Giriş
Türk Hava Kuvvetleri’ne ait iki adet, Airbus A400M tipindeki askerî nakliye uçağı Ukrayna-Rusya savaşının patlak vermesiyle Kiev Havalimanı’nda kaldı. Uçaklar, Ukrayna’daki sivillerin tahliyesi için 23 Şubat’ta Borispol Havalimanı’na iniş yapmıştı. Hava sahasının kapalı olması ve füze fırlatılması riski nedeniyle “Koca Yusuf” olarak bilinen uçakları şu ana kadar oradan almak mümkün olmadı.
NATO ziyaretinden dönüşte uçakta bu konuyu gündeme getirmiştim. Millî Savunma Bakanı Hulusi Akar, uçakların durumu hakkında günlük bilgi aldıklarını ifade etmişti. Şu ana kadarki beklentiler, çatışmaların hafiflemesi ve şartların olgunlaşmasıyla uçakların oradan getirilmesi yönündeydi. Ancak gelişmeler savaşın kısa sürede bitmesinin kolay olmadığını gösteriyor.
Hatta iddia edildiği gibi 9 Mayıs’tan itibaren Rusya, saldırıları artıracak ise uçakların alınması çok daha karmaşık hâle gelebilir. Bildiğim kadarıyla uçakları getirmek üzere görevlendirilen 16 kişilik ekip, Çernivstsi’ye taşınan Türkiye Büyükelçiliği’nde hazır bekliyor. Rusya tarafından vurulan pistin çevresindeki mayınları da aynı ekip mi temizleyecek, bilmiyorum.
Ben Türkiye’nin çok net bir hamleyle Moskova ve Kiev’e yeni bir nota ileterek uçakların tahliyesini sağlamak için bastırmasının gerekli olduğu görüşündeyim. Zira Rusya’daki aşırı milliyetçi gruplar, Türkiye’nin Ukrayna’ya İHA-SİHA sağlamış olması nedeniyle bu uçakların imha edilmesi yönünde yoğun propaganda yapıyor. Ukrayna’daki bazı unsurlar da bu uçakları vurarak Türkiye’yi kaosun içine çekmek isteyebilir. A400M’lerin orada kaldığı her gün, bu risklerin artmasına neden oluyor.
ZELENSKİY’NİN SÖZLERİ
Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy, Yunanistan’da yayınlanan ERT televizyonuna verdiği demeçte Türkiye’yi eleştiren ifadeler kullandı. Ukrayna lideri, Türkiye’nin Rus turistlere kapıyı açmasının kendisinde hayal kırıklığı yarattığını, Türkiye’ye kırgın olduğunu söyledi.
Bu yaklaşımı, Yunan televizyoncuların yönlendirici soruları nedeniyle mi ortaya çıktı, bilmiyorum; zira Yunanistan da bu turizm sezonunda Ukrayna ve Rusya’dan gelecek turistlere bel bağlamıştı ancak Atina tamamen Avrupa Birliği ile hareket ettiği için Moskova-Atina ilişkileri gerildi. Türkiye ise dengeli bir tutum içinde; Zelenskiy’nin belki de anlamak istemediği şey de bu.
Türkiye’nin dikkatli bir çizgi izlemesi ve her iki ülkeyle de diyaloğunu açık şekilde sürdürmesi Kiev’in de yararına. Türkiye’nin Ruslara kapıyı kapatması ve Türk ekonomisinin iyice çıkmaza sürüklenmesinin kimseye faydası olmaz. Önce ateşkes, sonra diyalog ve barış ortamının sağlanabilmesi için bazı ülkelerin tutumu belirleyici olacak.
Ben Türkiye’yi bunların başında görüyorum. Zelenskiy’nin “Türkiye’ye kırgınım” diye özetlediği konu aslında başka ülkelerin de radarında. ABD ve Avrupa’daki bazı çevreler Rusya ile faaliyetleri kesintisiz sürdürmesi nedeniyle Türkiye’yi yaptırım kapsamına almak istiyor.
Petrol ve doğalgaz alımından havacılığa, Akkuyu Nükleer Santrali’nin yapımına kadar giden süreçte Moskova-Ankara iş birlikleri mercek altında. Türkiye, bazı başkentlerden ve uluslararası platformlardan gelecek hamlelere karşı hazırlıklı olmalı.
