Giriş
Akbelen Ormanı ve elektrik üretimi amaçlı madencilik faaliyetleri konusu günlerdir kamuoyunun gündeminde. Gazetelerimizde ve televizyon yayınlarımızda konuyu bugüne kadar her yönüyle ele aldık. Köylülerin, madencilerin ve çevre gönüllülerinin görüşlerini aktardık. Gösterilere katılan vatandaşların bir kısmı “Tek bir ağaca bile dokunulmasın” derken madenciler ve aileleri, hayatlarını sürdürdükleri tesisin hukuk ve düzenlemeler tarafından belirlenen şartlara uygun şekilde faaliyetlerine devam etmesini istiyor.
Çevrenin korunması ve doğal varlıklara sahip çıkılması yönünde bugüne kadar yüzlerce yazı yazdım, televizyon programları yaptım. Meselenin bir de enerji kıtlığı tarafı var. Kamuoyunda daha az bilinen bu boyut hakkında da bazı bilgi ve notlar aktarmak istiyorum. Türkiye gerçekten enerji kaynakları açısından fakir bir ülke. Zaten başımızdaki dertlerin büyük kısmı da bu yetersizlikten kaynaklanıyor. 2022 yılında enerji ithalatına yaklaşık 95 milyar dolar ödedik. Bunun anlamı şu: Yerli ve milli kaynaklarımızı biraz daha fazla kullanabilsek ilave olarak da ülkemiz içinde yenilenebilir enerjinin payını artırabilirsek önümüzdeki süreçte bir nebze rahat soluk alabiliriz.
YK Enerji tarafından işletilen Yeniköy Kemerköy Santralleri 1.095 Megawatt kurulu gücü ile ülkemiz elektrik üretiminde baz yükün yüzde 15’ini, Türkiye’nin toplam elektrik ihtiyacının yüzde 2.5’ini sağlıyor. Türkiye’nin en önemli turizm merkezlerinden Güney Ege’de tüketilen elektriğin yüzde 62’si bu santralden elde ediliyor. İlk ünitesi 1987 yılında faaliyete geçirilen santrallerde Avrupa Birliği standartlarında baca gazı arıtma sistemi için şu ana kadar 280 milyon Euro rehabilitasyon yatırımı gerçekleştirilmiş.
Söz konusu girişim, bu kategoride Türkiye’de yapılan ilk yatırım özelliği taşıyor. Yeniköy Kemerköy’de çoğunluğu yöre halkından olmak üzere 3 bin 100 kişi istihdam ediliyor. Aileleriyle birlikte toplam 15 bin kişi buradan geçimini sağlıyor. Burada kullanılan linyit kaynağı sayesinde 2022 yılında 1.3 milyar m³ doğalgaz ithalatının önüne geçilmiş. Bu sayede cari açığın kapatılması için yıllık 1 milyar dolar pozitif kaynak sağlanmış. Akbelen ormanıyla ilgili açılan davalarda üç farklı bilirkişi raporu bulunuyor.
Bunlardan bir tanesini çok detaylı şekilde inceledim. Bu raporda, Akbelen için “Milli park, tabiat parkı, sit alanı, muhafaza ormanı, gen koruma ormanı, tohum meşceresi gibi ekolojik fonksiyonlu orman veya sosyokültürel orman gibi özel nitelikli alanlardan değildir” ifadesi kullanılmış. Raporların özetinde, madencilik faaliyetlerinin önünde yasal bir engel bulunmadığı ifade ediliyor. Maden faaliyetlerini sürdürmek yerine yenilenebilir kaynaklarla yola devam edilemez mi? YK Enerji’ye bunu sordum.
Şirket hissedarları yenilenebilir enerji kaynaklarında yatırımları bulunmasına rağmen, söz konusu üretim biçimlerinin bu ölçekte baz yük santraline alternatif olamayacağı görüşünü dile getirdiler. Peki, ağaç kaybı nasıl telafi edilecek? Orman Genel Müdürlüğü ile 2020 yılında “Gönüllü Ağaçlandırma İş Birliği” protokolüyle ülke genelinde 3 milyon fidan dikimi gerçekleştirilmiş, hedef bu sayıyı 2025’e kadar 5 milyona çıkarmak. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Tarım ve Orman Bakanlığı, çevre örgütleri ile görüşüp bu konudaki detayları aktaracağım. Almanya dahil bir dizi ülkede benzer durumlarda hangi uygulamaların yapıldığını da yazacağım.
