Giriş
İlişkide iki insanın birbirini tamamlaması aradaki uyuma işaret eder. Ancak bu tamamlamanın olumlu yönde olması şarttır. İlişki asla ezen-ezilen şeklinde ele alınamaz. Bu durumda toksik bir ilişkiden söz edebiliriz.
Taviz veren taraf hep sizseniz, partnerinizin açığını kapamak için sürekli alttan alıyorsanız, tüm bunları yaparken “Ne yapayım onun da huyu bu” diyorsanız, tamamen toksik bir ilişki içindesiniz demektir.
Peki bunu nasıl anlayacaksınız? Aradaki zıtlıklar toksik ilişkinin göstergesidir. “Zıt kutuplar birbirini çeker” klişesi sadece flört döneminde geçerlidir. İlişkinin devamı için ruhsal ve bedensel uyum şarttır.
İŞTE, TOKSİK İLİŞKİNİN DİNAMİKLERİ...
1-AGRESİF/UYUM SAĞLAYICI
Eşlerden biri aşırı agresif olma eğilimindeyken, diğeri çatışmadan kaçınmak için sürekli uyum sağlar. Agresif partner kontrolü sağlamak için gözdağı, tehdit veya sözlü taciz kullanabilir. Uzlaşmacı eş, ilişkideki huzuru korumak için genellikle kendi ihtiyaçlarından ve duygularından fedakarlık eder.
2-AKTİF/ PASİF
Bir taraf her zaman liderliği üstlenir, kararlar alır ve ilişkiye hükmederken diğeri pasif kalır ve verilen her karara uyar. Bu durumda pasif partner bireysellik duygusunu kaybeder. Bu dinamik genellikle eşlerden birinin yüzleşme korkusundan ya da kendi fikirlerinin daha az değerli olduğuna inanmasından kaynaklanır.
3-REKABETÇİ/ KONTROLCÜ
Her iki taraf da her zaman birbirlerine üstünlük sağlamaya çalışır ve bu da sık sık güç mücadelelerine yol açar. Her karar bir çekişmeye dönüşür, ikisi de bir santim bile geri adım atmaz. Bu rekabetçi yapı, ilişkiyi bir ortaklıktan çok bir savaş alanı gibi hissettirebilir. İşbirliği ve karşılıklı saygı kaybolur.
4-BAĞIMLI/ KAYITSIZ
Taraflardan biri sürekli güven ve duygusal destek arayışındadır. Kendini güvende hissetmek için partnerinin onayına ihtiyaç duyar. Diğeri ise, kendini bu durumdan soyutlar. Bağımlı olan, ihtiyaçları karşılanmadığında kendini ihmal edilmiş ve önemsiz hisseder. Kayıtsız olan ilgi ihtiyacından bunalıp kendini daha da uzaklaştırmaya başlar.
5-KISKANÇ/ TUTKULU
Eşlerden birinin ya da her ikisinin aşırı kıskançlık ve sahiplenme duygusuyla birbirlerinin faaliyetlerini sürekli izlediği durumdur. Bu tür davranışlar güvensizlik doğurur, kişisel özgürlüğü engeller ve öfkeye neden olur. Kıskanç taraf genellikle bunun normal olduğunu savunur. Tutkulu taraf ise “Seviyorum, yaparım” mantığıyla hareket eder.
6-ELEŞTİRMEN/SAVUNMACI
Eşlerden birinin diğerini sık sık eleştirdiği ya da küçümsediği, diğerinin de savunmaya geçip iletişimi kestiği durumdur. Bu dinamik, eleştirilen partnerin kendini sürekli saldırı altında hissettiği ve eleştiren partnerin de kendini duyulmamış hissettiği olumsuz bir döngüye yol açabilir.
7-İÇİNE KAPANIK/ HUYSUZ
Partnerlerden birinin aşırı yapışkan 7/24 birlikte olmayı istediği, diğerinin ise geri çekildiği ve duygusal yakınlıktan kaçındığı bu durum, bir itme-çekme etkisi yaratır. Geri çekilen partner, yapışkanlığa tepki olarak huysuz davranıp daha da geri çekilebilir. Bu da her iki partnerin kendini tatmin olmamış hissettiği bir döngüye yol açar.
8-MAĞDUR/ZORBA
Eşlerden biri kurban zihniyetini benimser, her zaman haksızlığa uğramış veya kötü muamele görmüş hisseder. Diğeri ise zorba gibi davranır, kontrolü sağlamak için suçlama ve saldırganlığı kullanır. Kurban kendini güçsüz hisseder ve zorba da davranışlarını kurbanın zayıflıklarına bir tepki olarak gerekçelendirir.
