Giriş
Ülkeler arasındaki ilişkilerin düzeyi ne olursa olsun büyükelçilerin diplomatik kabiliyetlerinin, iletişim becerilerinin ve çalışkanlık düzeylerinin bir fark yarattığına inanırım. Yakın geçmişte bunun çok örneğini sıralayabilirim. Diplomasiyi neredeyse 35 yıldır yakından izliyorum.
Bizim yurtdışındaki temsilcilerimiz için olduğu kadar Ankara’daki büyükelçiler için de rahatlıkla bir performans karnesi yapabilirim. Bugünlerde ABD’nin Ankara’daki diplomatik misyonunda önemli bir değişiklik yaşanıyor. Görev süresi sona eren Büyükelçi David Satterfield, Ankara tarihinde gelmiş geçmiş en sessiz diplomatlardan biri olarak hatırlanacak.
Bu kadar diplomatik faaliyeti izledim, neredeyse hiçbir yerde karşılaşmadım kendisiyle. Herhangi bir televizyon yayını veya geniş katılımlı bir medya buluşması hatırlamıyorum. Kamuoyuna yansıyan pek fazla açıklaması da olmadı. Düşük profilde kalmayı tercih mi etti yoksa Washington’dan gelen işaretler “fazla öne çıkma, görünme, konuşma” şeklinde miydi, bilemiyorum.
İstanbul’dan Ankara’ya uçarken tesadüfen karşılaşmış ve “Merhaba Türkiye’ye hoş geldiniz. Siz de önceki büyükelçiler gibi Türkçe öğreniyor musunuz, basın buluşmaları düzenleyecek misiniz?” diye sorduğumda kısaca “Hayır” yanıtı almıştım. Şu sıralarda Ankara’da veda turlarını tamamlayan Satterfield, ABD’nin Afrika Boynuzu Özel Temsilciliği’ni yürütecek.
ÇOK SIKINTI YAŞANDI
Bir önceki Büyükelçi John Bass döneminde (2014-2017) ikili ilişkiler çok gerilmişti ve Bass yaptığı açıklamalar ve çıkışlarla zaman zaman tansiyonu ciddi şekilde yükseltiyordu. Bass ile Ankara’daki kurumlar arasındaki diyaloğun kopma aşamasına geldiğini hatırlıyorum.
Üst üste yaşanan sorunlar nedeniyle 2017’de ABD Türkiye’deki temsilciliklerinde Türk vatandaşlarına vize vermeyi durdurmuş, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da Bass’ı ABD Büyükelçisi olarak tanımadıklarını açıklamıştı. Osman Kavala bildirisine imza atması nedeniyle Ankara’nın şiddetli tepki gösterdiği isimlerden olan Satterfield ile ilişkiler Bass dönemindeki kadar kötü olmadı ancak bir ilerleme de görülmedi.
Hepimiz biliyoruz ki sadece başkandan başkana veya danışmanlardan danışmanlara yapılacak görüşmelerle meseleler hallolmuyor. Ben bu dönem diplomatların göstereceği gayretlerin yakından izleneceği görüşündeyim.
Cumhuriyetçi Parti eski Senatörü Jeff Flake ABD’nin yeni Ankara Büyükelçisi olarak görevine başlamaya hazırlanıyor. Flake, Cumhurbaşkanı Erdoğan’a güven mektubunu sunduktan sonra resmen koltuğuna oturacak. Flake, cuma günü Ankara’ya geldi. Özel hayatında renkli bir kişilik olarak tanınan, beş çocuk babası Flake, ABD’nin önceki Başkanı Donald Trump’a mesafeli ve eleştirel tavrıyla biliniyor.
İsa Mesih’in Son Zaman Azizler Kilisesi’nin misyoneri olarak da çalışmalarda bulunmuştu. Senato’daki yılları sırasında Türkiye, ilgili konularda genel olarak olumlu bir tutum takınmıştı.
Ankara’ya çok zor bir dönemde geldi, işi kolay olmayacaktır ancak ben kendisiyle ilgili iyimser bir beklenti içindeyim. ABD Kongresi’ndeki birikimini, iki ülke ilişkilerine olumlu yönde yansıtabileceği kanaatindeyim.
