Giriş
Ortadoğu’da iki ülke var, fiziki büyüklüklerinin ötesinde etkinliğe sahipler. Bunlar, Katar ve Birleşik Arap Emirlikleri (BAE). Finans kapasiteleri ve yeraltı kaynaklarının zenginliği sayesinde bölgesel güç gibi davranıyorlar. Sınırlarının ötesinde coğrafyalara uzanıyorlar. Avrupa ve Amerika’nın öne çıkan çok uluslu şirketlerinde ciddi hisseleri var. Türkiye ile Katar arasında neredeyse mükemmel denebilecek ilişkiler söz konusu.
Birleşik Arap Emirlikleri ile tam tersi bir ortam var. Ankara ve BAE neredeyse her alanda ciddi bir çekişme ve zıtlaşma içinde. İki ülke, Libya, Yemen, Mısır ve Suriye’de bilek güreşine girişti. Libya’da iki ülke güçleri çatışmanın eşiğine gelirken, BAE, Doğu Akdeniz anlaşmazlıklarında açıkça Rum-Yunan ikilisinin yanında yer aldı.
Türkiye, Birleşik Arap Emirlikleri’ni 15 Temmuz darbe kalkışmasını finanse etmek ve PKK’yı desteklemekle suçladı. BAE ise her ortamda Ankara’yı Ortadoğu’yu istikrarsızlaştıran ülke olarak lanse etti. Özetlemek gerekirse iki ülke arasındaki ilişkiler bundan daha kötü olamazdı herhalde. İşte tam da bu ortamda, iki ülke yönetimi sürecin iyice tehlikeli bir hâl almasını engellemek için bir dizi girişim başlattı.
Bir iki yıldır devam eden dirsek teması yavaş yavaş olumlu sonuçlar verdi. Önce MİT, ardından da İçişleri ve Dışişleri Bakanlıklarının devreye girmesiyle ikili temaslar başladı. Süleyman Soylu ve Mevlüt Çavuşoğlu muhataplarıyla bir araya geldi. Karşılıklı olumlu mesajlar paylaşıldı.
DEVAMI GELEBİLİR
Nihayet, Abu Dabi Veliaht Prensi Şeyh Muhammed bin Zayed, resmî bir ziyaret için dün Ankara’ya geldi. Zayed, Abu Dabi Veliaht Prensi olmasına karşın Birleşik Arap Emirlikleri’nin fiili lideri olarak kabul ediliyor. Ankara ile BAE arasındaki sürpriz yakınlaşmanın gerekçelerinden biri, ABD Başkanlık yarışını Demokrat Parti adayı Joe Biden’ın kazanması olarak görülebilir.
Diğer taraftan bölgedeki dinamikler, Çin’in yükselişi ve İran’daki durum Türkiye ve BAE gibi bölgesel güçlerin pozisyonlarını yeniden değerlendirmeye zorladı. BAE ve Suudi Arabistan ile Katar arasındaki ilişkilerin düzelmesi de Ankara’nın elini kolaylaştıran bir faktör olarak okunabilir.
Türkiye, BAE gibi Körfez ülkelerinden gelebilecek sıcak para ve olası yatırımları önemsiyor. Diğer taraftan iki ülke arasında neredeyse “düşmanlık” boyutuna gelen suçlamalara son verilmesi de bekleniyor. Nitekim Erdoğan ve Zayed’in başkanlık ettiği heyetler önemli anlaşmalara imza attı. Türkiye bir süredir BAE’nin yanı sıra Mısır ve İsrail konusunda da ılımlı tonda mesajlar veriyor.
Geçtiğimiz günlerde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile İsrail Başbakanı Naftali Bennet arasında bir telefon görüşmesi gerçekleşti. Erdoğan daha önce de İsrail Cumhurbaşkanı Herzog ile görüşmüştü. Türkiye ile BAE, Mısır ve İsrail arasında diyalog bu seviyede ilerlemeye devam ederse Ankara’nın eli güçlenir ve Ortadoğu daha rahat bir nefes alır. Ben önümüzdeki günlerde İsrail cephesinde de önemli adımlar atılacağını düşünüyorum.
