güncellenmesi lazım. Ekonomik büyüme hızı da eklenince; potansiyel olarak pazar 1 milyonu bulabilir.
HAMMADDE VE KUR ETKİSİ
Fiyatlar hangi yönde seyredebilir?
Firmalar ÖTV düzenlemesinden kaynaklanan indirimleri liste fiyatlarına yansıttılar mı yansıtmadılar mı konusu çokça tartışıldı. Oysa tüm firmaların internet sitelerindeki fiyat listelerinde görülebilir kimin yansıtıp yansıtmadığı. Otomobil fiyatları temelde dövize paralel artış gösterir, bir de model değişimlerinde veya ilgili aracın makyajlanmasında, üzerine eklenen yeni ve geliştirilmiş teknolojilerin, ekipmanları ilave maliyetleriyle üretici tarafından yansıtılan baz fiyat artışlarının liste fiyatlarına yansıtılmasıyla artar. Örneğin Corolla’ya baktığımızda, aradan geçen bunca zaman içerisinde araç liste fiyatı yıllar boyunca 22 bin Euro civarında seyretmiş görünüyor. Bugün piyasada birçok ürünle ilgili ‘bir yılda fiyatı 2-3 katına çıktı’ şeklinde yorumlar duymaktayız. Ama otomotivde böyle bir şey olamaz. Temel modellerde küresel fiyat dengesi var.
DİREKT KULLANICIYA SATMAK DAHA ÇOK İŞİMİZE GELİR
Markalar stok alanlarında araç mı saklıyor?
Bizim marka olarak amacımız araç satmak. Birincisi; satmadığımız zaman bir gelirimiz ya da karımız olmuyor. Trafiğe sunmadıkça aracı ve teker dönmedikçe kazancımız yok. İkincisi; bütün markaların stok alanları herkes tarafından görülebilir yerlerdedir, araçla yoldan geçerken bakılınca stok alanlarının boş olduğunu görmek mümkündür.
Bayiler galerilere araç satıyor mu?
Hem distribütörler hem bayiler, elimizdeki aracı nihai kullanıcıya satmayı tercih ederiz. Çünkü o müşteriyle artık yıllar sürecek bir ilişki başlar. Servise gelir, sigorta ve kasko satılır, aksesuar alır, kış lastiği alır, aracını ikinci el olarak alır, yerine yenisini veririz. Oysa galeriye satılan aracın müşterisi kimdir? Elimizde hiç bir bilgi olmayacaktır. Bu nedenle, ne distribütörlerin ne de bayilerin galericilere spot satış yapmayı tercih etmeleri genel olarak pek mümkün değildir.
Toyota küresel olarak 18 milyondan daha fazla hibrit araç satışı gerçekleştirerek, 140 milyon ton civarında karbon salınımını dengeleyecek 11 milyar ağacın oksijen sağlamasına denk bir orana ulaştı.
ELEKTRİKLİYE GEÇİŞ
Yeni ürünlerle ilgili nasıl bir gelişme göreceğiz?
Gerçekçi planlarla yıllardır elektrifikasyonun içinde olan Toyota, önce yarı elektrikli araçlar olan hibritleri üretti. Ve bugün Toyota tüm dünyada hibritin lideri ve öncüsü. Bugün; elektrikli otomobiller, insanların 2 veya 3’üncü otomobili. Tam elektriklilerin birinci araç olarak tereddütsüz bir şekilde müşteri tarafından kabul edilmesi aracın toplam maliyetinin satın alınacak seviyede olmasına bağlı. Ayrıca elektrikli araçlarla ilgili ikinci el pazarı da henüz oluşmuş değil, müşteri ikinci elde kolay ve değerinde satıp satamayacağını sorguluyor haklı olarak. Kişisel fikrim, 2035 yılı tüm bunların hallolması için dar bir zaman gibi gözüküyor.
Türkiye’deki durum nasıl?
Şu an ülkemizde trafikte 24 milyon araç var. Türkiye’de elektrikli araçlar için ‘yaygınlaştı’ diyebilmemiz için sadece yılda kaç adet satıldığına değil, araç parkı içerisinde de en az yüzde 30 penetrasyona ulaşması gerekiyor. Elektrikliye geçiş, kademeli olarak yapılmalıdır. Toyota olarak hibrit üretmeye devam edeceğiz. Bunun yanında hidrojeni de geliştireceğiz.
