Giriş
Covid-19’a karşı dünya çapında nefes nefese bir mücadele yürütülüyor. Bir yandan hekimler ve bilim insanları ilaç ve aşı geliştirmeye çalışırken bir taraftan da sürecin ekonomik etkileri yakından takip ediliyor. Türkiye’nin iki saygın kurumu; Cerrahpaşa Tıp Fakültesi ve Başkent Üniversitesi koronavirüs salgınıyla ilgili çok önemli bir araştırmaya imza attı. Bu çalışmayı gerçekleştiren bilim insanları, Prof. Dr. Fehmi Tabak ve Başkent Üniversitesi’nden Prof. Dr. Simten Malhan ile online bir görüşme gerçekleştirdim.
Prof. Fehmi Tabak, Cerrahpaşa’da Enfeksiyon Hastalıkları Ana Bilim dalı Başkanı. Bulaşıcı hastalıklar konusunda uzman bir isim. Bu alanda uluslararası makaleleri bulunuyor. Prof. Dr. Simten Malhan ise Başkent Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi dekanı olarak görev yapıyor. Hacettepe Üniversitesi’nde doktorasını yapmış. Sağlık yönetimi, yaşam kalitesi, tıbbi harcamaların yönetimi gibi konularda makale ve kitapları var.
İki üniversitenin aktif katılımıyla gerçekleştirilen bu araştırma, Amerika Birleşik devletleri merkezli bilim ve araştırma kuruluşu Gilead Sciences tarafından desteklenmiş. Gilead, özellikle HIv-AIdS, kanser gibi ciddi sağlık sorunları karşısında geliştirdiği çözümlerle tanınıyor. Gilead ve Sağlık Bakanlığı arasında koronavirüsün teşhisi ve tedavisi konularında da bir dizi alanda işbirliği yürütülüyor.
CERRAHPAŞA VERİLERİ
Sözünü ettiğim araştırmada Cerrahpaşa’da tedavi gören 1056 CovId-19 hastasının gerçek verilerinden yola çıkılarak kişi başına düşen test, tanı ve tedavi harcamaları analiz edilmiş. virüs nedeniyle son bir yılda 30 bin insanımızı kaybettik, binlerce kişinin tedavisi hâlâ hastanelerde çeşitli düzeylerde devam ediyor. Mücadelenin ekonomik boyutuna dair de çarpıcı veriler geliyor.
Hastalığın Türkiye’nin sağlık ekonomisine 12 aylık yükü 3.7 milyar TL’yi geçti. Fakat bu, buzdağının sadece görünen yüzü. dolaylı maliyetler de hesaba katılınca pandeminin sağlık sistemi içindeki yükü bunun çok üzerinde. CovId-19 nedeniyle yatarak ve ayakta tedavi alan hastaların toplam maliyetinin devletin tıbbi harcamalarında yüzde 2 ve SGK harcamalarında yüzde 3.8’lik bir oranı oluşturduğu tahmin ediliyor.
Türkiye, dünyada en fazla CovID vakası görülen 9. ülke durumunda. Hem insanların korunması hem de devletin daha ağır bir maliyet yüküyle karşılaşmaması için en önemli yol, hızlı aşılanma. Bunun için de anlaşması yapılan aşıların bir an önce ülkemize ulaşmasını bekliyoruz. Prof. Dr. Malhan ve Prof. Dr. Tabak ile konuşmamızda dikkatimi çeken bir husus da, insanların CovId-19’a aşırı odaklanması nedeniyle diğer ciddi sağlık bulgularını ötelemeleri oldu.
Örneğin 2020 yılında HIv tanısı alanların sayısı bir önceki yıla oranla yüzde 62 azalmış. Kanser, şeker, kalp gibi ciddi sağlık sorunlarında da benzer bir durum olduğunu tahmin ediyorum. İnsanlar hekim ziyaretlerini ve tetkikleri öteliyor. diğer taraftan benim endişem, pandemi günlerinin eve kapanma zorunluluğu nedeniyle obezite olgusunun da yakında çok daha vahim şekilde karşımıza çıkacağı yönünde.
