Giriş
Dünya liderlerinin en büyük buluşması olarak kabul edilen Birleşmiş Milletler Genel Kurulu için Amerika Birleşik Devletleri’nin New York şehrindeyiz. Geçen sene COVID-19 pandemisinin çok ciddi yayılım göstermesi ve aşılamanın yetersiz olması nedeniyle zirve toplanamamıştı.
Birleşmiş Milletler Genel Sekreterliği bu yıl da liderlere “Mümkünse etkinliklere online olarak uzaktan katılın” önerisinde bulundu ancak çok sayıda ülke lideri, bu buluşmayı uluslararası ilişkilerdeki temel sorunların çözümünde önemli bir fırsat olarak gördüğü için fiziki olarak katılmayı tercih etti.
Türkiye’den gelen heyette, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar, Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, Ticaret Bakanı Mehmet Muş, MİT Başkanı Hakan Fidan, İletişim Başkanı Prof. Dr. Fahrettin Altun, Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın, AK Parti Sözcüsü Ömer Çelik, Diyanet İşleri Başkanı Ali Erbaş, Binali Yıldırım, Mustafa Destici gibi isimlerin yanı sıra iş dünyasından Rifat Hisarcıklıoğlu, Bendevi Palandöken, Ergün Atalay, Mahmut Arslan, Ali Yalçın da var.
MERKEL YOK, JOHNSON VAR
Türkiye’yi Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın temsil ettiği zirvede ABD Başkanı Joe Biden, Avrupa Birliği Konseyi Başkanı Charles Michel, AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Birleşik Krallık Başbakanı Boris Johnson, Yunanistan Başbakanı Kiryakos Miçotakis BM Genel Sekreteri Antonio Guterres’in de bulunduğu dünya liderleri katılıyor.
Almanya Başbakanı Angela Merkel, New York’a gelmedi. Almanya’da 26 Eylül’de genel seçimler yapılacak ve Merkel bu seçimde aday olmayacak. “Biden ile Erdoğan arasında acaba bir görüşme olabilir mi” şeklinde değerlendirmeler yapılıyordu ancak Biden’ın BM’deki hitabından sonra bütün görüşmeleri online ortamda gerçekleştireceği paylaşıldı. Eğer son anda bir durum gelişmezse Erdoğan-Biden ikili görüşmesi olmayacak. Washington ile Ankara arasında uzun süredir bir sessizlik dikkat çekiyor, iki ülke arasındaki ciddi sorunlar buzdolabına kaldırılmış gibi.
İki taraftan da son dönemde S-400, F-35 konularında bir açıklama gelmedi. Diğer taraftan ABD’nin YPG’ye verdiği desteği kesmemesi önemli bir sıkıntı kaynağı. Ayrıca Biden yönetimi Ege, Doğu Akdeniz ve Kıbrıs konularında Yunan tezlerine daha yakın pozisyon alıyor. Göç konusunda da Türkiye’nin hassasiyetlerine yanıt vermiyor. FETÖ meselesi artık neredeyse hiç konuşulmazken, Halkbank, Sezgin Baran Korkmaz gibi diğer konular da belirsizliğini koruyor. ABD Hazinesi’nden El Kaide ile ilişkili oldukları gerekçesiyle üç Türk’e yaptırım çıkması da BM zirvesinin öncesine rastladı.
İŞ DÜNYASI İLE TEMAS
Bununla birlikte Erdoğan’ın hayli sıkışık bir programı bulunuyor. ABD’deki Türk ve Müslüman toplum temsilcilerini kabul, CBS ve The New York Times ile görüşme bunlar arasında. Erdoğan ayrıca Birleşik Krallık Başbakanı’nı kabul edecek. Polonya, Hırvatistan, Finlandiya, Slovenya, Gürcistan, Ukrayna liderleriyle bir araya gelecek. Erdoğan dün Türk Amerikan İş Konseyi (TAIK) tarafından New York’un prestijli mekânlarından Cipriani’de düzenlenen etkinlikte Türkiye ve ABD’den iş insanlarıyla buluştu.
Cumhurbaşkanı Erdoğan bugün Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’na hitap edecek. BM konuşmaları liderler açısından son yıllarda genel konularda dilek ve temennilerin iletildiği bir yere dönüştü. Erdoğan ise burada yaptığı konuşmada genellikle şaşırtan mesajlar paylaşıyor ve kurulu düzene ciddi eleştiriler getiriyor. Erdoğan “Dünya beşten büyüktür” söylemini de bu çerçevede ortaya atmıştı.
Erdoğan’ın bugün yapacağı konuşmada da bu temayı tekrar edeceğini, bununla birlikte kalkınma, yoksullukla mücadele, terör ve göç konularına gireceğini, Afganistan, Irak ve Suriye başlıklarında dünyayı daha çok çalışmaya çağıracağını, terörle mücadele konusunda ortak hareket vurgusu yapacağını düşünüyorum. Pandeminin hâlâ bitmemesi ciddi bir endişe kaynağı, hatta bu sonbaharda yeniden alevlenmesi bekleniyor. Şu ana kadar dünyada 5.7 milyar doz aşı yapıldı ancak bunların sadece yüzde 2’si Afrika’da uygulandı.
TÜRK EVİ AÇILIŞI
Erdoğan’ın bu yıl Koronavirüs ile ilgili zorluklara karşın New York’a gelmeyi arzu etmesinin nedenlerinden biri de Türk Evi’nin açılışa hazır hale gelmiş olmasıydı. Erdoğan 2017 yılında temelini attığı BM binasının hemen karşısındaki bu görkemli yapının açılışını gerçekleştirdi. 35 katlı yapı, Türkiye’nin diplomatik temsilciliklerinin yanı sıra ekonomi, kültür ve sanat faaliyetleri açısından da önemli bir merkez olarak kullanılacak.
EMİNE ERDOĞAN
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın eşi Emine Erdoğan’ın da yoğun bir programı var. Emine Erdoğan dün “Osmanlı’nın Amerikası” belgeselinin lansmanına katıldı. Öğleden sonra ise “Afrika Seyahatlerim” kitabının tanıtımı yapıldı.
Ardından BM İklim Değişikliği Konferansı Başkanı Alok Sharma ile görüştü. Emine Erdoğan’ın bugüne kadar önderlik ettiği veya destek verdiği projelerde “sıfır atık” projesi Türkiye’de çok ciddi bir farkındalık oluşturdu. Bugün de “Çevreye Duyarlı Sürdürülebilir Ekonomi ve İş Kadınlarının Rolü” programına katılacak.
