Giriş
Birleşik Krallık, 2016’da yapılan referandumla Avrupa Birliği’nden çıkma kararı almıştı. “Brexit” adı verilen süreç hukuki ekonomik ve siyasi cephelerde sarsıntı yaratmaya devam ediyor. AB ile Londra arasında, boşanma sonrasında hak ve özgürlüklerin nasıl kullanılacağı, hassas konularda yetkilerin kimde bulunduğu gibi sert tartışmalar yaşanıyor. Ayrılma sırasında AB ile varılan uzlaşmayla belli meselelere çözüm üretilse de kırılgan başlıklar hâlâ sinir ucu gibi açıkta duruyor.
İngiliz siyasetçiler AB’nin kendilerine ayak bağı olduğunu, yabancıların ülkeyi istila ettiğini ve uluslararası fırsatlardan yeterince yararlanamadıklarını gerekçe göstererek halkın referandumda “evet” demesini istemişti. Aşırı milliyetçi rüzgârlar, göçmen korkusu ve daha başka bir dizi gerekçeyle İngilizlerin ağırlıkta olduğu kesimin desteğiyle Brexit gerçekleşti.
Brexit’in ardından İngiltere’de yatırım yapmış firmaların bazıları AB’ye göç etti. Bu gidişin mali faturası 1.2 trilyon dolar olarak hesaplanıyor. Londra ise bu kayıpları aralarında Türkiye’nin de bulunduğu çeşitli ülkelerle serbest ticaret anlaşmaları (STA) yaparak telafi etmek istiyor. İngiliz siyasetçiler, orta ve uzun vadede Brexit’in kazanımlarının daha fazla olacağı görüşünde.
TARİHİ DÜŞMANLIKLAR
İskoçlar ve Kuzey İrlandalılar yeni dönemde Birleşik Krallık içinde İngiltere’nin hâkimiyeti ve baskısının artabilecek olmasından endişe ediyor. Nitekim geçtiğimiz günlerde Kuzey İrlanda’nın başkenti Belfast’ta Protestan ve Katolik gruplar yeniden karşı karşıya geldi. Yıllar boyunca devam eden çatışmalar ve terör örgütü IRA’nın eylemlerinde yüzlerce kişi hayatını kaybetmişti. İskoçya’da da durum hayli kırılgan. İskoçlar İngilizlerin tersine Avrupa Birliği’nde kalmak istiyordu.
Brexit gerçekleşince İskoçya’da bağımsızlık sesleri tekrar yükselmeye başladı. Yakın gelecekte İrlanda ile İngiltere’nin sert şekilde karşı karşıya gelmesi ve İskoçların Birleşik Krallık’tan ayrılıp AB’ye katılması gibi ihtimaller söz konusu. İngiliz ve Fransız savaş gemilerinin karıştığı son olay ise Brexit’in Avrupa açısından yarattığı risklerin boyutunu gözler önüne serdi. Fransa’ya çok yakın bir konumda bulunan İngiliz adası Jersey’in çevresindeki balıkçılık faaliyetlerinin hangi esaslara göre yapılacağı konusu tansiyonu yükseltti.
Önce iki ülkenin balıkçıları sonra da silahlı botlarının dâhil olduğu gerginlik yaşandı. İngiltere kısa süre önce Cebelitarık anlaşmazlığı nedeniyle İspanya ile de kavgaya girişmişti. Avrupa Birliği, iki dünya savaşında birbirlerinin kanını döken ülkelerin bir daha aynı şeyi yaşamaması için kurulmuştu ancak gevşeyen ittifak ve yükselen milliyetçi dalga bütün dengeleri kökünden etkiliyor. Birleşik Krallık’ın İspanya ve Fransa ile gerginlikleri şu aşamada bir sıcak savaşa dönüşmeyebilir ancak yakın zamanda nelerin olabileceğini kestirmek güç.
