Giriş
Bu hafta medyada rastladığım bir harita gözümün önünden gitmiyor. Adeta her an bir kâbus gibi sürekli aklıma geliyor.
Amerikan Havacılık ve Uzay Dairesi’nin (NASA) yeryüzü gözlemevi tarafından yayınlanan söz konusu haritaya göre, Türkiye yeraltı suları açısından ciddi bir kuraklık riskiyle karşı karşıya.
Gravity Recovery and Climate Experiment Follow On (GRACE-FO) uydularıyla 11 Ocak 2021 itibarıyla Türkiye’deki yer altı sularının durumunu ortaya koyan haritayla bağlantılı raporda, “2021’in başlamasıyla birlikte Türkiye’nin büyük bölümünde şiddetli kuraklık yaşanıyor. Ülkenin en kalabalık şehri olan İstanbul çevresindeki çok sayıda rezerv 15 yılın en düşük seviyesinde. Bu koşullar devam ederse mahsul üretimi tehlikeye girebilir” ifadelerine yer verildi.
Raporda, Temmuz 2020’den buyana, Türkiye’deki tüm illerin neredeyse her ay ortalamanın altında yağış aldığı, ekim-aralık ayları arasında ülke genelindeki yağışların 1981-2010 ortalamasından yüzde 48 altında olduğu vurgulandı.
Oysa, savaşların giderek arttığı dünyamızda yeraltı suyu, nükleer tehditlerden en az etkilenecek önemli bir içme, kullanma, tarımsal sulama ve endüstriyel çok önemli bir kaynak. Bu nedenle de stratejik öneme sahip.
Türkiye’de 18 milyar metreküplük yeraltı suyu işletme rezervi bulunuyor. Bu rezervin 16.62 milyar metreküpü kullanıma tahsis edilmiş durumda. Tahsisin 11.21 milyar metreküplük kısmı tarımsal sulama, 1.49 milyar metreküplük kısmı sanayi suyu, 3.92 milyar metreküplük kısmı içme-kullanma suyu olarak değerlendiriliyor.
2019 yılı sonu itibarıyla ülkemizde 38 bin 71 içme-kullanma, 17 bin 904 sanayi, 313 bin 79 sulama maksatlı kuyular olmak üzere, toplam 369 bin 54 belgeli kuyu bulunuyor.
Özellikle kıyı bölgelerine yakın ovalardaki pek çok kaynak aşırı kullanım nedeniyle tuzlanmış durumda. Diğer bölgelerde de suya erişmek için her yıl daha derine inmek gerekiyor. Özetle, hayati öneme sahip kaynaklarımız hızla kuruyor.
Bunu önlemenin tek yolu, en yoğun kullanımın yaşandığı tarımsal sulamada modern teknolojileri kullanmaktan geçiyor. 2000’li yılların başında tarımsal sulamada yüzde 6 olan modern sulama sistemlerinin oranı bugün yüzde 28’e yükseltilmiş durumda. Ancak bu oran asla yeterli değil. Oranı yüzde 90’ın üzerine çıkarmak için projeler söz konusu. Bütçeden kaynak ayrılarak bunların bir an önce hayata geçirilmesi gerekiyor. Aksi taktirde toprağın üstü gibi altı da çölleşmeye doğru gidiyor.
Böylesi görülmedi
Bodrum’a gidenler bilir; ilçedeki 2 bin 400 yıllık antik tiyatro ana yola cephelidir. Gelen geçen herkes tiyatroyu rahatlıkla görebilir.
İşte o tiyatroda, beş defineci kaçak kazı yaparken yakalanmış. Şahısların evlerinde yapılan aramalarda da define arama dedektörü, 15 tarihi sikke, 4 parça halinde tarihi obje, 2 ruhsatsız tüfek ve kazıda kullanılan birçok araç ve gereç ele geçirilmiş. Define avcılarının kural tanımadığını bilirdim ama böylesine pervasız olabilecekleri hiç aklıma gelmezdi.
100’ümüz gülsün
Göztepe, yeni Teknik Direktörü Ünal Karaman ile ilk maçına, bugün İstanbul’da Beşiktaş karşısında çıkacak. 2.5 yıllık sözleşme imzalayan Karaman, Sarı-Kırmızılı ekibin başında yer alacağı Beşiktaş müsabakasıyla kariyerindeki 100’üncü Süper Lig maçında görev yapacak.
Umarım hem Karaman’ın hem de Göztepelilerin 100’ünün güleceği bir başarıya gidecek yolun ilk adımı, lig lideri güçlü Beşiktaş karşısında atılır. Göztepe ve Ünal Karaman’a başarılar diliyorum.
