Giriş
Koronavirüs şimdiye kadar dünya çapında korkunç bir ekonomik yıkıma yol açtı. Tahminler, oluşan faturanın 9 trilyon doları bulduğu yönünde. Küresel çapta 5.2 milyon kişiyi, ülkemizde ise 77 bin insanımızı kaybettik.
Afrika’da ortaya çıkan Omicron adı verilen varyant ve virüsün değişime uğrayarak yayılmaya devam etmesi ciddi endişe yaratıyor. Peki COVID-19 varyantlarından kurtulamayacak mıyız? Bu soruyu Amerika Birleşik Devletleri’nde görev yapan Türk bilim insanı Prof. Dr. Derya Unutmaz’a sordum. COVID-19 konusundaki son gelişmeleri konuştuk.
Mevcut aşılar yeni varyantlara karşı yetersiz kalabilir mi?
Aşıların tamamen etkisini kaybetmesi söz konusu değil. Ancak etkileri bir miktar azalabilir. Bu açıdan üçüncü doz önemli hale gelecek ve belki bu varyanta karşı yeni bir aşı geliştirilecek.
Omicron adı verilen bu varyantın kaygı verici yönü nedir?
Özellikle Afrika’da Delta varyantı ile rekabet edecek düzeyde görünüyor ve bu durum bizi endişelendiriyor.
Neden aynı bölgede bu tip varyantlarla karşılaşıyoruz?
Şöyle bir iddia var, virüsler bağışıklığı bastırılmış kişilerde daha hızlı şekilde mutasyona uğrayabiliyor. Bu bölgede henüz tedavi olmayan çok fazla AIDS hastası olduğunu biliyoruz. AIDS hastaları korona ile enfekte oldularsa virüs bu kişilerde haftalarca veya aylarca kendini kopyalayabilir ve bağışıklıktan kaçıp bu mutasyonları biriktirmiş olabiliyor. Aşıları eksik kişilerde de bu durum gelişmiş olabilir. Virüsü tam olarak durduramazsanız virüsün kendisini evrimleştirmesine fırsat vermiş oluyorsunuz. Yaşlıların ve bağışıklığı baskılanmış kişilerin üç doz aşı olmasını o nedenle önemli görüyoruz. Ben gidişatla ilgili kesinlkle umutsuz değilim fakat bu kışa girerken daha rahatlayacağımızı düşünmüştüm, bu maalesef gerçekleşmedi. ,
Yeni aşıların üretilmesi ne kadar zaman alabilir?
Haftalar içinde üretilebileceğini düşünüyorum. Diğer taraftan çok etkili 2 ilaç geliştirildi ve bunlar ölümleri yüzde yüze varan oranlarda azaltıyor.
Türkiye’de yeniden bir kapanma gerekli olur mu sizce?
Bunun en son çare olduğu görüşündeyim fakat bunun önüne geçmek için insanlar mutlaka aşılanmalı. Biz Japonya ile benzer hızda aşılama yapıyorduk fakat ağustos gibi çok yavaşladık. Bu nedenle vakalarımız ve ölüm oranlarımız arttı. Şu anda Japonya’da vakalar 20 binlerden 200’lerin altına indi, ölümler neredeyse kalmadı. İsrail’de de son birkaç gündür ölüm olmadı.
Sağlık Bakanlığı’na ve kamuoyuna önerileriniz var mı?
Virüs yerinde durmuyor, sürekli stratejisini değiştirip saldırıya geçiyor fakat biz gevşedik ve yavaşladık. Gençler ve çocuklar mutlaka aşılanmalı. Onlar ağır hastalık geçirmeseler bile başkalarına yaymaya devam ediyorlar. 5-12 yaş arasına aşı onayı vermek gerekir. Diğer taraftan Türk aşısı TURKOVAC’ı bekleyenler varsa onlara tavsiyem eğer mevcut başka bir aşıya erişebiliyorlarsa beklemeden hemen yaptırsınlar. Yerli aşı geliştirilmesi güzel ve bekleyecek vaktimiz yok.
